Toplumda bilhassa 18-30 yaş ortasındaki genç nüfusta daha yaygın görülen IBS, Inflamatuvar bağırsak hastalığı ya da bağırsak kanseri üzere daha önemli olabilen bağırsak meseleleriyle irtibatlı olmasa da yarattığı gerilim ve ruhsal meseleler nedeniyle kişinin hayat kalitesini önemli oranda etkileyen değerli bir sorun oluşturuyor.
Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Emine Köroğlu, üstelik hastalığın tedavi edilmemesi durumunda hem yaşanan fizyolojik sıkıntılar hem de ruhsal tesirleri nedeniyle çok önemli iş gücü kayıplarına neden olabileceğini hatırlattı.
Bayanları daha fazla etkiliyor
IBS’in neden ortaya çıktığı ile ilgili kesin bir bilginin bulunmadığını lakin gerilim faktörünün hastalığın semptomlarını makûs etkilediği belirten Doç. Dr. Emine Köroğlu; IBS’in ortaya çıkmasında genetik ve çevresel faktörler, gerilim, enfeksiyon, mikrobiyota, anksiyete, depresyonun rol oynadığı biliniyor. Bununla birlikte hastalığın bayanları daha fazla etkilediği de gözlemleniyor. Lakin burada da etkenin ne olduğu kesin olarak ortaya konmuş değil diye konuştu.
Belirtiler şahıstan bireye farklılık gösteriyor
IBS’in işlevsel şişkinlik yahut dispepsi olarak tanımlanan erken doyma, karın üst orta kısmında ağrı ile kendini gösteren hastalıklarla karıştırılabildiğini hatırlatan Doç. Dr. Emine Köroğlu, hastalığın ayırt edici belirtileriyle ilgili şu bilgileri verdi:
IBS’de karın ağrısı ile birlikte; kabız baskın formunda kabızlık, ishal baskın formunda ishal ya da kabız-ishal atakların birlikte olduğu karma tip IBS görülebilir. ?
Huzursuz bağırsak sendromu belirtilerinin bireyden bireye değişkenlik gösterebileceğini belirten Doç. Dr. Emine Köroğlu, “Her hastada farklı şiddette bir tablo oluşturur. En yaygın görülen belirtileri ise; dışkılama sonrası tipik olarak büsbütün ya da kısmen ortadan kalkan karın ağrısı, kramp yahut şişkinlik, çok gaz, ishal yahut kabızlık: Birtakım hastalarda birbirini takip eden ishal ve kabızlık nöbetleri, dışkıda mukustur. Huzursuz bağırsak sendromu olan hastalar, vakit zaman belirti ve şikâyetlerin daha makus olduğu ataklar ve büsbütün kaybolduğu istirahat periyotları yaşar” diye konuştu.
Şikâyetlerin son 3 aydır var olması gerekir
Bu şikâyetlerin son 6 ayda ortaya çıkması ve son 3 aydır da devam etmesi halinde IBS düşünülmelidir diyen Doç. Dr. Emine Köroğlu, teşhisle ilgili şu bilgileri verdi: IBS’in en besbelli özelliklerinden biri de şikâyetlerin gece yatarken görülmeyip, gün içinde kendisini göstermesidir. Münasebetiyle hasta öyküsünün alınması son derece kıymet taşır.
Teşhis, kalın bağırsakta birebir şikâyetlerle seyreden öteki hastalıkların (tümör, iltihabi bağırsak hastalığı vb.) olmadığı tespit edildikten sonra konur. Çünkü, hastalar birçok defa kanser dehşetiyle tabibe başvurur. Bunun içinde öncelikli olarak detaylı öykü alınması ve fiziki muayene yapılması gerekir. Kanser ya da diğer ağır bir rahatsızlıkla karıştırılmasını önlemek için kan tetkikleri, dışkıda zımnî kan, fleksible sigmoidoskopi ya da kolonoskopi ile bağırsak içinin tam olarak görülmesi ve görüntüleme prosedürleri yapılması gerekebilir. IBS, kalın bağırsak hastalığı olarak bilinse de tüm mide bağırsak sistemini tesirler. Farklı hastalıklarla karıştırılmaması için tetkiklerin titizlikle yapılması gerekir.
Tedavide hasta ahengi koşul
IBS’in, tedavisinin uzun vadede yönetilmesi gereken kronik bir hastalık olduğunu ve dikkat edilmezse tekrarlama riskinin yüksek olduğunu söyleyen Doç. Dr. Emine Köroğlu, “Hastanın şikâyetlerine yönelik tedavi düzenlenir, antispasmodik, laksatif, antibiyotikler ile tedavi edilir. Tedavi edildikten sonra şikâyetler tekrarlayabilir” dedi.
IBS tedavisinde hastaya yaşadığı sorunun tam olarak ne olduğunun çok iyi anlatılması gerektiğinin altını çizen Doç. Dr. Emine Köroğlu, aksi taktirde hastanın tedaviye ahenk sağlayamadığını ve geçmeyen şikayetleri nedeniyle arayışlarına devam ettiğini belirtti. Medikal tedaviyle birlikte hastanın dikkat etmesi gerekenler konusunda Gastroenteroloji Uzmanı Doç. Dr. Köroğlu, “Öncelikle kimi hayat üslubu değişikliklerine gereksinim duyulur ki bunların başında antrenman gelir. Antrenman günlük rutinin bir modülü haline gelmeli. Bu hastaların günde en az 45 dakika yürümesini öneriyoruz. Vakit içinde şikayetlerin giderilmesinde fark yarattığı görülecektir. Bunun yanında elbette sağlıklı beslenmek de kıymetli. Fast food şekli beslenmekten uzak durmalı, sağlıklı, kâfi, istikrarlı beslenmeli, süratli yemek yenmemeli, gece geç saatlerde yemek yememeye dikkat edilmeli ve sigara, alkolden uzak durulmalı” tabirlerini kullandı.
Pandemiyle birlikte IBS hadiseleri arttı
Son devirde IBS hastalığına dair farkındalığın artmasıyla kelam konusu şikâyetlerle tabibe müracaatta artış olduğunu söyleyen Doç. Dr. Emine Köroğlu, “Covid-19 enfeksiyonun bağırsaktaki mikrobiyota üzerindeki muhtemel tesirlerinden ötürü Irritable Bağırsak Sendromu pandemi devrinde daha sık görülmeye başlandı. Bununla birlikte pandeminin yarattığı her türlü gerilimin de bağırsakların işlevlerini bozduğu düşünülüyor” diye konuştu.
Milliyet
