Sivas’ın Koyulhisar ilçesinde, 17 Mart 2005’te meydana gelen heyelanda dağdan kayan yaklaşık 20 milyon metreküp toprağın altında kalan 15 kişi, hayatını yitirdi. Cenazelerine ulaşılamayan ve heyelan bölgesinin yakınlarına kendileri için yaptırılan temsili şehitlikte anılan.
Heyelana şahit olan İdris Demirci, “Kütlenin kaydığını görünce mahalledekileri telefonla aradım. Birine ulaştım, heyecana kapılmadan mahalleyi terk etmelerini, dağın kaydığını söyledim. Lakin o aradığım köylüm de toprak altında kaldı. Üzerinden 16 yıl geçmesine karşın içimizde acısı geçmiyor” dedi.
Koyulhisar ilçesine 19 kilometre aralıkta bulunan Sugözü köyünün Kuzulu Mahallesi’nde 16 yıl evvel felaket yaşandı. 1650 rakımlı Sorkun Yaylası’nın bulunduğu yamaçtan, 17 Mart 2005’te saat 10.30 sıralarında, kayan toprak kütlesi, dağın alt kısmında bulunan 50 konutun üzerini kapattı.
Dağdaki hareketi görenler, meskende bulunanlara telefonla ulaşıp haber vermeye çalışsa da milyonlarca metreküp toprak kitlesinden kaçamayan Hasan Demir (70), Nuriye Demir (55), Ekrem Demirci (62), Hülya Demirci (23), Recep Demirci (57), Meliha Demirci (51), Abdullah Demirci (62), Selahattin Demirci (43), Ziya Demirci (75), Hüsnü Demirci (83), Hatice Çiçek (79), Arife Karaduman (75), Arife Gülfiden Karaduman (6), Aliye Özdemir (78) ve Samiye Özdemir (17) hayatını kaybetti.
Olay sonrası birçok kentten Kuzulu Mahallesi’ne gelen çok sayıda kurtarma grubunun iş makineleriyle çalışmaları sonuç vermedi. Arama çalışmaları sırasında heyelanın devam etmesiyle takımlar, birkaç kere toprak altında kalma riski atlattı.
Bölgede 3 gün içinde Kuzulu Mahallesi’nin büyük kısmı büsbütün haritadan silindi. Grupların tüm gayretine rağmen bölgedeki heyelan riskinin devam etmesi ve biriken toprak kütlesinin 20 milyon metreküpe ulaşması nedeni ile çalışmalar durduruldu.
15 kişi üzerlerini örten 20 milyon metreküp toprağın altında kaldı. Heyelandan etkilenmeyen birkaç mesken de boşaltılarak bölge yerleşime kapatıldı.
SEMBOLİK ŞEHİTLİK YAPILDI
İnsan ve makine gücünün yetersiz kaldığı olayda, toprak altından kurtarılamayan 2’si çocuk 15 kişi için mahallenin alt tarafında mezarlık kısmının yakınına sembolik şehitlik yapıldı.
Şehitlikte, hayatını kaybedenler için birer mezar taşı ve bir de olayı hatırlatan anıt dikildi. Geride kalan yakınları, şehitlerini bu temsili mezarlık başında dua ederek andı.
‘TELEFONLA ARADIM LAKİN KURTARAMADIM’
Heyelanda kızı Samiye ile annesi Aliye Özdemir’i kaybeden İdris Özdemir (65), acısını unutamadığını söyledi. Kendisinin olay günü heyelanın başlangıç noktası olan yayladaki meskende olduğunu anlatan Özdemir, şöyle konuştu:
“Olayın yaşandığı gün üstte bulunan yaylaya tohum ekmeye gidecektim. Eşimle birlikte konutun içinde tohum dolduruyorduk çuvallara. Kapıda bekleyen arkadaşım bana seslendi, ‘İdris dayı, dağ yürüdü, gidiyor’ diye.
Dışarı çıktığımda karşılaştığım manzaraysa her yer toz bulutu, toprak su üzere akıyordu. Çabucak telefona sarıldım köyü arayıp uyarmak, kaçmalarını sağlamak için. Telefon çaldı lakin kimse bakmadı. Köyde bulunan öbür bir komşumu, Nuriye Demir’i aradım ve açtı.
Heyecana kapılmadan mahalleyi terk etmelerini, dağın aşağı gerçek kaydığını söyledim. Telefonla konuştuğum komşum şaşkınlık ve panik yaşadı. Toprak altında kalanlardan biri de oydu maalesef, o da kurtulamadı. Akabinde traktöre binip köye geldiğimizde durumun çok vahim olduğunu gördük.
Benim annem, teyzem, kızım ve akrabalarım toprak altında kaldı. Üzgünüz, hiç aklımızdan çıkmıyor. Üzerinden 16 sene geçmesine karşın içimizde acısı hiç geçmiyor. Olaydan sonra yeni yapılan afet konutlarına taşındık, artık orada yaşıyoruz. Buraya da gelip dua ediyoruz. Elimizden diğer bir şey gelmiyor.”
‘GÖNLÜMÜZ BURADA KALDI’
Annesi Aliye Özdemir, kuzeni Samiye Özdemir ve teyzesi Hatice Çiçek’i kaybeden Mehmet Ali Özdemir (66) ise olay yaşandığı sırada İstanbul’da olduklarını belirterek, “Biz buraya geldiğimizde iş işten çoktan geçmişti.
Buradayken yaşadığım hislerin tanımı yok. Geldiğim vakit gitmek istemiyorum. Devlet mesken yaptı ancak sığmıyoruz zira gönlümüz dışarıda, burada kaldı. Bizim konuttan 3 can verdik bu toprağa.
Annem, yeğenim ve teyzem. Ancak onların yerleri içimizde hiç değişmiyor. Çok fazla toprak kütlesi olduğu için kurtaramadık. Artık bir kabirleri bile yok. Onlar için temsili şehitliğimizde dua ediyoruz” dedi.
‘ÇALIŞMA DURDURULUNCA BÜTÜN ÜMİDİMİZ TÜKENDİ’
Toprak altında kalanların hepsinin yakınları ve akrabaları olduğunu söyleyen Şakir Demirci (61) ise “Olayın yaşandığı gün İstanbul’daydım. Haberi alınca apar topar yola çıktık. Geldiğimizde bölgeye yaklaştırmadılar.
Vazifelilerden kaçarak dağlara tırmanarak geldik olay yerine. Jandarma barikat kurmuştu, geçit vermiyordu lakin rica minnet bölgeye ulaştık. O an yaşadıklarımız anlatılacak üzere değil. Olayın 2’nci günü çok sayıda takım kendi imkanları doğrultusunda yardım için geldi.
Hatta bildiğim kadarıyla Samsun’dan iş makinesi getirilmiş. İş makinesinin kepçesini kaldırdığı vakit toprak yine hareket etmeye başladı. Bütün bürokratlarımız buradaydı.
‘Çalışmaya devam edersek çok zayiat veririz, bu yüzden çalışmayı durduralım ve toprak dinlenmeye geçsin’ dediler. Akabinde 2’nci günü akşam saat 21.00’de tekrar bir gürültü geldi. Ne olduğunu şimdi bilmiyorduk.
Sabah baktığımızda 3’üncü kütlenin geldiğini gördük. Daha sonra artık burada iş makinelerinin çalışamayacağını söylediler ve çalışmayı durdurma kararı aldılar. O ana kadar koruduğumuz bütün ümidimiz de böylelikle bitmiş oldu” diye konuştu.
‘ALLAH BU TÜRLÜ ACILAR YAŞATMASIN’
16 yıldır temsili şehitlikte yakınlarını andıklarını belirten Şakir Demirci, “O günden beri ruhen kendimde değilim. Buraya geldiğim vakit benim tansiyonum yükseliyor. Devletimizden Allah razı olsun.
O zamanki kurallarla buraya bir şehitlik yaptılar. Bizler de gelip duamızı ediyoruz. Benim baldızım, bacanağım, halalarım, babamın amcaoğulları yani buradaki kimse yabancı değil.
Kolay da değil. Allah kimseye böylesi acılar yaşatmasın. O günden sonra burada yerleşimi yasakladılar. Bu bölgede kimsenin ikamet etmesi mümkün değil” dedi.
O KÜTLENİN ÜZERİ ORMAN OLDU, DRONLA GÖRÜNTÜLENDİ
Hala olayın izlerini taşıyan Kuzulu Mahallesi’nde, yamaçtan kopup gelen ve 20 milyon metreküp olduğu iddia edilen toprak kütlesi, birinci günkü imajını koruyor.
Geride kalan 16 yılda, toprak kültesinin yamaçtan koparken beraberinde sürükleyip, getirdiği çam ağaçlarının tekrar filizlenerek, kütlenin üzerinde orman örtüsü oluşturduğu görüldü.
16 yıl sonra felaketin yaşandığı bölge, havadan dronla görüntülendi. 20 milyon metreküp toprağın taşındığı alanda felaketin büyüklüğü, gözler önüne serildi.
Milliyet
