insanları ve astronotlar, Memleketler arası İstasyonu sayesinde yıllardır uzayda çeşitli deneyler ve araştırmalar gerçekleştiriyor.
Uzay ajansları ve şirketler, değerli hazırlıklar yaparak Memleketler arası Uzay İstasyonu’na (ISS) çeşitli uzay araçları ve gönderiyor. Bu astronotlardan biri de Alper Gezeravcı.
Türkiye’nin birinci astronotu Alper Gezeravcı’nın da içinde bulunduğu AX-3 takımı, 5 Şubat tarihinde istasyondan ayrılacak ve 12 saat süren seyahatten sonra okyanusa iniş yapacak.
Uzay istasyonundan Dünya’ya iniş hazırlıkları
İniş sürecinde uzay ajansları ve şirketler, öncelikli ve alternatif iniş alanlarına karar veriyor.
Piste inebilen uzay araçlarının birden fazla denize ya da okyanusa da iniş yapabiliyor. Değerlendirmelerin akabinde uzay aracı için temel iniş maksadı belirleniyor.
Uzay istasyonundan Dünya’ya dönme sürecinde okyanusa iniş yapmak hedeflenirse rüzgar suratı, okyanustaki dalga aralığı ve yüksekliği, yağmur ve şimşek ihtimali üzere hususlardaki bedeller kıymet arz ediyor.
Bunların uygun seviyede olmaması halinde Dünya’ya dönüş süreci uzayabiliyor. Gündüz ve gece görüş menzilinin de belirli aralıkta olması gerekiyor.
Ayrıca, kurtarma helikopterinin operasyonel kapasitesinin test edilmesi gerekiyor. Helikopter mürettebatı, daha süratli kıyıya ulaşma ya da acil sıhhat müdahalesi gereken durumlar için hazırda bekliyor.
Hedeflenen iniş bölgelerine yakın olmak üzere çoklukla 2 gemi de bu süreçte vazife alıyor.
Astronotlar, istasyondan Dünya’ya dönmek istediklerinde prosedürleri gözden geçirerek hazırlıkları yapıyor. Astronotlar bu seyahat boyunca basınca sağlam kıyafetler giyiyor.
Detaylı hesaplar yapılıyor
Dünya’ya geri dönüşün hesaplanmasında ve hazırlığında atmosfere girildiğinde yaşanacak sürtünme ile aerodinamik hesaplamaları, inançlı biçimde sürecin tamamlanması için değer arz ediyor.
Süreçte vazife alan mühendisler, uzay aracında bulunan ısı kalkanını gerekli hesaplamalara nazaran tasarlıyor.
Uzay aracı ile istasyon ortasında ilişki sağlayan geçidin kapatılması ve aracın uzaklaşmaya başlamasıyla Dünya’ya dönüş süreci başlıyor.
Dünya kendine yanlışsız çekmeye başlıyor
Motorları kapalı olan uzay aracı, uzay istasyonundan ayrıldığı an istasyondan farklı yörüngede ilerlemeye ve daha sonra yer çekimi nedeniyle Dünya’ya gerçek çekilmeye başlıyor.
Uzay aracının motoru bir müddet çalışıyor ve yanması sonucunda yörüngede alçalarak Dünya atmosferine girilmesi sağlanıyor.
Örneğin atmosfere girerken Rus Soyuz uzay aracı, 3 kesime ayrılıyor. Yörünge ve hizmet modülü, atmosferin daha ağır tabakalarındayken yok oluyor, yalnızca astronotların bulunduğu iniş modülü Dünya’ya dönüyor.
Atmosfer fren vazifesi görüyor
Dünya’nın atmosferi uzay aracı için doğal bir frenleme düzeneği vazifesi görüyor ve aracın yavaşlamasını sağlıyor.
İniş modülünün termal müdafaası sayesinde atmosferle sürtünme sonucu ortaya çıkan ısı absorbe ediliyor, modülün suratı değerli ölçüde düşüyor. Modülün atmosfere girmesiyle açılan paraşüt, kapsülün suratını daha da azaltıyor.
Uzay aracı Dünya atmosferine tekrar girdiğinde, ses suratından daha süratli hareket ediyor, sıcaklık artıyor ve hava yoğunluğu azalıyor. Örneğin NASA’nın Orion uzay aracı, atmosfere girerken ses suratından 25 kat süratli hareket ediyor.
İnişin inançlı halde tamamlanmasının akabinde kurtarma takımları bölgeye gidiyor. Uzay aracı kapsülü, gemiye alınarak girişi açılıyor ve astronotlar kapsülden çıkarılıyor.
Astronotlar Dünya’ya döndüklerinde bilhassa yürümekte zorluk çekebiliyor, hasta hissediyor ve gerekli sıhhat denetimleri yapılıyor. Misyonun akabinde dinlenme sürecine giren astronotlar için idman de değer arz ediyor.
Uzay aracıyla Dünya’ya dönme süreci ortalama 4 ile 12 saat ortasında değişkenlik gösterebiliyor.
