Premenstrüel Sendrom (PMS) nedir?
Adet periyodunun ikinci yarısında ortaya çıkan fizikî ve davranışsal değişikliklerle karakterize edilen PMS, bayanların çok sık yaşadığı bir durumdur. Adet kanaması yaklaşırken bayanların yaklaşık %75’inde değişen hormon düzeyi yüzünden bu şikayetler meydana gelir. Birden fazla bayanda bu şikayetler hafif seyretmesine rağmen azınlık da olsa birçok bayanda çok şiddetli gözlemlenebilir.
Premenstrüel Sendrom belirtileri nelerdir?
Kişinin toplumsal hayatını büyük oranda etkileyen bu sendrom hem fizikî hem de ruhsal tesirlere yol açıyor. Bu hususta yapılan çalışmalar farklı kültürlerdeki bayanların farklı şikayetlerle uğraş etmek zorunda olduğunu gösteriyor. Şöyle ki, Uzakdoğulu bayanlar daha çok ağrı şikayeti yaşarken batı toplumlarında bayanlar depresyon sorunu ile karşı karşıya kalıyor. Premenstrüel sendromun fizikî belirtileri:
• Göğüslerde hassasiyet,
• Sindirim sistemi bozuklukları, (adet öncesi kabızlık, ishal gibi)
• Kas ve eklem ağrıları,
• Halsizlik ve yorgunluk,
• Diş eti kanamaları,
• Istikrar bozuklukları,
• Sıcak basması,
• Uykusuzluk,
• Renk ve kokuya hassasiyet,
• Baş ağrısı.
Premenstrüel sendromun duygusal belirtileri:
• Duygusal hipersensitivite,
• Sonluluk,
• Kaygı ve dert,
• Konsantrasyon bozukluğu,
• Huzursuzluk ve gerginlik,
• Hafif hafıza kaybı,
• Toplumsal geri çekilme,
• Libido değişikliği,
• Ağlama krizleri,
• İştahta değişiklik.
PMS neden olur?
PMS’nin bu hormonlar ile hudutlarda iletimi sağlayan kimi unsurların ortak hareket etmesi sonucu ortaya çıktığı tarafında güçlü deliller vardır. Bir öteki kıymetli etken ise GABA ve serotonin hormonlarıdır. Tüm bunlara ek olarak:
• Vitamin düzeylerinin yetersiz olması (özellikle A ve B vitaminleri),
• Bedende suyun çok olacak formda tutulması,
• Mineral düzeyleri azlığı (magnezyum, çinko gibi),
• Hormon düzeylerindeki ani değişiklikler,
• Prostaglandin ve nörotransmitter isimli bedende kıymetli misyonları bulunan kimyasalların ölçülerindeki dengesizlikler de PMS’ye neden olur.
PMS en çok kimlerde görülür?
Daha çok 30-45 yaş ortasındaki bayanlarda gözlenir. Ailevi bir eğilim kelam konusu olmasına rağmen, toplumsal sınıf ve ırksal olarak rastgele bir farklılık göstermez.
PMS nasıl teşhis edilir?
Bireye PMS teşhisi konulacaksa kişinin aşağıdaki kriterleri karşılaması gerekir. Buna nazaran:
• Medyana gelen belirtiler tertipli olarak ortaya çıkmalı ve kaybolmalıdır,
• Adet görüldükten üç gün sonra belirtiler kaybolmalıdır,
• Belirtiler art geriye en az üç adet döngüsünde görülmüş olmalıdır,
• Belirtiler iş hayatı, toplumsal ömrü ve ferdî ruhsal dengeyi etkileyecek kadar şiddetli olmalıdır.
PMS nasıl tedavi edilir?
Tedavide hayat usulünün değiştirilmesi çok değerlidir. Belirtileri hafif ya da orta şiddette olan hastalar ilaç tedavisi dışında alınabilecek tedbirlerden iyi yarar görebilirler. Az az ve sık sık yemek yemenin şikayetleri azalttığı tarafında araştırmalar vardır. Adet öncesi periyotta taze meyve ve zerzevat tüketilmesi, kırmızı et ve donmuş yağlardan uzak durulması, içinde katkı unsuru içeren besinlerin tüketilmemesi yararlı olmaktadır. Adet düzensizliği ve adet sancılarının çok fazla olduğu durumda doğum denetim hapları kullanılabilir. Hekim denetiminde GnRH analogları da işe yarayabilir. Bu ilaçlar yumurtalıkların fonksiyonlarını süreksiz bir müddetliğine engelleyerek tesir gösterir. PMS tedavisinde tüm yollar denendiyse ve başarısız olunduysa son olarak rahmin alınması usulüne başvurulur. Günlük kalsiyum ve magnezyum alımının artırılması da şikayetlerin azalmasında tesirli olmaktadır. Tıpkı vakitte antrenman yapmayan bayanlarda PMS daha sık görüldüğünden bayanların antrenman ve fizikî aktivite yapması kıymetlidir.
Milliyet
