Kekemeliğin nedeninin şimdi bilinmediğini söyleyen Uzm. Dr. Emin Çağlar, Kekemeliğin oluşumu çok faktörlüdür. Bilinenin bilakis gerilim ve heyecan kekemeliğe yol açmaz. Bunlar var olan kekemeliği artırır. Bu nedenle dertleri olan bir çocuğun evvel dertlerinin giderilmesi kekemeliğinde bir ölçü düzelme sağlayabilir diye konuştu. Uzm. Dr. Emin Çağlar, “Ebeveynlerin kekemeliğe sebep olması üzere bir durum kelam konusu değildir. Ruhsal faktörler hali hazırda başlayacak olan kekemeliği tetikler” dedi.
Kekemelik ile zeka ortasında hiçbir irtibat yok
Kekemeliği konuşmanın doğal akışının bir biçimde kesintiye uğraması ya da konuşmanın akıcılığında gözlenen istemsiz aksaklıklar olarak tanımlayan Uzm. Dr. Emin Çağlar, şöyle devam etti:
Kişinin konuşurken sesleri uzatması, kimi sesleri üretirken zorluk çekmesi, bir sesi ya da heceyi tekrarlaması biçiminde gözlenen akıcılık bozukluklarıdır. Kekemeliğin başlangıç sebebi hala tam olarak bilinmemektedir. Genetik ve nörolojik nedenlere bağlanabilir lakin ruhsal değildir. Ruhsal faktörler yalnızca hali hazırda aslında başlayacak olan kekemeliği tetiklemektedir. O ruhsal etken olmasa, diğer bir sebepten ötürü kekemeliğin başlaması mümkündür. Ebeveynlik usulü, çocuğun bir şeyden korkması, öğretmeninin kızması üzere faktörler kekemeliğin sebebi değildir. Ailelerin bunu duymaya bilmeye gereksinimleri vardır zira lakin bundan sonra kendilerini ve etraflarını suçlamayı bırakırlar. Aslında ortada bir hatalı yoktur.
Kekemelikte beyinde konuşma üretimini sağlayan nöral süreçlerde birtakım sıkıntılar olduğunu anlatan Uzm. Dr. Çağlar, Bunun sonucunda konuşmayı destekleyen kaslar yapması gerekeni gerçek vakitte yapmadığı için bu sorun ortaya çıkmaktadır. Tüm bunlara ek olarak kekemeliğin genetik boyutu da risk boyutunu hayli yükselten bir durumdur. Lakin yeniden de bu süreçlerde oluşan meseleler kesin olarak çözülebilmiş değildir. Birtakım bireyler kekemeliğin çok zekadan ya da zeka geriliğinden kaynaklandığını düşünmektedir. Kekemelik ile zeka ortasında hiçbir irtibat yoktur. Hudutlu olmak kekemeliğe neden olmaz. Kekemeliği olan çocuklar sonlu, telaşlı, telaşlı, utangaç olma eğilimindedir halinde bir genellemeye gidemeyiz. Kekemeliği olmayan çocuklar da birebir kişilik özelliklerine sahip olabilir sözlerini kullandı.
Bunları sakın söylemeyin!
Kekemeliği olan çocuğa konuşmadan evvel derin bir nefes al, evvel söyleyeceklerini düşün, sonra konuş demenin yanlış olduğunu anlatan Çağlar, Bu durum kekemeliği olan çocuğun kekemeliğine odaklanmasına ve akıcılığının daha da bozulmasına neden olur. Sabırla dinlemek yavaş ve açık bir biçimde konuşarak örnek olmak daha yararlı olur. Kekemeliğin oluşumu çok faktörlüdür. Gerilim, heyecan kekemeliğe yol açmaz. Bunlar var olan kekemeliği artırır. Bu nedenle telaşları olan bir çocuğun evvel korkularının giderilmesi kekemeliğinde bir ölçü düzelme sağlayabilir. Kekemelik oluşumunda çocukta bir yatkınlık bulunur. Ani dehşet, yatkınlığı bulunmayan çocukta kekemeliğe yol açmaz. Zati kekemeliğe yatkınlığı bulunan çocukta kekemeliğin ortaya çıkmasına yol açar. Lakin bu bireyler endişe yaşamasa da öteki bir vakitte zaten kekemelik yaşamaya başlarlar diye konuştu.
Kekemeliği bulunan bir çocuğun eşlik edebilecek işitme kaybı ve nörolojik hastalıkların bilinmesi açısından kesinlikle işitme testinin ve çocuk nöroloji muayenesinin yapılması gerektiğini anlatan Çağlar, İşitme testi ve nörolojik muayenesi olağan olan çocuğun psikiyatri uzmanı tarafından kıymetlendirilmesi gerekir. Eşlik eden depresyon, tasa bozuklukları kesinlikle tedavi edilmelidir. Üstte belirtildiği üzere eşlik eden durumlar kekemeliğin şiddetinin artmasına yol açmaktadır. Kekemelik mutlaka konuşma bozuklukları uzmanı/dil ve konuşma terapisti tarafından tedavi edilmesi gereken konuşma bozukluğudur. Tedavi kekemeliğin tamamen ortadan kaldırılmasından, akıcı kekemeliğin öğretilmesine kadar farklı hedefleri içerir. Kekemeliğin şiddeti, tipi, çocuğun yaşı, ne kadar vakittir akıcılık bozukluğu yaşadığı, genetik faktörler, çevresel ve kendisi ile ilgili başka faktörler terapinin muvaffakiyetini tesirler dedi.
Kekemelik sorunu bulunan ailelere öneriler
Çocuk ve Ergen Ruh Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Emin Çağlar, son olarak ailelere şu ihtarlarda bulundu:
” ‘Sakin ol, düşün de konuş, heyecanlanma’ üzere telkinlerde bulunmayın. Çocuk heyecanlandığı için takılmaz, takılacak mıyım sanki derdiyle heyecanlanır. O konuşurken takıldığında, ona yardımcı olmak için yaptığınız tamamlama davranışı, ona ziyan verir. Söyleyeceği kelimeleri tamamlamayın. Onu dinlerken nasıl söylediğine değil ne söylediğine odaklanarak dinleyin. Dinleyici rolündeyken her vakit göz göze bağlantı kıymetlidir. Siz onu dinlerken takıldığı zamanlarda göz bağlantınızı kesmeyin, devam ettirin. O anda takılma yaşadı diye mevzuyu değiştirmeyin. Bazen akıcılık sorunu o kadar yüksek şiddette yaşanır ki çocuğun söylediği anlaşılmaz. Onu anlamakta zorlandığınız anlarda anlamış üzere yapmayın. Onu geçiştirdiğinizi, ondan sıkıldığınızı düşünür.
Çocuk takılma yaşadığında akıcı söyler beklentisiyle, takılma olan kısmı tekrar söylemesini istemeyin. Kekemelikte tekrarlarda takılma olmama ihtimali yüksektir. Bundan ötürü, tekrar etmesi istendiğinde akıcı olsa da bu muvaffakiyet demek değildir. Bağlantıda her vakit birinci söyleyiş değerlidir. Takılma yaşadı, kekeledi diye ona kızmayın. Bu çocuğun elinde olan bir durum değildir. Ne çabalayınca geçer ne de çabalamadığından olur. Çocuk şayet okuma-yazma biliyorsa, ondan bol bol sesli kitap okuması isteniyor. Çocuk akıcı okuma formülünü bilmiyorsa, bunu istemek uygun değildir. İşe de yaramaz, bilakis bu türlü bir tavır, onun önyargılarının artmasına neden olur. Fakat formülü öğrendikten itibaren kitap okuması onu geliştirir.”
Milliyet
