Ermeni güçlerinin, Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında yaptığı katliamın üzerinden 29 yıl geçse de acısı dinmedi. Bayan, erkek, çocuk ayrımı yapılmaksızın yüzlerce Azerbaycanlının katledilmesi tarihe kara bir leke olarak geçti. 106’sı bayan, 83’ü çocuk olmak üzere 613 sivilin katledildiği vahşet, İnsan Hakları İzleme Örgütü tarafından Dağlık Karabağ’ın işgalinden sonra gerçekleşen en kapsamlı sivil katliam olarak nitelendirildi. Hocalı katliamında şehit düşenler bugün katliamın yıldönümünde Azerbaycan’da merasimlerle anılacak. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in de katılacağı anma merasimi için hazırlıklar tamamlandı.
Hocalı Katliamı’ndan canlarını kurtaranlarsa yıllarca esaretin ve uğradıkları zulmün acısıyla yaşadı. Hocalı Katliamı’nda esir düşen Dürdane Agayeva ve erkek kardeşi Elşad Agayev, esaretten kurtulmak için verdikleri çabayı, yaşadıkları acıları Milliyet ile paylaştı.
‘Saçımdan tutup sürüklediler’
Dürdane Agayeva, 29 yıl evvel 25 Şubatı 26 Şubat’a bağlayan gece ve sekiz günlük esarette yaşadıkları dehşet anlarını şöyle anlattı: “Düşman bizleri gece uykusunda yakaladı ve Hocalı’ya saldırdı. Gece uzunluğu ormanlıktan yürüyerek Ağdam’ı geçtik. Önümüze çıkan çayı geçemeyen çok sayıda yaşlı, çocuk, gebe bayan hayatını kaybetti. Ben 20 yaşında genç bir kızdım. Çatışma esnasında ailemin yerini kaybettim ve erkek kardeşim Elşad ile esir düştük. İnsanların aklına gelmeyecek azapları yaşadım.
Ermeniler birçok bayanı; ekmek, akaryakıt, sigara ile takas etti. Kardeşimde erken yaşta yitirdiğim babamın kokusunu alırdım daima ve kendime ‘buradan Elşad’sız çıkmayacağıma dair’ kelam vermiştim. Esir kaldığım sekiz gün boyunca azaba maruz kaldım. Bir kezinde öldüğümü sanıp beni çöpe attılar. Gözümü açtığımı fark ettiklerinde saçlarımdan tutup beni yerlerden sürüklediler, zindana koydular. Cam kesimleri ve taşlar tüm bedenime yapışmıştı. Giysilerim yoktu, ayağım da yaralıydı. Bazen sesim çıkmasın diye buzlu suda saatlerce bekletir, akabinde zincirle vururlardı.”
Hocalı’nın solgun çiçekleri
Bir gece yarısı Hankendi’ye götürüldüğünü tabir eden Dürdane Agayeva, “İki katlı konutumuzun üst katı yanmış, alt katı talan edilmiş haldeydi, duvarları yıkık döküktü. O vakitler daha aile kurmamıştım, bekârdım. Beyaz gelinliğimle çıkmak istediğim konutumda sabaha kadar azap gördüm. Hocalı’da esir düşen bayanları solgun çiçekler, açılmamış goncalar olarak isimlendiririm. Onlar bize vurdukça, bizim her bir yaprağımız düştü, kökümüz kurudu. Artık bir kız çocuğum var. Kızımın örgülü saçı üzere örgülü saçlarım vardı o gün. Gencecik kız girdiğim o konuttan bir bayan olarak çıktım. Artık çocuklara şiddete, bayanların uğradığı akınlara, tecavüzlere hayır diyor, bunun için gayret ediyorum” diye konuştu.
‘Türkiye sağ olsun var olsun’
29 yıl sonra Karabağ’ın alınmasıyla birinci kere başları dik yürüyebildiklerini anlatan Agayeva, şöyle devam etti:
“Ben yapamadım lakin kızımı doğduğum konuttan telli duvaklı beyaz gelinliğiyle çıkaracağım. Türkiye sağ olsun, var olsun. O bizi hiç bırakmadı. Biz zaferi birlikte kazandık. Aliyev’in gerisinde, güçlü bir başkan olarak Erdoğan durmasa başaramazdık. Yazdığım, ‘Ermeni zindanında sekiz gün’ isimli kitabı birinci Türkiye’de bastırdım. Erdoğan’a kitabımı sundum, bizi ağırladı. Erdoğan’a 44 günlük zafer uğraşında bir mektup da gönderdim. Bu zafer uğraşının kahramanı, galibi Erdoğan’dır. Bunu Ermeniler bile söylüyor.”
‘Türkiye’nin gücünü yanımızda hissettik’
Esir düştüğünde 19 yaşında olan Elşad Agayeva ise, Ermeniler tarafından yaralandığını söyledi. Agayeva, “Önümde çocuk, bayan, gebe, yaşlı demeden bir sürü beşere zulmettiler, öldürdüler. Beni zincire vurdular, bıçakladılar. Gözümüzün önünde çocukların başını kestiler ve kesik başlarla oynadılar, hendek kazıp içine attılar.
Kurtulacağımıza dair hiç umudumuz yoktu, öleceğimizi düşündük. Kurtuluşumuz mucize oldu. Dürdane’yi bir gün getirip bizi çıkardılar. O ben olmadan gitmeyeceğini söyledi, benim için işkenceyi, mevti göze aldı” dedi. Gerilerinde durduğu ve gücünü daima hissettirdiği için Türkiye’ye teşekkür eden Elşad Agayeva, “Genç bir çocuk olarak çıktığım yuvama, torunlarımla döneceğim” sözlerini kullandı.
Milliyet