Ortalarında Çin, İspanya, İtalya ve İngiltere üzere Covid-19 hastalığının çok yaygın yaşandığı dahil toplam 33 ülkenin tabipleri tarafından Secure-IBD isimli özel kayıt programı ile paylaşılan bilgiler, inflamatuvar bağırsak hastalığının pandemiye yol açan virüse yakalanma riskini artırmadığını gösteriyor.
İnflamatuvar bağırsak hastalarının Covid-19 enfeksiyonuna yakalanma riskinin sağlıklı bireylerin yakalanma oranıyla tıpkı. Dünya Sıhhat Örgütü ve Secure-IBD data tabanına nazaran inflamatuvar bağırsak hastalığı olup Covid-19’a yakalanmış hasta sayısı çok azdır.
Covid-19 hastalığının bağışıklık sistemi baskılanmış, ileri yaş ve diyabet, yüksek tansiyon, kronik teneffüs sistemi hastalıkları üzere yandaş hastalığı olanlarda daha ağır seyrettiği gözlendiğinden inflamatuvar bağırsak hastalığı (İBH) olanların bu pandemide merak ve telaş düzeyleri epeyce arttı.
Kusur: Bağışıklığı baskılayan ilaçların kesilmesi
İBH tedavisinde kullanılan kortikosteroid (kortizon), bağışıklık düzenleyiciler ile biyolojik casuslar olarak bilinen kimi özel ilaçlar, bağışıklık sistemini baskılayarak sindirim sistemi kanalındaki yangıyı (inflamasyonu) azaltarak hastayı tedavi ediyor.
IBH hastalarının, bağışıklık sistemini baskıladığı ve bu nedenle Covid-19’a yakalanma riskini artıracağı kanısıyla tedavide kullanılan ilaçları kesmesi, IBH’nin uyanmasına ve yakınmalara yol açması nedeniyle hastayı daha riskli duruma getirebiliyor.
İlaçların kesilmesi “uykudaki hastalığın alevlenmesi, kişinin hastaneye yatışının ve ameliyat muhtaçlığının doğması, daha yüksek dozlarda bağışıklık baskılayıcı ilaç kullanmaya gerek duyulması, damar yoluyla beslenmesi” üzere istenmeyen sonuçlara yol açabiliyor.
Milletlerarası ve Avrupa Crohn ve Kolit Vakfı ile ülkemizdeki İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları Derneği’nin yayınladığı Covid-19 Pandemi Kılavuzu’na nazaran, inflamatuvar bağırsak hastalığı olanların Covid-19 enfeksiyonu bulguları olmadığı sürece ilaçlarına birebir biçimde devam etmeli, durumlarını kendilerini takip eden hekimleriyle sıklıkla paylaşmalı.
Birtakım ilaç kümelerinde ilaç dozlarının azaltılması gerekiyor fakat bu ayarlamayı hekim yapmalı. Zira İBH hastası için birtakım ilaçların ağızdan ya da damardan kullanımı yahut birkaç bağışıklık baskılayıcı ilacın birebir anda kullanılması Covid-19 enfeksiyonu için risk faktörü oluyor.
Yanılgı: Şikayetler artsa bile pandemi korkusu nedeniyle hastaneye gitmekten kaçınılması
Kimi hastalar vakit zaman artan yakınmalarını baskılamak gayesiyle kendi kendilerine birtakım ilaçlar kullanabiliyor. Salgına yakalanma korkusu nedeniyle hastaneye gitmekten kaçınan hastalar, tedavilerine kortizon ilaçlarını ekleyebiliyor. Halbuki doktora istişareden yapılan bu tedavi değişiklikleri hastaya daha fazla ziyan verebiliyor.
Hasta şayet yakınmalarında bir artış olursa, ferdî korunmasına da dikkat ederek (maske, el hijyeni ve toplumsal aralığa uyum) hastaneye başvurup ilgili doktora muayenesini olmalı, gerekli tedavisini almalı.
Kusur: Covid-19’a yakalanma korkusu ile gerilimin artması
Birçok IBH hastası Covid-19’a yakalanacağına dair kaygı nedeniyle gerilim yaşıyor, bu da şikayetlerinin artmasına neden oluyor. Bu hastalarda gerilim, hastalığın seyri açısından çok kıymetli. O nedenle gerilim seviyesini düşürmeye itina göstermeleri gerekiyor.
Her kişi üzere, esirgeyici önlemleri almaya devam etmeli ve yüksek streslerine karşı kendilerini rahatlatacak hobileriyle uğraşmak üzere birtakım rahatlatıcı aktiviteler yapmalılar. Natürel şayet IBH hastası Covid-19’a benzeyen bir belirti oluşursa, herkesin yaptığı üzere çabucak hastaneye başvurmalı.
Kusur: “Ya ameliyat olmam gerekirse!” telaşın artması
Pandeminin pik yaptığı süreçte İBH hastalarının hayat kalitesini yükseltecek fakat aciliyeti olmayan tüm ameliyatlar erteleniyor. İBH hastalarında karın içinde gelişebilecek abseleri ameliyat yerine radyoloji kısımlarında boşaltılabiliyor.
Fistül tedavileri de çoklukla aciliyet gerektirmiyor. Buna rağmen İBH hastasında bağırsak tıkanması, delinmesi, yaygın karın zarı iltihapları, şiddetli bağırsak kanamaları yaşanması durumunda pandemi açısından gerekli tedbirler alınarak ameliyatlar yapılıyor.
Milliyet
