Direkt 7 milyona yakın çalışanı, dolaylı olarak ise tüm vatandaşları ilgilendiren yeni minimum fiyatı belirleme çalışmalarında 1 Aralık’ta başlayan süreç devam ediyor. Taban Fiyat Tespit Kurulu, ikinci toplantısını yarın saat 14.00’te Türk-İş’in konut sahipliğinde gerçekleştirecek.
Minimum fiyat artışıyla ilgili CNN Türk canlı yayınında değerlendirmelerde bulunan Prof. Dr. Sefer Şener toplumun beklentisinin 4 bin lira düzeyinde olduğunu vurguladı. Şener konuşmasının devamında şu sözleri kullandı:
“ASGARİ FİYAT BEKLENTİSİ YÜKSELDİ”
Minimum ücretliyi besin enflasyonunu etkiliyor. Konut ve kira fiyatları yüzde 24 düzeyinde. Öteki taraftan ulaştırma ve güç yüzde 23 düzeyinde. Enflasyon bu düzeyde fakat taban ücretliyi derinden etkileyen besin, konut, güç ve ulaştırmadaki artışa bakmak lazım. Personel tarafının da öngörüsü bu istikamettedir.
Bu sayılardan sonra taban ücretlinin beklentisi yükselmiş oldu. Taban ücretlinin ana harcama kalemi bunlardan oluşuyor. Kamuoyunun beklentisi ve çalışanların beklentisi 4 bin liranın üzerinde bir artış gerçekleşmesi biçiminde. Net 4 bin lira gerçekleşmesinin iş verene maliyeti 6 bin lirayı buluyor. Toplumun beklentisi yüksek ancak iş veren üzerindeki vergi yükleri, SGK prim hisselerinin, işsizlik ödeneklerinin bir kısmının devlet tarafından karşılanabilirse biz 4 bin liralık fiyatın gerçekleştiğini görebileceğiz.
“İŞÇİ TARAFI BUNU KABUL ETTİ”
Patron ve hükümet tarafı da razı, emekçi tarafı da bunu kabul etmiş durumdadır. Enflasyondaki bu gelişme seyri bir taraftan üretici fiyatlarının yüzde 54.62 düzeyine gelmesi bunun önümüzdeki aylarda TÜFE’ye yansıyacak olması. Global çapta güç fiyatlarının yansıması oluyor.
“YARIN İKİNCİ TOPLANTI YAPILACAK”
Kamuoyunda gördüğüm kadarıyla minimum fiyat beklentisi net 4 bin lira düzeyine yükselmiş durumda.
Patron tarafı da buna razı durumdadır. Lakin patronun üzerinde maliyetin de arttığı ortadadır. Ben kayıt dışı çalışmanın ve işten çıkarılmaların artacağını düşünmüyorum.
Yarın ikinci toplantı yapılacak. Toplumun umutları daha da fazla oranda artmaya başladı. Mutlak suretle bu beklentilerin taban fiyatla karşılanması lazımdır. Hem hükümet hem patron tarafından toplum beklenti içerisine sokuldu. Telaffuzlar de bunu teyit ediyor ve toplumdaki yüksek oranlı beklentinin patron ve hükümet tarafından karşılanması gerekiyor.
Enflasyonist ortamlar en çok çalışanların üzerinde yük getiriyor. Varlıklar enflasyon ortamında kıymet kazandığı için burada sabit oranda fiyat alanlar etkileniyor. Çalışanların etkilenmemesi için 13 milyon 800 bin kişi aileleri ile birlikte saydığımızda toplumun yüzde 60’ını oluşturuyor yani 52 milyona tekabül ediyor. Nüfusun 83 milyon olduğu hesaba katılırsa toplumun büyük bir kısmını ilgilendiren fiyatlı kelam bahsidir.”
İŞTE ANKETTE ORTAYA ÇIKAN TABAN FİYAT SAYILARI
Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanı Vedat Alım geçen hafta yaptığı açıklamada minimum fiyat ile ilgili çalışmaların devam ettiğini belirterek, “İşçi ve patron sendikalarının temsilcileri bu yıl bu işi uzatmayalım kısa müddette tespit edelim dediler. Biz de birebir görüşteyiz” diye konuşmuştu.
Türkiye çapında yaptıkları bir araştırma ile hem patron bölümüne hem de işçilere ulaştıkları anket çalışmasını ele alan Alım, “Araştırma çok kapsamlı. Araştırmanın iki safhası var. Birinci safhada biz anket uygulaması ile hem patronların hem emekçilerin beklentilerini, ekonomik sıkıntılara bakış açılarını irdelemeye çalıştık. Bu birinci kısmı. İkinci kısmı da daha derinlemesine teknikle bu çalışmaya katılanların probleme bakış açılarını anlamaya çalıştık. Ben burada size yüzdelik hesabına yansıtabileceğimiz oransal değişkenleri gösterecek sayılardan bahsedeceğim. Biz bunu Kasım ayında, 26 kentte gerçekleştirdik. 26 vilayette 604 patronla görüştük. Türlü dallarda bu görüşmeyi gerçekleştirdik. Yani Türk üretim yapısının yüklü oranlarını yansıtacak seviyede işletmelerle girildi ve işletmelerin hem sahipleri hem de profesyonel yöneticileri ile görüşmeler yapıldı. İşletmemizin faaliyet gösterdiği kesimler denildiği vakit, onlara bir evvelki yılla karşılaştırıldığı vakit önümüzdeki seneyi nasıl kıymetlendiriyoruz dediğimiz vakit; yüzde 51’i bir değişim olmayacağını, yüzde 37’sinin çok daha iyi olacağını küçük bir kısmını kapsayan yüzde 11’inin de biraz karamsar olduklarını, işlerin berbata gideceğini kestirim ettiklerini görüyoruz” diye konuşmuştu.
“İŞVERENLER TABAN FİYATIN 3.500 İLE 3750 LİRA ORTASINDAN OLMASINI İSTEDİ”
Ankette, patronlara minimum fiyatın en kadar olması gerektiği sorduklarını aktaran Bakan Alım, “Burada yüklü olarak toplanan oranın yüzde 33.9’unun 3 bin 500 ile 3 bin 750 lira ortasında minimum fiyatın olması gerektiği halinde bir kanaate sahip olduklarını gördük. 3 bin 750 ile 4 bin lira olanların oranı yüzde 13, ikinci sırada ise 3 bin 251 ile 3 bin 500 lira ortasında yer alan patron kümesini görüyoruz. Taban fiyatın hayat koşullarını nasıl etkileyeceği konusunda yapılan bir değerlendirmede, iyi etkileyeceğini, olumlu etkileyeceğini söyleyenlerin oranı yüzde 42,2. Bu sayılar iyimserliğin sözüdür. Minimum fiyat ile ilgili artışların hayatı olumlu etkileyeceğine dönük beklentiler ile paralel gittiğini göstermektedir” tabirlerini kullanmıştı.
“ASGARİ FİYATTA YAPILACAK ARTIŞ EKONOMİYİ CANLANDIRACAK”
Patronlara, minimum fiyata yapılacak artışın ekonomiyi canlandırıp canlandırması sorduklarını belirten Bakan Alım, “Cevap çok açık bir biçimde ortaya çıkıyor. Yüzde 89’unun iktisatta büyük bir canlılık oluşturacağını söylüyor. İşten çıkarmalara yol açabilir mi? sorusu çok kıymetli. Yüzde 74’ü patronların taban fiyat arttıkça işten çıkarmalardan telaş ettiklerini söylemişlerdir. Derinlemesine araştırmaların bilgilere baktığımız vakit, patronlarımız belli bir oranın üzerindeki artışın lakin işten çıkarma ile iş yerinin ayakta kalması ortasında bir tercih olacağını söylemektedirler. Bu mevzuda kaygıları olduğunu görüyoruz. Minimum fiyatın tüketici fiyatlarını ne seviyede etkileyeceği konusunda da kanaatleri çok açık bir halde ortaya çıkmaktadır” diye konuştu.
Yeni periyot taban fiyatı ne kadar olması gerektiği sorusuna patronlar tarafından verilen yanıtların enteresan olduğuna dikkati çeken Alım, “Bunların içinde çok dikkat çeken bir ayrım var. Firma sahiplerinin yüzde 36’sı 3 bin 500 ile 3 bin 750 ortasında bir taban fiyat isterken profesyonel yöneticilerin tartı olan kısmı yani yüzde 34’ü çok uçuk diyebileceğimiz sayılar, 6 bin liranın üzerinde sayılar söylemişlerdir. Münasebetiyle profesyonel yöneticilerle iş verenlerin işletme sahipleri ortasında bu türlü bir farklılaşmanın olmasını anlayabiliriz. Burada bu oranlara yansımayan bir gerçeği paylaşmak isterim. Küçük işletmeler ve mikro işletmeler, 50 kişinin altında emekçi çalıştıran işletme sahipleri ve profesyonel yöneticiler de taban fiyatın üste yanlışsız tırmanmasının önemli seviyede işsizliğe yol açacağı, kendilerini düşünceye sokacağı üzere meseleleri lisana getirdiğini sizlerle paylaşmak isterim” değerlendirmesini yapmıştı.
“İŞÇİLER 4 BİN LİRA İSTİYOR”
Araştırmanın işçileri kapsayan ikinci kısmında, mikro, küçük, orta ve büyük işletmelerde çalışan 2 bin personel ile yapıldığını lisana getiren Bakan Alım, “Bunların yüzde 13’ü aldıkları minimum fiyatın dışında bir işte de çalıştıklarını tabir etmişlerdir. Taban fiyat beklentilerinin ne olduğunu sorduğumuzda da yüklü toplanan oranın yüzde 37,3 ile 3 bin 751 ve 4 bin sayısı ortasında türlü görüşler lisana getirdiğini görüyoruz. İkinci oranın ise 4 bin 500 ile 5 bin ortasında yüzde 21 halinde, başkasının ise yüzde 13’lük bir oranda toplandıkları görülüyor. Ailenizde öbür bir kişi var mı diye taban fiyatla çalışanlara sorulduğu vakit, bunların yüzde 61’inin hayır dediğini görüyoruz. Hasebiyle yaklaşık yüzde 40’ının ailede tek fiyatlı olmadığını göstermesi bakımında da değişik. Personellerimiz de taban fiyatın artmasının ekonomiyi canlandıracağını düşünmektedir” diye konuşmuştu.
Emekçilere, minimum fiyatın artmasının işten çıkarılmalara yol açıp açmayacağının sorulması üzerine patronların kanılarının aksine bir eğilim olduğunu belirten Bakan Alım, “İşçilerimizin yüzde 60’ı yaklaşık hayır işten çıkarmaya yol açmaz diyorlar. Kısaca araştırmanın hakkında bir bilgi verebilecek tabloyu sizlerle paylaştım. Lakin emekçilerimize de derinlemesine sorulan sorularda da şu ön plana çıkıyor. Özellikle küçük işletmelerdeki işçilerin üzerinde durduğu konu, biz taban fiyatın artmasını istiyoruz lakin işimizin devam etmesini istiyoruz. Bu vurgunun bilhassa küçük işletmelerde öne çıktığını belirtmek isterim” sözlerini kullanmıştı.
MİNİMUM FİYAT NET 2 BİN 825 LİRA!
Minimum fiyat, hala bekar bir emekçi için aylık brüt 3 bin 577 lira 50 kuruş, vergiler ve kesintiler düştüğünde net 2 bin 825 lira 90 kuruş olarak uygulanıyor.
Apartman vazifelileri için ise olağan çalışanlardan farklı olarak gelir ve damga vergileri kesilmediği için net 3 bin 40 lira 87 kuruş olarak hesaplanıyor.
Taban fiyatın patrona toplam maliyeti, bir emekçi için 4 bin 203 lira 56 kuruş. Bunun 3 bin 577 lira 50 kuruşu brüt minimum fiyat, 554 lira 51 kuruşunu toplumsal güvenlik primi, 71 lira 55 kuruşunu patron işsizlik sigorta fonu oluşturuyor.
Milliyet
