YATMAYIN, OTURUN; YÜZÜSTÜ UYUYUN
Herkes için en hijyenik tedavi yeri meskendir. Bilhassa yaşlılara en iyi rehabilitasyon konuttur, daha rahat hareket eder, yakınları, bakıcıları yanındadır. Hastanede moralleri düşeceğinden hastalıkla uğraşları zayıflayabilir.
Dinlenmek ya da uyumak için uzandığınızda yüzüstü yatın. Katiyetle sırtüstü yatmayın. Zira virüs en çok akciğerin art alt loblarını yani sırtımızdaki lobları etkiliyor.
Hürriyet’ten Aysel Alp’in haberine nazaran buraları açık tutmak için gündüz oturmak, yatıyorsak da yüz üstü yatmak çok kıymetli. Akciğer kapandığı vakit virüs daha süratli çoğalıyor, zatürreye neden oluyor ya da mevcut zatürreyi ağırlaştırabiliyor.
DIŞARIDAN DESTEK C VİTAMİNİ ALMAYIN
Üç öğün meyve ve zerzevat tüketiyorsak kâfi C vitamini alıyoruz demektir. Dışarıdan ekstra C vitamini desteği almayın. Fazla C vitamini böbrek taşına neden oluyor.
Kritik hastalarda C vitamininin antioksidan tesiri vardır fakat bazen kritik, ağır hastada C vitamini oksidan tesir yapabiliyor. Yani fayda yerine ziyan verebiliyor. D vitamini hiç acil değil. Güzelleştikten sonra düzeyine bakılıp, dozu tabip tarafından ayarlanarak alınmalıdır.
HERKES ASPİRİN KULLANMAMALI
40 yaş üzeri şiddetli baş ağrısı, ateş, öksürüğü olup, ailede kalp hastalığı bulunanlara günde 1 tane 100 mg Aspirin almalarını öneriyorum.
Tekrar semptomatik olup kendisi de kalp damar hastası olanlara ise Aspirin’in yanı sıra iğne ile kan sulandırıcı tedavi öneriyorum. Bunlar dışında kalanların Aspirin kullanmalarına gerek yok.
ÖKSÜRÜĞÜ KESMEYİN, BİTKİ ÇAYI VE BOL SU İÇİN
Öksürüğünüzü kesmeyin, bir müddet öksürüğe katlanın; unutmayın öksürük akciğeri temizleyen bir reflekstir. Öksürük kesme hedefli şuruplardan, haplardan uzak durun.
Bunun yerine bitki çayları, komposto, hoşaf, su üzere ılık ve sıcak bol ölçüde sıvı tüketin. Fakat siyah çay ve kahve idrar söktürücü olduğu için beden sıvılarında azalmaya neden oluyor ve biz tıbben bunları sıvı olarak kabul etmiyoruz.
TOMOGRAFİDEN UZAK DURUN
Testiniz müspet çıktı diye akciğer tomografisi çektirmeye çalışmayın. Zira göğüs ve tiroid kanseri riskimizi çok artttıyor. COVID pandeminin 10 yıl sonraki yansıması, karşımıza göğüs ve tiroid kanserlerinde artış formunda çıkabilir.
Tomografi, mutlak endikasyon sorgulanarak yılda en fazla 2 kere çekilebilirken; gencecik COVID hastaları üç dört tomografi çekilerek radyasyona maruz kalıyor. Örneğin ben kritik ağır bakım hastalarımı bile tomografi çektirmeden takip ediyorum.
Hekim arkadaşlarıma da tavsiyem, PCR müspet bir hastaya, akciğer tutulumu oldu mu olmadı mı diye tomografiyle bakmaya gerek yok. PCR negatif olmasına rağmen, COVID teşhisini katılaştırmak için çektirilebilir ancak PCR olumlu bir hastada gidişat oksijen satürasyonu bakılarak takip edilebilir.
ÇOCUKLARI KORKUTMAYIN
Küçük çocukların da meskenden çıkmamaları, diğerleriyle temasta bulunmamaları sağlanmalı.
Lakin tüm bunlar yapılırken çocuklar korkutulmadan, sakin ve kısa açıklamayla durum anlatılmalı. Uzun açıklamalar çocuklarda endişe ve tasaya neden olabilir.
MESKENİ ÖĞLE HAVALANDIRIN
Mesken öğle saatinde herkes kendi odasında otururken, 30 dakika müddetle hava akımı yaptırılarak havalandırılmalı. İç ve dış ortam kirliliği akciğerin temizleme yeteneğini bozan kimyasallardır. Baca gazları ve egzoz gazları nedeniyle hava kirliliği artıyor. O nedenle daha çok öğlen saatlerinde trafiğin az olduğu vakitte, cam ve kapılar açık tutularak havalandırma yapılmalı.
MESKENDE DE MASKE – ARAYA DİKKAT
Konutta bir kişi bile COVID olduysa, herkesin farklı odalarda izole olması; ortak alanlarda maske, aralık kuralına uyulması koşul.
Farklı oda mümkün değilse 24 saat, uyurken bile maskeli olunmalı ve maskeler 8 saatte bir değiştirilmeli. Eller sıklıkla sabunlu suyla yıkanmalı.
ALO 184’Ü ARAYIN
COVID olduğunuzdan şüpheleniyorsanız ALO 184’ü arayabilirsiniz. Bakanlık yetkilileri, ALO 184 uygulamasının nasıl devreye girdiğini Hürriyet’e şöyle anlattı: “Bu sınırı arayan vatandaşa vazifeliler semptomlarını soruyor (Örneğin ‘ateş, kuru öksürük, ishal, boğaz ağrısı gibi). Şayet bunlardan bir ya da birkaçı varsa vatandaş en yakın devlet hastanesine yönlendiriliyor. Burada kendisine test uygulanıp konutuna gönderiliyor.
Test sonucu olumlu çıkarsa konutundan çıkmaması uyarısı yapılıp temaslıları olup olmadığı öğreniliyor. Adresine filyasyon grupları gidiyor. Hem hastalığa yakalanan vatandaşın ilaçlarını veriyor hem de meskendeki temaslılardan test örneği alıyor.”
‘ATEŞİM VAR NE YAPMALIYIM?’
HANGİ BELİRTİLERDE ENDİŞELENMELİ?
COVID-19, yüksek ateş, öksürük, nefes darlığı, baş ağrısı, boğaz ağrısı, burun akıntısı, kas ve eklem ağrısı, halsizlik, koku ve tat alma duyusu kaybı, ishal üzere belirtilerle kendini gösterir. Belirtisiz hadiseler da mevcuttur.
NE VAKİT TEST YAPTIRMALI?
COVID olduğundan kuşku eden bireyler, öncelikle sıhhat ocağına giderek aile doktorlarına istişareli. Onların uygun görmesi durumunda en yakın hastaneye test için başvurulmalı.
SONUÇ ÇIKANA KADAR NE YAPMALI?
Belirtileri nedeniyle koronavirüs kaptığından kuşku eden birisi, test sonucu çıkana kadar konutta izole olamıyorsa, toplu taşıma kullanmak, iş yerine gitmek zorunda kalıyorsa maske, toplumsal ara ve el hijyenine daha fazla dikkat etmeli.
Kalabalık ortamlarda kendini olabildiğince izole etmeli. Temastan kaçınmalı.
KİM NE KADAR İZOLE OLUYOR?
Testinizin sonucu olumluysa, semptomunuz yoksa yahut hastalığınız hafif ise (evde tedavi aldıysanız yahut hastanede 24 saatten kısa müddet yattıysanız) test verdikten sonra izolasyon süreci başlar ve 10 gün müddet ile izolasyonda kalınır.
Hastanede yatarak tedavi olduysanız (hastanede 24 saatten uzun mühlet yatmanız gerektiyse) test verdikten sonra izolasyon süreciniz başlar ve 14 gün mühlet ile izolasyonda kalırsınız.
Şayet ağır bakımda yatarak tedavi olduysanız yahut bağışıklık sisteminizi baskılayan ek bir hastalığınız varsa test verdikten sonra izolasyon süreciniz başlar ve 20 gün müddet ile izolasyonda kalırsınız.
TEMASLILAR KAÇ GÜN İZOLE OLMALI?
Olumlu biriyle temaslıysanız, karantina müddetiniz son temasınızdan bir gün sonra başlar ve 14 gün sürer.
Milliyet
