Göç Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün yabancı asıllı vatandaşların ağır olarak yaşadığı Esenyurt ve Fatih ilçelerine ikamet müsaadesine sınırlama getirmesiyle gözler, göçmenlerin yoğunlukla yaşadığı bu iki ilçeye çevrildi. Bugüne kadar bilhassa Suriyeli göçmenlerin ömür alanı haline dönüşen Fatih’in yanı sıra Esenyurt da artık göçmenlerin yurdu haline geldi.
Türkiye’de 58 vilayetten daha fazla nüfusa sahip olan 20 mahalleli Esenyurt’ta birçok mahalle Suriye’den İran’a, Uganda’dan Afganistan’a kadar birçok ülkeden Türkiye’ye sığınan göçmenlerin gettosu oldu. Kendi hoşluk yarışlarını yapan Ugandalılar, düğün salonunu ibadethaneye dönüştüren Nijeryalılar, lüks dairelerde yaşayan Araplar Esenyurt’u neredeyse her gün Türkiye’nin gündemine oturttu. İlçenin Belediye Lideri Kemal Deniz Bozkurt, ikamet müsaadesine sınırlama getirilmesini olumlu bulduklarını belirterek, “Şu an göçmen sayısı 300 bin civarında. Yabancı asıllı vatandaşlarımız bizim konuklarımız lakin bir kentin de kaldırabileceği sayı var ve bu sayının çok üstündeler. Bu sayı arttığında farklı meseleleri da beraberinde getirir, o nedenle bu türlü bir tedbir alınmasında yarar var” diyor.
‘Küçük Suriye’
Bağlarçeşme Mahallesi, Suriyeli nüfusun en fazla olduğu mahalle. Nüfusu 28 bin olan mahallede, 6000’i kayıtlı yaklaşık 15 bin Suriyeli yaşıyor. Türk esnafın “Suriye Mahallesi” diye isimlendirdiği mahallede kuaförden, eczaneye, restorandan, giyim mağazasına, kasaptan, markete her tarafta Arapça tabelalar dikkat çekiyor. Türk esnaftan “Terzi Murat”ın sahibi Murat Pastırmacı, 30 yıldır birebir yerde terzilik yaptığına dikkat çekerek, şunları dedi:
“Benim dışımda sokakta yalnızca bir bakkal ve bir erkek kuaförü var. Bizim dışımızdakiler Suriyelilere ilişkin. Biz azınlık kaldık. Kendi memleketimizde yabancı gibiyiz. Lakin ben burada katiyen onlara bir şey söylemiyorum. Bizim kendi milletimiz ellerindeki dükkânlardan hava parası alıp gitti. Herkes kendi cebini düşündüğü için de dükkânlara Suriyeliler gelip yerleşti.”
Toplanma yeri oldu
Halep’ten 6 yıl evvel Esenyurt’a gelen Suriyelilerin Bağlarçeşme Mahallesi’ne açtığı “Shahba Mall” isimli küçük çarşıda da 50’nin üzerinde Suriyeli giyim dükkânı var. Bölgedeki seçkin sayıdaki Türk esnaftan biri olan “Pilavcı İmam”ın sahibi Adem Atmaca, 15 yıldır bölgede pilav sattığını söyledi. Atmaca, dükkân sahiplerinin de artık Suriyelileri tercih ettiğine dikkat çekti:
“Burası Suriyelilerin mahallesi olmuş üzere. Biz burada 2000 TL kira öderken, onlar 4000 TL’nin üzerinde kira ödüyor. Dükkân sahipleri bölgede genelde onları tercih ediyor. Etraftaki Suriyelilerin hepsi burada bir ortaya geliyor. Esenyurt’ta ekseriyetle alışverişlerini buradan yapıyorlar. Kendi kuaförlerine gidip, kendi lokantalarında yemek yiyorlar. Kısaca buradaki 100 Suriyeli’den fakat 2-3’ü pilav yemeye geliyor. İşlerimiz düştü.”
Muhtar yabancılaştı
Bağlarçeşme Mahallesi muhtarı Ali Meczup, mahallesine yabancılaştığını söylüyor. Türklerin yüksek sayılara dükkânlarını Suriyelilere kiraya verdiğini yineleyen Ali Meczup bu noktaya nasıl gelindiğini anlattı:
“Son yıllarda Suriyelilerin nüfusu da çok arttı. Suriyelilerin en fazla olduğu mahalleyiz. Türkler konutlarını Suriyelilere ya sattı ya da kiraya verdi ve gitti. Esenyurt’un en işlek yerlerinden biri Cumhuriyet Caddesi ve bu caddede bulunan 10 dükkândan 9’u Suriyelilere ilişkin. Türkler yüksek kiralara bu dükkânları bu insanlara verdi. 30 yıldır buradayım fakat kendi mahallemde yabancı oldum. Mahallenin yapısı değişti. Kalkan kılıç ile düğün yapıyorlar. Kültürleri çok farklı. Genelleme yapmak çok gerçek değil lakin Suriyeliler kurallara uymuyor. Çok gürültülü bir hayat üslupları var. Pandemi devrinde de virüs güya onlara hiç bulaşmayacak, maske falan taktıkları yok.”
İlçeler ortası Afrikalı göçü
Esenyurt’un Selahaddin Eyyubi Mahallesi, gelir düzeyi daha düşük insanların yaşadığı bir bölge. Fakir Afrikalılar ise bu mahallede yaşıyor. Bilhassa son 2-3 yıldır bu mahallede Afrikalıların sayısının süratli bir halde arttığını söyleyen mahalle muhtarı İlhan Aydemir, mahalleyi daha cazip hale getiren şeyin düşük kiralar olduğunu söylüyor:
“Kiralar öteki semtlere ve Esenyurt’taki başka mahallelere nazaran daha ucuz. Bu nedenle de burayı tercih ediyorlar. Gelenlerin büyük bir çoğunluğu Fatih ilçesinden buraya geldi. Dükkanların yanı sıra kendilerine ilişkin dernekleri var, o derneklerinde bir ortaya geliyorlar. Sessiz sakin, kendi hallerinde beşerler.”
Lider Bozkurt: Yerinde bir karar
Göç Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün kararını yerinde bulduğunu söyleyen Esenyurt Belediye Lideri Kemal Deniz Bozkurt, ilçedeki göçmen sayısının 300 bini bulduğunu anlattı:
“Yabancı asıllı vatandaşlarımız bizim konuklarımız lakin bir kentin de kaldırabileceği sayı var ve bu sayının çok üstündeler. Bu sayı arttığında farklı meseleleri da beraberinde getirir, o nedenle bu türlü bir tedbir alınmasında yarar var. İlçedeki yabancı asıllı vatandaşın sayısının fazla olması, burada yaşayan vatandaşı da rahatsız ediyor. Birleşmiş Milletler 2018’de gerçekleştirdiği bir çalışmada, kayıtlı ve kayıt dışı toplam 250 bin yabancı asıllı kişinin Esenyurt’ta yaşadığı tespit edildi. Şu an için sayı 300 bini bulmuştur. Göçmenler, geldikleri yerlere de beraberinde birçok sorunu getiriyor. Eğitim ve kültürel problemleri var, ekonomik durumları çoklukla düşük. Bunun yanı sıra biz belediye olarak 300 bin beşere ekstra belediye hizmeti vermek zorunda kalıyoruz. Bu hizmet karşılığında tek bir kuruş devletten almıyoruz. Bu vatandaşların çocukları okullara gittiği için mecburen Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının çocuklarının yerlerini kaplıyorlar, sınıflardaki mevcut sayı artıyor. Parklar ve yollar yeniden birebir formda o denli kullanılıyor. Başka toplumsal donatı ve ortak kullanım alanlarında da ağır bir halde yabancı uyruklular olduğundan, hem kültürel uyuşmazlıklar nedeniyle hem de sayı nedeniyle birçok sorun beraberinde geliyor.”
Araplar, kendi mülklerinde yaşıyor
İranlıların ve Afganların çoğunlukta yaşadığı Cumhuriyet Mahallesi’nde lüks binalarda daha çok İranlılar oturuyor. Mahallenin bir bölgesinden yalnızca İranlı ve Afganlara ilişkin dükkânlar bulunuyor. Koza Mahallesi’nde ise Arap nüfusu yüklü. Suudi Arabistanlı ve Kuveytlilerin ağır olduğu mahallenin tamamına yakınında kendilerine ilişkin mülkleri bulunuyor.
Ugandalılar Nijeryalılar…
Koza Mahallesi’nin göçmen sakinleri ortasında Nijeryalılar ve Ugandalılar da bulunuyor. Büyük çoğunluğu da bölgedeki lüks bir sitede yaşıyor. Kendi kültürlerini burada sürdüren Ugandalıların birebir site içerisinde gece kulüpleri de bulunuyor. “Miss Uganda” hoşluk yarışının da düzenlendiği yerde sık sık partiler düzenleniyor. Mahalle Nijeryalıların yakın vakte kadar kiraladıkları bir dükkânı kiliseye çevirip ibadetlerini bu dükkânda yapmalarıyla da gündeme gelmişti. Esenyurt Kaymakamlığı, pandemi nedeniyle dükkânı mühürleyince pazar ayinlerini hafta sonu kiraladıkları düğün salonunda yapmak zorunda kalan Nijeryalılar, burada da polis baskınına uğradı. Pazar ayinine katılan Nijeryalılara cezai süreç uygulandı.
Fatih Belediye Lideri: Karar, talebimiz doğrultusunda alındı
İstanbul’un en eski semti olan Fatih’te de durum farklı değil. Bilhassa Suriyeli göçmelerin yaşadığı ilçede, Aksaray ve Horhor mahallelerinde neredeyse tüm tabelalar Arapça. Fatih Belediye Lideri Ergün Turan, Göç Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün kararını şöyle kıymetlendirdi:
“Fatih tarih boyunca göçmelerin yaşadığı bir ilçe. Lakin sayı bakımından bir kısıtlamanın getirilmesi bizim desteklediğimiz ve talebimiz doğrultusunda alınmış bir karar. Toplumsal yapının devamlılığı için bu sınırlamanın getirilmesi gerekiyordu. Öğrenci ve yatırımcı dışında ikamet müsaadesinin verilmemesi, bundan sonra Fatih ilçesinde göçmen ve mültecilik bakımından bir artış olmayacağını gösteriyor. Bu da değerli bir şey. Fatih İstanbul ismine hangi kavram varsa, ‘İstanbul beyefendiliği, İstanbul hanımefendiliği, lisanı’ üzere birçok kavramın doğduğu yer burası. Bunlar buradaki mevcut yapı ve toplumsal yapıdan doğmuş. Münasebetiyle bu toplumsal yapının ve toplumsal dokunun korunması gerekir. Tarih boyunca yabancılar elbette var olmuş lakin bunun da toplumsal dokuyu bozmayacak olması gerekiyor. Bu karar bu nedenle bu açıdan da kıymetli.”
Milliyet
