İzmir sarsıntısında çok sayıda bina enkaza dönüşürken kimileri da ağır hasarlar aldı. Bayraklı’da en fazla hasar gören binaların olduğu alanlardan biri de Barış Sitesi’nin olduğu mahalle.
30 yıl evvel mandalina bahçesi olan bu mahalle artık binalarla dolu. Lakin zelzelenin akabinde burası da yalnızca bina temellerinin kaldığı bir tarlaya dönüşecek.
Erol Kaya, zelzelede çöken Barış Sitesi ve etrafındaki ağır hasarlı binaların üretim kademesinde çalışan inşaat emekçisi. O bu mahalleye geldiğinde burası tarla ve bahçelerden oluşuyordu.
Hürriyet gazetesinden Erol Yapıt’ın haberine nazaran, 28 yıl evvel Ağrı’dan İzmir’e inşaatlarda çalışmak için geldiğini söyleyen Kaya, “İlk evvel şu anda çökmek üzere olan Barış Sitesi’nin yanındaki Cumhuriyet Sitesi’nde sıva ustası olarak çalıştım.
Daha sonra Barış Sitesi yapılmaya başladı. Orada da arkadaşlarla birlikte çalışıyorduk. Biz inşaatında çalıştık ancak o binalara hiç güvenmedik” diyor.
Bu binaların inşaatlarında çalıştıktan sonra tıpkı mahallede kendine 3 katlı bir mesken inşa eden Kaya, yıkılan Barış Sitesi’nden çıkarılan cansız vücutları konutunun üst katından izlerken anlatıyor:
Ben Barış Sitesi’ne harç taşırken binanın içinde yürümeye korkuyordum. El otomobiliyle gereç götürürken üstüne bastığımız yer titriyordu. Kendi ortamızda bu binalara itimat olmaz diye konuşuyorduk. O periyot materyal kalitesizdi.
Biz söylüyorduk ancak dinlemiyordu yaptıranlar.” Mahalledeki binaların temellerinin çok zayıf olduğunu belirten Kaya, binaların birinci sarsıntıda yıkılacağını o vakitten kestirim etmiş:
“Bu binalar kooperatif üretimi. Daima inşa etabında durdu. Taşeronlarla külfet oluyordu. O denli olunca da devamlı kullanılan materyaller, ustalar değişiyordu.
Demir işlerini yapan arkadaşım binada kullanılan demirlerin yetersiz olduğunu, müteahhitin onu dinlemediğini söylüyordu. Biz burada olacak birinci zelzelede bu binaların yıkılmasını bekliyorduk.”
Mahalledeki konutların evvelki yıllarda çok ucuz olduğunu söyleyen Erol Kaya, “Siteyi yaptıran kooperatif üyelerinin birden fazla burada oturmadı.
Onlar diğerlerine sattı. İşte yeni yeni hareket başlamıştı. Yakınlara gökdelenler yapılınca burası bedel kazandı. Çok sayıda insan taşındı” diyor.
Öte yandan İzmir sarsıntısında en fazla vefatın yaşandığı Doğanlar ile Rızabey apartmanlarına ait, ilçe belediyesinin 2012 ve 2018’de verdiği belirtilen ‘çürük’ raporunun…
İzmir Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü’ne ulaşmadığı öğrenildi. İlçe belediyesinin binalarda risk tespit etmesi halinde tehlikeyi ortadan kaldırmakla da yükümlü olduğu kaydedildi.
Bayraklı’da sarsıntıda yıkılan Doğanlar ile Rızabey apartmanlarına ait, ilçe belediyesinin 2012 ve 2018’de verdiği belirtilen ‘çürük’ raporunun, İzmir Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü’ne ulaşmadığı öğrenildi.
İzmir Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü’nden bir yetkili, yıkılan 2 bina ve tespit edildiği belirtilen 208 çürük binaya ilişkin raporların müdürlüğe ulaşmadığını belirterek…
ilçe belediyesinin binaların riskli olmasını tespit etmesi halinde tehlikeyi ortadan kaldırmakla da yükümlü olduğunu kaydetti.
Yetkili, “5216 sayılı büyükşehir belediye kanununun 7.maddesi, büyükşehirlerdeki ilçe belediyelerine, afet riski olan yapılara dair tebligat yapma, tahliye etme ve yıkma vazifesi veriyor.
İmar Kanunu’nun 3. Hususuna nazaran risk taşıyan yapılara dair tespit, tehlikenin kaldırılmasına yönelik tebligat ve yıkım işleri belediye tarafından yapılıyor.
Büyükşehir Belediye Kanunu İmar Kanunu riskli yapıların tespitini yapan belediyeye tıpkı vakitte tahliye ve yıkım sorumluluğunu da veriyor.
Riskli yapılar için tapuya şerh konulur, Sarsıntıda yıkılan 2 yapıya ilişkin tapu şerhi de bulunmuyor” tabirlerini kullandı.
Bu ortada Eski Bayraklı Belediye Lideri Hasan Karabağ’ın, “Deprem Etüd Merkezi kurduk. Etüd Merkezi’nde yapılan tespitten sonra…
vatandaşları en son ve bağlayıcı rapor için 9 Eylül Sarsıntı Araştırma ve Uygulama Merkezi’ne yönlendiriyorduk” biçimindeki açıklamasının akabinde gözlerin çevrildiği, 9 Eylül Üniversitesi Sarsıntı Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Milliyet’e şu değerlendirmelerde bulundu:
“Doğanlar ve Rızabey apartmanlarına performans tahlili yapılması bize gelen resmi bir talep kelam konusu değil. Bayraklı Belediyesi’nin performans tahlili yapacak bir takımı yok. Belediyenin hazırladığı raporun Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü nezdinde resmi geçerliliği yok.”
İnşaat Mühendisleri Odası İzmir Vilayet Temsilciliği Genel Sekreteri Rahmi Alper ise yetki tartışmalarına ait “Her belediye bulunduğu bölgede uzman takımlardan oluşan zelzele etüd merkezi kurabilir.
Lakin belediye etüd merkezlerinden çıkacak raporlar, taraf gösterici, ön rapor niteliğindedir. Yıkılan iki bina için 2012 ve 2018’de araştırma yapılıp rapor hazırlanmış.
Fakat kelam konusu raporlar, zelzele performans raporları değil. Yapıların performans tahlil sonucunda ilgili mercilere başvurup, gerekli süreçlerin yapılması ve dava açma hakkını kazanırsınız” bilgisini paylaştı.
AFAD Lideri Mehmet Güllüoğlu, 6.6 büyüklüğünde zelzelenin yaşandığı İzmir’de arama kurtarma gruplarının çalışmalarını tamamladığını bildirdi. Güllüoğlu, Twitter’dan yaptığı paylaşımda, “Arama kurtarma grupları çalışmalarını tamamladı.
Emeği geçen, ucundan tutan her bir çalışana, gönüllüye teşekkür ederiz. En kalbi şükranlarımızla. Öbür hususlarda ise ağır bir halde çalışmaya devam ediyoruz” tabirlerini kullandı.
AFAD’dan yapılan açıklamaya nazaran, 30 Ekim’deki zelzelenin akabinde 45’inin büyüklüğü 4’ün üzerinde olmak üzere toplam 1713 artçı sarsıntı kaydedildi.
Sarsıntıda 114 kişi hayatını kaybetti, 1035 kişi yaralandı, yaralılardan 898’i taburcu edildi, 137 kişinin ise tedavisi devam ediyor.
AK Parti İzmir Büyükşehir Meclis Küme Başkanvekili ve Bayraklı Meclis Üyesi Avukat Özgür Hızal, İzmir genelindeki kentsel dönüşüm projelerinin, merkezi idare, belediye, iş dünyası ve vatandaş işbirliği ile çözülebileceğini belirterek şunları söyledi:
“Bayraklı Belediye lideri yahut yöneticilerinin, ‘Biz rapor çıkardık. Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlüğü gereğini yapmadı’ demek gerçek değil. Madem riskli yapılar tespit edildi, neden mühürlenmedi.
Belediyenin raporlarından sonra binaların altındaki işletmelerin hangilerine ruhsat verildi? İzmir’deki yapı stoğunun yüzde 85’i sarsıntıya güçlü değil. Sorun, belediyeleri de aşıyor.”
Milliyet
