His Erdoğan – Edirne / Türkiye, çok kıymetli bir ceviz tüketicisi pozisyonunda bulunuyor. Çin ve İran’dan sonra en çok ceviz tüketen ülke. Lakin tükettiğinin yalnızca üçte birine yakınını üretebiliyor. Muhtaçlığın yüzde 70’inden fazlası ithalatla karşılanıyor. En çok ithalat ABD ve Şili’den yapılıyor. Çin’den ithalat da gitgide artıyor. Üreticiler cevizde dışa bağımlılığı bitirmek emeliyle biraraya geldi. Üyelerine ilişkin 1 milyon ceviz ağacı olan ve 20 bin ton üretim amacı koyan Ceviz Üreticileri Derneği, devletten ‘korumacı’ bir strateji oluşturmasını bekliyor. Buna nazaran, 10 – 15 yıllık ‘kuvvetli’ bir takviyeyle cevizde yerli üretimin hem tüketimi karşılayacağı, hem de çok büyük bir ihracat potansiyeline ulaşacağı tabir ediliyor.
‘Potansiyeli kullanalım’
Ceviz Üreticileri Derneği Eş Lideri Ömer Ergüder ceviz hasadında düzenlediği basın buluşmasında Türkiye’nin ceviz ithalatının 250 milyon doları aştığını söyledi.
Yerli üretimin kalitesi ve aromasıyla ithallerden ayrıştığını vurgulayan Ergüder, “Kaliforniya, Şili ve Çin’den gelen tonlarca ceviz, uzun yola dayanması için uygulanan süreçlerle geliyor; nemi azaltılıyor. Tadı, aroması, kalitesi düşük olan bu eserler, giderek topluma alıştırılıyor. Ceviz 10 yılda geri dönüşü olan bir eser, bugünden başlayıp 10 yıllık kuvvetli bir dayanakla iç açığı kapatıp, ihracatçı da oluruz.”
Bilhassa Paris İklim Anlaşması’nın imzalanması akabinde gelişen sürece ve iklim krizine dikkat çeken Ergüder, “Hemen yanımızdaki Avrupa neden ABD’ye, Şili’ye gitsin? Bizim yüksek kalite yerli üretimimiz, Avrupa ve Orta Doğu için vazgeçilmez hale gelebilir. Lakin süratli hareket etmeliyiz. Zira biz daha planımızı yapmadan Ukrayna, Gürcistan, Ermenistan, Özbekistan üzere ülkeler de bu potansiyeli görerek kendilerini geliştirmeye başladı” dedi.
‘Fiyatlara alıştırıyorlar’
Dünya ceviz piyasasında fiyatlarda Kaliforniya’nın belirleyici olduğunu anlatan Ergüder, yerli eserin bunun 3 – 5 lira üzerine satıldığını anlattı. Ergüder, “Şu anda birinci hasat yerli cevizler 33 – 35 lira bandında satılıyor. 40 – 43 lirayı bulmasını bekliyoruz. Örneğin Çin; Kaliforniya ve Şili üzere profesyonel biçimde ceviz üretimi de yapmıyor; ormanlık alanlarda yetiştiriliyor. Şartlarının nasıl olduğunu, kalitesini bile bilmediğimiz bir ceviz. Lakin fiyatı uygun diye büyük alım kümeleri onları tercih ediyor; toplumu hem bu düşük kalite tada, hem de bu fiyatlara alıştırıyorlar” diye konuştu.
İşte beklenen dayanaklar
Kâfi büyüklükte uygun yerler oluşturulmalı.
İthal edilen ya da transit geçiş sağlanan ülkelerden gümrük vergisi artırılıp, muhafazacı bir strateji oluşturulmalı.
Ülkeye yasadışı yollardan giren kuruyemişlerin denetim altına alınması için ihtisas gümrükleri belirlenmeli.
Uygun kredi takviyesi sağlanmalı ve vadeler eser bazlı uzatılmalı.
Mahsul dayanağı üzere imkanlarla eserin kayıt altına alınması sağlanmalı, hakikat datalar oluşturulmalı.
Çağdaş metotla üretim
Ceviz Üreticileri Derneği Eş Lideri Hakkı Akhan’ın bölgedeki ceviz hasadına da katıldık. Çağdaş tesiste; toplama ve sürece etaplarının tümü sağlanıyor. Haritası çizilen ve konumlandırılan ağaçlara, gerekli ölçüde gübre ve su veriliyor; bu kaynakların en verimli biçimde kullanılması sağlanıyor. Makineli tarım yapılsa da toplama süreci kimi vakit insan eliyle yapılıyor.
Milliyet
