Bağımlılıkta beyin ‘DUR’ komutunu dinlemez!
Bağımlılık bir objeye, şahsa ya da varlığa duyulan önlenemez istek olarak tanımlanır. Birebir vakitte bağımlılığı kişinin öteki bir iradenin tahakkümü altına girmesi olarak da yorumlayabiliriz.
Beynin haz merkezi ve dopaminle bağlantılıdır. Beynin ‘DUR, ‘YETER’ komutuna kayıtsız kalma halidir. Can kahrı, boşluğu doldurma, tahminen de hazza yönelip acıdan kaçınma davranışıdır.
Kişi bağımlı olduğu şeyi sürdürdüğünde kendi kendine ‘buradayım, yaşıyorum’ der ve ‘kendimi var hissediyorum ve tabir edebiliyorum’ halinde düşünür.
Oyun bağımlılığı dopamin salgılıyor
Bağımlı olan çocuk her oyun oynadığında beynin ödül merkezine dopamin salgılanıyor. Vakit içinde haz sistemi yalnızca o alanla ilgili kısıtlanmaya başlıyor ve oyun bağımlısı olan çocuk öteki alanlara duyduğu ilgisini de kaybediyor.
Anlık ve kısa vakit aralığında iyi hissetme, uzun vakit zarfında çocuğun aleyhine işleyecek bir yanılsamadır. Burada yanlış bir kodlamadan kelam edebiliriz.
Oyunlarda ışık, renkler, sesler ve süratli geçişler üzere yüksek uyaranlar vardır. Oysa çocuk ders çalıştığı ya da kitap okuduğu vakit birebir hazzı alamayabilir.
Oyun bağımlılığı olan bir çocuk haz alır, yeterliliğini o alanda hisseder fakat fonksiyonelliği bozulmaya başlar ve hayat kalitesi giderek düşer.
İnternet ve bilgisayar kullanımı denetlenmeli
Aileler çocuğun internet ve ekran kullanım mühletini denetleyebilmeli. Çocuğun oynadığı oyun yahut internette geçirdiği müddette nasıl vakit geçirdiğini görebilmeli. İnternetle ilgili aileler çocuklara bilgi verebilmeli, çabucak denetleyip kısıtlamaktan çok çocuklarına açıklayıcı olmalı ve bu şuuru aşılamalıdır.
Çocuklara oyun dışında da verimli ve hoş vakit geçirebileceğini göstermeli ve diğer alanlara teşvik etmelidirler. Erken yaşta toplumsal medya hesabı açmak yerine, spor, zeka geliştirici oyunlar, toplumsal fonksiyonelliğini ve maharetlerini arttıracak keyifli ve çocuğun da kapasitesine nazaran oyunlar seçilebilmeli. Sonuçta bu yapılan her şeyin terapötik bir tesiri olacaktır.
Uzun vakit bilgisayarda vakit geçiren bir çocuk yetilerini fark edemez ve sadece o alanda kâfi olduğu algısına kapılabilir. Bu nedenle çocuklar yaptıkları iyi şeyler sonrasında takdir edilmelidir. Cezalandırıcı davranılmamalı, çocuğun içselleştirebilmesi sağlanmalıdır.
Yemek yemeyi unutuyor, okula geç kalıyorsa dikkat!
Çocuklar çok uzun vakit bilgisayar başında vakit geçiriyorsa ve artık vakit içerisinde özbakımı, hayat kalitesi düşüyor ise bir bağımlılıktan kelam edebiliriz. Oyun oynarken yemek yemeyi unutmak, okula geç kalmak bunun belirtisi olabilir. Sabah gözünü açtığında aklına birinci olarak oyun geliyorsa artık çocuğun hayata bakışı oyundan ibarettir diyebiliriz.
Olumsuz tesirlerine karşın bu müddet her keresinde daha da çok artıyorsa artık bağımlılık kelam bahsidir. Çocuğun haz sistemi bunun üzerine konseyi olmaya başlar ve oyun oynamadığı vakit keyifsiz olabilir. Lakin oyun bağımlılığı bir uzmana danışarak tedavi edilebilir.
Milliyet
