Türkiye kıyılarındaki batık gemileri araştırarak su altı arkeolojisi bilim kısmının temellerini atan ABD’li arkeolog Prof. Dr. George Bass, 89 yaşında hayatını kaybetti. Ömrünün yarıdan birçoklarını Türkiye’de geçiren ve 2004 yılında Türk vatandaşı olan Bass, Bodrum Kalesi içindeki müzenin kurulmasına öncülük etmişti. Bodrum Kaymakamlığı tarafından 1985 yılında Fahri Bodrumlu ilan edilen Bass, ABD eski Lideri George W. Bush tarafından Ulusal Bilim Madalyası ile ödüllendirilmişti. Bass, Kıbrıs Barış Harekatı’nı destekleyen isimlerdendi.
5 bin yıl öncesine dayanan batıklarla adeta bir vakit tüneli olan su altı zenginliğimizin farkına varan birinci bilim insanı George Bass olmuştu. 1957 yılında Exeter Üniversitesi’nde genç bir asistanken Türkiye’ye Gordion hafriyatları için gelen Bass, eşsiz arkeolojik tarihimizin peşinden gitti. Bodrumlu sünger avcısı Kemal Aras’ın keşfettiği Gelidonya Batığı’na 1960 yılında M.Ö 13’üncü yüzyıla tarihlenen dünyanın en eski ticaret gemisi batığı unvanını kazandıran Bass, böylelikle Türkiye üzerinden dünyada birinci kere sualtı arkeolojisi bilim kolunun konuşulmasını sağlamıştı.
Bodrum’u yasa boğdu
Türkiye’de bulunduğu 50 yıl içinde pek çok batığın bulunmasını sağlayan Prof. Dr. George Bass, 80’den fazla batığın tarihini aydınlatmıştı. Bass, Bodrum Kalesi’nin onarılıp Bodrum Su altı Arkeoloji Müzesi’nin kurulmasına da öncü olmuştu. 1973 yılında dünyanın en büyük ve faal sualtı araştırma kuruluşu Sualtı Arkeolojisi Vakfı İNA’yı kuran Bass, Bodrum dışında pek çok Ege kasabasının dünyaya tanıtılmasını sağladı. Türk dostu Bass, 1974 yılında Kıbrıs Barış Harekatı’na takviye veren tek yabancı profesör (akademisyen) olarak tarihe geçti. Bodrum Kaymakamlığı tarafından 1985 yılında Fahri Bodrumlu (Hemşerilik) unvanı verilen Bass, 2004 yılında da Türk vatandaşı olmuştu. ABD eski lideri George Bush tarafından Ulusal Bilim Madalyası ile ödüllendirilen Bass’ın vefatı Bodrum’da büyük ıstırap yarattı.
Su altı vakfını kurdu
Prof. George Bass’ın çalışma arkadaşı Türkiye Su altı Arkeolojisi Vakfı Lideri Oğuz Aydemir, “Ömrünü Türkiye’de sualtı kazılarında geçiren dünyanın en eski batığının tarihini aydınlatan, Bodrum Sualtı Müzesi’nin oluşumunda maddi ve manevi eforlarını esirgemeyen Baass büyük bedeldi. Su altı arkeolojisinin bilim kısmı olarak temel prensiplerini Türkiye kıyılarında oluştururken, dünyanın en saygın su altı arkeolojisi vakfını kurdu. Gerçek bir Türk dostuydu. Türkiye’nin sualtı arkeolojisinde tanınır olmasını sağladı. Emekleri, uğraşları, dostlukları yarattığı bedeller daime minnetle anılacak ve gelecek kuşaklara taşınacak” dedi.
Türkiye’yi daima takip etti
Akdeniz Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hakan Öniz, “Türkiye, su altı arkeolojisinin doğduğu yerdir. Bunu iki şahsa borçluyuz. Biri 1880’lerde Didim açıklarındaki Farmako Adası’nda (Bulamaç Adası) su altı hafriyatları yaptıran ve İstanbul Müzesi’nin kurucusu Osman Hamdi Beyefendi. Başkası ABD’li bilim insanı Prof. George Bass. Su altı arkeolojisini günümüz arkeoloji anlayışıyla ele alan Bass pek çok tekniğin de gelişmesini sağladı. Antalya’da Gelidonya ve Uluburun bilim dünyasına kazandırdı. Türkiye’de bu bilimle ilgili tüm gelişmeleri olduğu üzere grubumuzca belgelenen Batı Antalya Tunç Çağı batığındaki gelişmeleri gün gün takip ederdi. Batı Antalya batığının Akdeniz Üniversitesi ile kurduğu INA (Su altı Arkeolojisi Enstitüsü) katkılarıyla aydınlatılmasını isterdi. Hürmetle anıyoruz” dedi.
Bıraktığı izle ölümsüz olacak
Bodrum Belediye Lideri Ahmet Aras ise, “Bodrum’un hafızasında çok kıymetli yer tutan, su altı arkeolojisinin Bodrum’dan yeşermesini sağlayan George Bass’i kaybetmenin derin kederini yaşıyoruz. Bodrum’da yapılan batık kazılarıyla birlikte bilhassa sualtı arkeolojisinde çok değerli katkıları var. Sualtı Arkeoloji Enstitüsü (INA) ve Bodrum Araştırma Merkezi’nin kurucusu George Bass, ardında bıraktığı ölümsüz çalışmalarıyla geleceğe ışık tutmaya devam edecek” dedi.
Milliyet
