A vitamini olağan görme, bağışıklık sistemi ve üreme işlevi için değerlidir. A vitamini ayrıyeten kalbin, akciğerlerin, böbreklerin ve öteki organların düzgün çalışmasına yardımcı olur.
İki farklı A vitamini tipi vardır
1- Evvelce oluşturulmuş A vitamini (retinol): et, organ etleri (karaciğer vb.), kümes hayvanları (yumurta vb.), balık (somon, karides vb.) ve süt eserlerinde (tereyağ, peynir, çedar, krema, zenginleştirilmiş margarin vb.) bulunur.
2- Provitamin A: meyveler (kavun, kayısı, mango, papaya), sebzeler (yeşil yapraklı sebzeler, ıspanak, brokoli, havuç, tatlı patates ve bal kabağı üzere yeşil, turuncu ve sarı sebzelerde) ve öteki bitki bazlı eserlerde bulunur.
Karaciğer güçlü bir A vitamini kaynağıdır. Bilhassa hamilelik periyodunda haftada 1’den fazla yenmemelidir. Zenginleştirilmiş kahvaltılık gevreklerde A vitamini içerir.
Besinlerde ve besin desteklerinde yaygın olarak kullanılan çeşidi provitamin A tipi beta karotendir. Beta karoten gerektiğinde basitçe A vitaminine dönüştürülebilir.
Karotenoidler antioksidan vazifesi görür, katarakta karşı hami özellikler içerir. Ayrıyeten akciğer kanser riskini azaltıcı tesirler göstermektedir.
A vitamini eksikliği
A vitamini eksikliği enderdir. A vitamini karaciğerde depolandığından eksiklik belirtilerinin ortaya çıkması 2 yıl kadar sürebilir.
Gece körlüğü ve çok kuru, pürüzlü bir cilt A vitamini eksikliğinin göstergesidir. Mümkün öbür belirtiler; enfeksiyonlara karşı direncin azalması, yanılgılı diş gelişimi ve yavaş kemik büyümesidir.
A vitamini eksikliği şiddetli kızamık içinde bilinen bir risk faktörüdür. Lakin birtakım bireylerde A vitamini alımında zorluk görülebilmektedir. Bunlar; prematüre bebeklerin birinci yılları, gelişmekte olan ülkelerde bebekler, küçük çocuklar, gebe emziren bayanlar, kistik fibrozlu bireyler.
En yaygın eksiklik belirtisi kseroftalmi (az ışıkta görememe) denilen bir göz rahatsızlığıdır. Tedavi edilmemesi körlüğe sebebiyet verebilmektedir.
A vitamini fazlalığı
Tek başına besinlerle yüksek oranda A vitamini almak zordur lakin multivitamin destekleri yüksek dozlarda A vitamini içerir. Retinol (önceden oluşturulmuş A vitamini) alımı yüksek toksisiteye neden olur, kemikler için ziyanlıdır. Beta karoten yahut öteki A vitamini formlarını tüketmek cildi sarı-turuncu renge çevirebilir, lakin inançlı kabul edilmektedir.
Akne, sedef hastalığı ve öteki cilt durumlarını tedavi için kullanılan birtakım ilaçların bedende retinolü taklit eden bileşikler içerdiği bundan sebep kemik sıhhatini olumsuz etkilediği, çocuklarda ve gençlerde büyümenin gecikmesine neden olduğu saptanmıştır. Tavsiye edilen günlük A vitamini ölçüsü bayanlar için 700 mcg, erkekler için 900 mcg’dır.
Milliyet