Dönmez, TBMM Plan ve Bütçe Kurulunda, bakanlığının 2022 yılı bütçesi üzerindeki görüşmelerde milletvekillerinin soru ve tenkitlerini yanıtladı. Global güç fiyatlarında, beklentinin üzerinde artış olduğuna dikkati çeken Dönmez, Avrupa’da doğal gazda bilhassa spot piyasalarda 1200-1300 doların üzerinde yüksek fiyatlar oluştuğunu söyledi.
Yeni tip koronavirüs salgınından çıkışın fiyat artışlarında tesirli olduğuna işaret eden Dönmez, Türkiye özelinde ise kuraklık nedeniyle ziraî sulamanın arttığını, hidrolik santrallerin tam kapasite çalıştırılamadığını, üretilen elektrik ölçüsünün azaldığını anlattı.
Bakan Dönmez, “Yeteri kadar su kapasitesi kullanamamamız 6 milyar metreküp ilave doğal gaz olarak karşımıza çıktı. Geçen yıl 48,5 milyar metreküp doğal gaz tüketmişken, bu yıl muhtemelen bunun 10-12 milyar metreküp üzerinde doğal gaz talebiyle karşı karşıya kalacağız.” tabirlerini kullandı.
Türkiye’nin birincil güç kaynakları açısından yüzde 70 dışa bağımlı olduğunu belirten Dönmez, fiyatların düşmesi için dışa bağımlılığın azaltılmasının büyük ehemmiyet taşıdığını lisana getirdi.
Dönmez, gelecek yılın birinci çeyreğinden sonra güç fiyatlarının daha makul, daha rasyonel bir noktaya gelmesini beklediklerini söyledi.
Artan güç fiyatlarını vatandaşa yansıtmamak için uğraş gösterdiklerini vurgulayan Dönmez, “Neredeyse yarısını yansıtıyoruz, sübvanse ediyoruz. Öbür bir tabirle bir vatandaşımızın meskenine 200 lira fatura geliyorsa bilin ki 200 lirasını da biz kendi bütçemizden, devlet bütçesinden karşılıyoruz.” diye konuştu.
Bakan Dönmez, muhalefetin “kara kış fonu” teklifine ait, şunları kaydetti:
“Kademeli tarife, toplumsal tarife üzere hususlar gündemimizde. Yasal düzeyde kimi düzenlemelere muhtaçlığımız olduğunu düşünüyoruz. Bugün bir başlangıç yaptık. Endüstride doğal gaz tarifelerinde bahsettiğim münasebetlerle artış olmak zorunda kaldı. İki kademeli tarifeye aslında bir geçiş oldu. Daha çok kullananların biraz daha tasarrufa riayet etmesini istiyoruz. Kontratların üstünde gelen ve bizim yüksek fiyatlarla almak zorunda kaldığımız bu maliyeti bize de planlananın üstünde taleple gelen bilhassa sanayiciye bir ölçü yansıtmak istiyoruz. Arz güvenliğimizde teknik manada bir külfetimiz yok.”
“Gemileri kiralasaydık bir tane sondaj yapamazdık”
TPAO’nun Akdeniz ve Karadeniz’deki çalışmalarına ait sorulara da karşılık veren Dönmez, Akdeniz’de 8 derin deniz sondajı yapıldığını, bunların 6’sının tartışmalı alanlarda olduğunu anımsattı.
Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Dönmez, şöyle devam etti:
“Geçtiğimiz yıl Fatih Gemisi’ni Karadeniz’e çektiğimiz ve birinci kuyuda sondajla neticelendiği için oraya yük verdik. Cumhuriyetimizin 100. yılında kendi gazımızı vatandaşımızla buluşturmak istiyoruz. Orada önemli iş yoğunluğu var. 3. gemimiz de orada. Bu yıl sonunda ya da önümüzdeki yılın başında tekrar komşu bir alanda keşif hedefli sondaj kelam konusu olacak. Karadeniz’den beklentimiz ilan ettiğimiz 540 milyar metreküpün çok üstünde. Karadeniz, bu bölgenin Hazar Denizi potansiyeline sahip bir bölge. Karadeniz’de 7. sondaj çalışmasını yaptık. Gemileri kiralasaydık bir tane sondaj yapamazdık şu anda. Zira ambargolar vardı. Şahsım dahil olmak üzere burada çalışan arkadaşlarımız ambargoya tabi oldular.
Son aldığımız gemilerden Yasal Gemisi’ni 37,5 milyon dolara almışız. Üzerine yapılan masraf 165 milyon dolar. Yavuz Gemisi’nin imal yılı 2011. Denizcilik bölümünü bilenler bilir, bu tarihler yeni sayılır. Birçoğu çok az kullanılmış. Yavuz, 262,5 milyon dolara alındı, daha donanımlı bir gemi. Reaktivasyon bedeli 38 milyon dolar. Fatih’in üretim yılı 2011, 154 milyon dolara alındı, 87,5 milyon dolar da reaktivasyon bedeli oldu. Toplamda 3 gemiye satın alma ve reaktivasyon bedeliyle birlikte 744,5 milyon dolar ödedik. Bugün sipariş verseniz 798 milyon dolara bir yeni gemi alırsınız. Biz 1 gemi yerine 3 gemi aldık. Bir gemi için de en az 4 yıl bekleyecektiniz.”
“TEİAŞ’ın halka arzı en fazla yüzde 10 olacak”
Dönmez, TEİAŞ’ın halka arzına ve BOTAŞ’ın bölünmesine ait, TEİAŞ’ın mülkiyeti, kontrolü ve idaresinin devlette olacak biçimde halka arz edileceğini bildirdi. Dönmez, “Buradaki sayı da yüzde 5, en fazla yüzde 10 olacak. Biz direkt sermayenin tabana yayılması ismine halka arz etmiş olacağız. Bu şirketler EPDK ve Sayıştay kontrolünün yanı sıra SPK mevzuatı gereği ikinci bir kontrole daha tabi olacaklar, daha şeffaf çalışacaklar. BOTAŞ’ın ikiye bölünmesiyle ilgili Kanun’da bir karar var esasen. Biz de ikiye böleceğiz. Lakin şu andaki biçimiyle bölme imkanı yok. BOTAŞ’ta Meclis de tasvip ederse iletim tarafıyla yani şebeke işleten ile gazın ticaretini yapanı ayrıştıracağız.” bilgisini verdi.
Dönmez, Paris İklim Muahedesi kapsamında birtakım termik santrallerin 2053 yılına kadar rehabilite edilerek çalışmalarını sürdüreceğini lisana getirdi.
Yenilenebilir güç kaynaklarının tüm talebi günün her saati için karşılamasının teknik sebeplerden ötürü mümkün olamayacağının altını çizen Dönmez, “2050 ve sonrasında sıfır emisyon demek; doğal gaz santrallerinin bile çalışamaması manasına gelebilir. Yenilenebilir güçten üretilen fazla elektriği depolamanın dışında alternatif nükleerdir. Bunlar sıfır emisyonlu santraller olduğu ve nizamlı elektrik ürettiği için dünya gündemine tekrar ağır biçimde gelebilir.” tabirini kullandı.
“TRT hissesi ziraî sulama abone kümesinden kaldırılacak”
Dönmez, yaz saati uygulamasıyla ilgili İTÜ ile kontratlarının olduğunu belirterek, verimliliğin yakalanıp yakalanmadığını görmek için her yıl denetleme yaptıklarını anlattı.
Uygulamanın başlamasından bu yana elde edilen tasarrufun yaklaşık 6,82 milyar kilovatsaat olduğunu açıklayan Dönmez, “Bu tasarrufun nakdî karşılığı tek vakitli tarifeye nazaran 3,97 milyar lira, 3 vakitli tarifede sayı da 5,94 milyar lira.” bilgisini paylaştı.
Dönmez, TRT hissesi ve KDV’lerle ilgili bir soruyu ise “TRT hissesinin ziraî sulama abone kümesinden kaldırılmasıyla ilgili hazırlık yaptık, Meclis’e gönderdik.” diye yanıtladı.
Milliyet
