MİLLİYET.COM.TR / PEMBENAR ÖZEL
Kanser hastalığı tanısı birçok kişi ve yakınları için akut bir kriz manasına gelir. Bu noktada hastalarda ruhsal bozuklukların görülme sıklığı yüzde 30 ila yüzde 60 ortasındadır.
Hastalar kadar aileleri de bu süreçten etkilenmekle birlikte ailelere büyük vazife de düşüyor. Bir kanser haberi alındığında aileler daima eğlenceli, sevinçli, komik olmaya çalışarak yerine hastalarının hissine eşlik etmeliler.
Teselli cümleleri kullanmak yerine ne yapılmalı?
Daima birebir teselli cümleleri kullanmak zorunda kalmak yerine iyi bir dinleyici olmak hastanın gereksinimini çok daha iyi karşılar. Sözelleştirme, hisleri ve fikirleri lisana dökme birçok vakit kişiyi rahatlatır, sonrasında oluşma ihtimali olan ruhsal rahatsızlıkları azaltır.
Kanser hastalarının yakınlarında gerilime ruhsal gerilimin görülme oranı yüzde 50 olarak bildirilmiştir. Bu noktada esasen şiddetli bir yolda olan kanser hastasına dayanak olmak birinci dereceden yakınlarının da ruhsal olarak etkilenmesi ile daha da güçleşir. Fakat kişinin kanser tanısı aldığı andan itibaren en çok muhtaçlığı olan birinci dereceden yakınlarının dayanağıdır.
Gerçekçi formda umudunu artırmaya çalışın
Kanser hastasının immun tedavi kümesine ilişkin olan glukokortikoid ilaçların yanı sıra interferon tedavisi üzere ilaç uygulamalarında depresif bozuklukların ortaya çıkma mümkünlüğü yüzde 50’dir.
Bu noktada yapılan çalışmalarda umut seviyesi yüksek olan hastaların prognozlarının yani hastalığın gidişatının daha iyi ve ömür kalitelerinin daha yüksek olduğu saptanmıştır. Ayrıyeten kanser hastalarında umudun ruhsal huzursuzluğu azaltıp daha iyi ağrı denetimi sağladığı ve ağrının şiddetini azalttığı bildiriliyor.
Bu sonuçlardan yola çıkarak ailelerin üzerine düşen vazifelerden ikincisi, hastanın umut seviyesini artırmaktır. Fakat değerli bir nokta bunun gerçekçi bir formda yapılmasıdır.
Umudu artırmak için hastaya “Bunu yeneceksin” baskısı yapılmamalı. “Ben yanındayım” iletisi verilmeli ve gündelik aktiviteler, zevk veren hobilerde hasta teşvik edilmeli hatta tahminen de ona eşlik edilmeli.
Günlük ömür rutinlerinden koparmayın
Hastaların hastalıklarının şiddetine nazaran günlük hayat rutinleri düzenlenmeli lakin çok önemli değişiklikler yapılmamalı. Şayet yapabilecek fizikî sağlıktaysa kişinin günlük rutinleri devam etmeli, sorumlulukları azaltılmamalı. Hastanın kendisini hayatın dışında, işe yaramaz hissetmemesi değerli.
Yapılan araştırmalarda kanser hastalarının üçte birinin kronik bir biçimde yüksek gerilim seviyesine sahip oldukları ve bu durumun hastalığa ahengi zorlaştırarak hastalığın seyrini olumsuz etkilediği gösterilmiştir.
Kanser hastasının gerilim ile başa çıkabilmesi; kanserin çeşidi, mühleti, yeri, belirtileri, ön görülen gidiş üzere tıbbi faktörlere, hastanın daha evvelki hastalıklara ahenk sağlayabilme derecesi, hastanın fizikî ve ruhsal rehabilitasyon kapasitesi, hastanın kendi kişiliği ve sıkıntıları ile başa çıkma formülleri, ego kuvveti, hayatın gelişimsel evresi ve kanserin o evredeki manası üzere ruhsal faktörlere, kültürel ve dinî tavırlara, etrafta duygusal dayanak veren şahısların olup olmaması üzere faktörlere bağlıdır.
Manevi hislerini destekleyin
Maneviyatın kanser hastalarında, hastalık esnasında ruh sıhhatine müspet bir tesiri olduğu belirtmektedir.
Yapılan bir araştırmada maneviyatın sıhhat, iyilik ve hayat kalitesi üzerinde besbelli tesiri olduğu belirtilmekle birlikte hastalıkların iyileşmesinde de kıymetli bir yeri olduğu vurgulanmaktadır. Bu noktada manevi hisler desteklenmeli.
Kanser çocuğa nasıl anlatılmalı?
Kanser hastası şayet bir çocuksa onun anlayacağı sözlerle bu durum ona anlatılmalı. Belirsizlik ve bilinmezle uğraş, gerçekle gayretten daha zordur. Kendilerini üzgün hissetmelerine pürüz olamayız fakat neler olduğu konusunda bilgi verilmeli.
Kısa ve öz bilgi en işe yarayan sistemdir. “Vücudundaki birtakım hücreler çok süratli büyüyorlar. Bu hücreler bir tümör oluşturdu. Tabip ameliyatla bu tümörü alacak” formunda anlatılabilir.
Çocuklar tedavi gayesiyle aşikâr müddetler toplumsal ortamlarından, arkadaşlarından, okullarından uzak kalmaktadırlar. Bu süreçte çocukların ruhsal ve toplumsal istikametten de desteklenmeleri gerekir.
Toplumsal aktiviteler planlayın, arkadaşlarından uzak tutmayın
Çocukların ruhsal gelişimlerini desteklemek, toplumsal aktivite ve etkinliklerle ahengini arttırmak değerli bir noktadır. Aile bireylerinin tümünü içeren toplumsal aktiviteler planlanmalı.
Çocukların hele ki bu sıkıntı devrinde toplumsal dayanağa daha çok muhtaçlığı vardır. Onları kardeşlerinden, okul arkadaşlarından, oyun arkadaşlarından uzak tutmayalım. Onları gereğince dinleyelim, hislerini söz etmelerini, açığa çıkarmalarını sağlayalım.
Onlara bu şiddetli süreçte yalnız olmadıklarını hissettirmek ailelerin yapacağı en değerli misyondur. Tedavileri ve hastalık gidişatı uygun olan çocuklar okullarına gitmeli, sınıf öğretmenleri ve okul ruhsal danışmanları ile ahenk içinde ilerlenmeli.
Milliyet