Türkiye’de 2011’de 183 olan aşı reddi, 2018’de 23 binlere ulaşırken, Türk bilim insanlarının 2019 yılında Türkiye genelinde aile tabipleriyle yaptığı çalışma, aşı reddindeki durumu gözler önüne serdi. Memleketler arası saygınlığı yüksek tıp mecmuası Human Vaccines & Immunotherapeutics’de yayımlanan çalışmaya nazaran, Türkiye’de nüfusa oranla aşı reddinin en yüksek olduğu bölge Güneydoğu Anadolu, en az olduğu bölge ise Karadeniz.
Şanlıurfa Aile Tabipleri Derneği Eğitim Akademisi Lideri Dr. Kutay İnanç, müelliflerinden olduğu çalışmada, “Türkiye’de misyon yapan coğrafik bölgelere nazaran homojen olarak seçilmiş 804 aile doktorunun klinik müşahedelerinin alındığını, aşı kararsızlığının sebeplerinin tespitinde ve aşı kararsızlığının tahlilinde kilit rol oynayan aile tabiplerinin yaklaşımlarının irdelendiğini” belirtti. İtimat, araştırmanın Türkiye’de ve dünyada son periyotta önemli artış gösteren aşı kararsızlığı ile ilgili atılacak adımlar için yol gösterici olacağını kaydetti.
Ürküten oran
Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi (KSÜ) Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı’ndan Doç. Dr. Ahmet İstek Şahin de, Türkiye’de Sıhhat Bakanlığı’nca muvaffakiyetle yürütülen aşılama çalışmalarının bölgesindeki ülkelere kıyasla çok yüksek olduğu bilgisini verdi. Şahin, “Aşı kavramının hem doktor hem de bireyler tarafından iyi anlaşılması, aşı tereddütü ve buna bağlı olarak reddini engelleyebilir. Bu manada yaptığımız çalışmanın sonuçlarını ‘Human Vaccines & Immunotherapeutics’ mecmuasında duyurduk. İştirakçilerin yüzde 69,2’sinin kayıtlı nüfuslarından en az bir ailenin aşı reddi yapmış olması, karşı karşıya kalınan durumun ne kadar kıymetli olduğunu gözler önüne sermekte” dedi.
‘Verilecek eğitim önemli’
Yaptıkları çalışmada aşıyı reddeden ailelerin en sık lisana getirdiği münasebetin, “aşıların içeriğindeki hususların yol açabileceği muhtemel tesirler olduğunu belirten Şahin, şöyle dedi: “Ülkemizde dini sebepli korkular, birtakım yerlerde en sık sebep olarak görülse de ülke genelinde aşı reddinde üst sıralarda yer almamakta. Farklı coğrafyalardaki müslüman topluluklarda helal içerik korkusu aşı reddinin en değerli sebebiyken çalışmamızda bunun Türkiye için geçerli olmadığını göstermiş olduk. Nüfusa oranla en yüksek ret bizim çalışmamızda Güneydoğu Anadolu’da, en az ise Karadeniz’de. Karadeniz hariç bütün bölgelerde aşı reddinin sebebi içeriğindeki hususların oluşturacağı hastalıklar (aşı güvenliği) korkusu. Karadeniz’de ise en sık lisana getirilen sebep, dini telaşlar. Tüm Türkiye’de aşı reddinin en sık sebebi yüzde 53 oranıyla içeriğindeki unsurların oluşturacağı hastalık derdi. Çalışmamızda en sık reddedilen aşıların beşli karma aşı ve akabinde kızamık, kızamıkçık, kabakulak aşısı olduğunu gördük. Anne babaların aşı reddi kararını doğumdan sonraki iki ay içinde alması, doğuma aşı reddi kararlılığı ile girmediğini düşündürmekte. Bu yüzden bu devirde ailelere verilecek eğitimleri önemsiyoruz.”
Dünyada da tartışılıyor
Aşı reddi, dünyada da geniş biçimde tartışılan bir sorun. Londra merkezli sıhhat araştırmaları kuruluşu ‘The Wellcome Trust’ın 2018’de yaptığı 140 ülkeyi kapsayan çalışmaya nazaran, dünya genelinde ankete katılanların sırf yüzde 7’si “Aşılar güvenlidir” tabirine “kesinlikle katılmadıklarını” yahut “kısmen katılmadıklarını” söyledi. Aşıların sağlam olduğuna ‘kesinlikle katılmadıklarını’ ya da ‘kısmen katılmadıklarını’ bildiren insanların en fazla olduğu ülke Fransa’ydı. Fransızların yüzde 33’ü, aşıların inançlı olduğunu düşünmüyor. Fransa’yı, yüzde 26 ile Gabon, yüzde 25 ile Togo, yüzde 24 ile Rusya, yüzde 21 ile Avusturya ve İzlanda takip ediyor. Öte yandan, Aralık 2020 Ipsos anketine nazaran, Fransa’daki insanların yalnızca yüzde 40’ı bir Kovid-19 aşısı mevcutsa yaptıracaklarını söyledi. Ankete nazaran, koronavirüs aşısı yaptırmaya istekli olanların oranı İngiltere’de yüzde 77, Almanya’da yüzde 65 ve İtalya ile İspanya’da ise yüzde 62. Dünya genelinde aşıya olan inancın en az olduğu ülkenin Fransa olmasının sebebinin, geçmişte yaşanan aşı ve ilaç skandalları nedeniyle halkın hükümete güvenmemesi ve “aşılamanın devletin özel hayata müdahelesi olarak görülmesi” olduğu varsayım ediliyor.
Milliyet
