Pandemi süreci ve iklim değişikliği kaynaklı rekolte kayıpları, dünyada besin fiyatlarının üst istikametli hareketini tetikliyor. Son iki ayda bilhassa buğday, mısır, ayçiçeği ve arpa fiyatlarında yükseliş var.
Ülkeler, pandemi riski nedeniyle iç piyasalarında besin güvenliğini sağlamak için üretici ülkelerden toplu alım yapıyor. Öteki taraftan, aylardır dünyada besin talebindeki artışı görenlerin ziraî emtiaya olan yatırımları ve stokları kelam konusu. Türkiye’de de tarımla ilgisi olmayan tekstilci, avukat, tabip üzere bölümlerden de buğday, arpa, mısır stoku yapıldığı biliniyor.
Ayrıyeten yeniden düşük faizli kredi imkanından faydalanarak pandemi riskinin ağır olduğu günlerde kredi çekenlerin de bu parayı stok yaparak değerlendirdiği görüldü. Türkiye de fiyatlar daha fazla yükselmeden; besin güvenliğini tesis etmek, stokların çözülmesiyle fiyat istikrarını oluşturmak ve hammadde gereksinimini karşılamak için buğday, mısır ve arpada uygulanan gümrük vergilerini sıfırladı.
Buğday, arpa ve mısır ithalatına ait Cumhurbaşkanı Kararı Resmi Gazete’de yayımlandı. Karar uyarınca, buğday ithalatında yüzde 45, arpada yüzde 35 ve mısır ithalatında yüzde 25 gümrük vergileri 1 Ocak 2021’e kadar yüzde sıfır olarak uygulanacak.
Stokları çözecek
Tarım Müellifi Ali Ekber Yıldırım, bütün dünyanın besin güvenliğini sağlamak için hareket ettiğini vurgularken, bilhassa buğday, mısır, ayçiçeği ve soya konusunda rekolte kaybı tasaları olduğunu söyledi. Yıldırım, “Türkiye de benzeri bir tedbir almak istiyor. Ayrıyeten Türkiye’de şu an bu eserler hiç ilgisi olmayan insanların elinde. Tarımla ilgisi olmayan iş insanları; tekstilci, avukat, hekim üzere kümelerden bu eserleri yatırım aracı olarak görenler oldu. İthalat ile ülke içinde bu stokların da çözülmesi amaçlanıyor” diye konuştu.
Türkiye’nin buğdayda kendine kâfi bir ülke olduğunu hatırlatan Yıldırım, “Ancak güçlü ihracata husus olan un ve makarna üzere eserler için ithalat gerekiyor. Riske atılmak istenmiyor. Olağan bir kısmı da iç piyasa tüketimine sunulacak. Dünyada fiyatlar daha da artmadan eser tedarik etmek amaçlanıyor. Yem piyasası için de ithalat gerekliliği doğdu” dedi.
1 atak 3 sonuç
Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Süleyman Soylu, Türkiye’nin bu atak ile üç hedefi olduğunu belirterek, bunları besin güvenliğini sağlamak, fiyat istikrarını oluşturmak ve hammadde gereksinimini karşılamak olarak sıraladı. Soylu,
“Ülkemizde buğday, mısır alan önemli bir kesim oluştu. Borsa üzere. Yatırım aracı oldu. Stok yapanlar eseri piyasa verebilir” dedi.
Fiyat 2 haftada 350 TL arttı
Balıkesir Ticaret Borsası İdare Konseyi Lideri Ersin Erdoğmuş, beyaz et üretimi yapan bir firmanın haftalık alımlarında mısır fiyat artış seyrini paylaştı. Her hafta pazartesi günü alım yapan firma 5 Ekim’de tonunu 1550 liraya aldığı mısırı, 12 Ekim’de 1700 liraya, 19 Ekim’de ise 1900 liraya aldı. Mısırda iki haftada 350 lira artış oldu. Erdoğmuş, “Böyle bir fiyat yükselişi görülmemiştir. Hatta ithalat yetkisinin somut adımı için geç bile kalındı. Türkiye’nin pandemi devrinde tüketiciyi rahatlatmak için sunduğu düşük faizli kredileri alanların bile buğday, mısıra yatırım yaptığı oldu. Bu ithalatın açıklanmasıyla bile bir rahatlama olur. Bir de şimdi hayvanlar dışarıda otlatılabiliyor lakin yem gereksinimi arttıkça düşünceyi göreceğiz” dedi.
Ukrayna-Rusya
İthalatı tetikleyen argümanlardan biri de, buğdayda Rusya ve Ukrayna’nın muhtemel ihracat kısıtlamaları. Türk Ukrayna İşadamları Derneği Lider Vekili Ali Bulut, mevcut periyotta ülkelerin bir ihracat sınırlaması düşünmediğini söyledi. Bulut, “Gümrük vergisinin sıfırlanmasıyla iki ülkenin de ihracatı artacaktır. Bu artış stoklarını tesirler hale gelir, enflasyonda artış olursa durumu gözden geçirebilirler” dedi.
Milliyet
