Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı medeniyetlerine uzun yıllar mesken sahipliği yapan Alanya Kalesi, devam eden hafriyat çalışmalarıyla tarihe ışık tutuyor.
Alanya Kalesi Hafriyat Lideri Prof. Dr. Osman Eravşar’ın önderliğinde 2013’ten bu yana süren üçüncü etap hafriyat çalışmaları, İçkale’deki imal tarihi ve ismi şimdi tam olarak belirlenemeyen kilise ve etrafında ağırlaştı.
Eravşar, İçkale bölgesindeki hafriyat çalışmalarını büyük oranda tamamladıklarını söyledi.
Ancak “İçkale şapeli” olarak isimlendirilen kilisenin naos (tapınak yapısı) kısmında kalan beton artıklarını kaldırınca, bu alanda rastgele bir hafriyat çalışmasının yapılmadığını gördüklerini anlatan Eravşar, bu sebeple kilisede hafriyat çalışmalarına başladıklarını lisana getirdi.
Eravşar, yapının kesin inşa tarihi ve isminin bilinmediğini belirterek, “İlk etaplardaki hafriyat çalışmalarında kilisenin iki başka üretim evresinin olduğu ve birinci evresinin de bazilika planlı bir kilise olduğu tabir ediliyor. Biz de çalışmalarımızda kilisenin, 12. yüzyılda, yonca yapraklı planlı kiliseye dönüştürüldüğü sürecinin aydınlatılmasına yoğunlaştık” diye konuştu.
Muayene hafriyatında üç farklı katmanla karşılaştıklarını kaydeden Eravşar, hafriyatta değerli cam buluntular elde ettikleri bilgisini verdi.
CAM BULUNTULAR GÜN YÜZÜNE ÇIKTI
Eravşar, kilisenin üretim ve değişim kademelerini duvar yüzeylerinde gördüklerini anlatarak, şöyle devam etti:
“Kilisenin ikinci periyot inşaatında, taş yüzeylerinin üzerine kolay bir sıva yapılmış ve bu sıvayla da taş taklidi grafitiler oluşturulmuş. 12. yüzyıldaki ikinci tamiratı sırasındaysa bir sıva katmanının daha yapıldığını ve bu esnada fresklerle süslendiğini görüyoruz. Kilisenin naos kısmında kubbe geçiş yerlerinde dört İncil müellifinin resmi var. Bunlardan bir tanesi çok bariz bir vaziyette görülüyor. Naosun yan yüzlerinde İncil’den alınmış sahneler işlenmiş. Kuvvetle olası ana kubbede de Hazreti İsa tasviri yer alıyor olmalıydı. Bunlar maalesef büyük oranda tahrip olmuş. Alan genişletilince buradaki çalışmaların boyutu daha da güzel anlaşılacak.”
ŞAPEL, SELÇUKLU’NUN İDARE MERKEZİNDE
Eravşar, kilisenin, Anadolu Selçuklu Devleti’nin İslamiyet dışındaki dinlere bakış açısından örnekler verdiğini vurguladı.
Şapelin, Selçuklu’nun bir idare merkezinde varlığını devam ettirdiğini aktaran Eravşar, “Fetihten sonra ve Selçuklu periyodundan sonraki süreçlerde mescide çevrilmemiş bir vaziyette. Bunun münasebetlerini de anlamak için çalışmalar yürütüyoruz. Bu açıdan hafriyatın değişik bulgular sağlayacağını ümit ediyoruz.” dedi.
Alaaddin Keykubat’ın Alanyalı Hristiyan eşi Hunad Hatun’un, kimi tarihçiler tarafından ölene kadar din değiştirmediğinin söylendiğini hatırlatan Eravşar, şu değerlendirmede bulundu:
“Bazı tarihçilere nazaran de Hunad Hatun, eşinin vefatından sonra oğlu 2. Gıyaseddin Keyhüsrev’i tahta çıkarmak için Müslüman oldu. Sarayın çabucak yanında yer alan şapelin mescide çevrilmemesinde, Selçukluların dünya görüşü içinde İslamiyet’in getirdiği ‘Dinde zorlama yoktur’ kararının tesirli olduğunu düşünüyorum. Zorla kimseyi Müslüman etmemişler. Muhtemelen şapelin de bu formda kullanılmış olması, bunun bir göstergesidir.” (AA)
