Dünyayı tesiri altına alan koronavirüs salgını ve Türkiyede yaşanan sarsıntılar nedeniyle birçok kişinin panik atak ve telaş bozukluğu yaşadığını söyleyen Psikiyatri Uzmanı Dr. Özcan Kılıç Başlı, bu problemle karşılaşanlara tekliflerde bulundu.
Hayat kalitenizi olumsuz etkiliyor
Panik atağın nasıl ortaya çıktığını ve panik atak geçiren şahısların bu durumu fark etmesini sağlayacak belirtileri anlatan Uzm. Dr. Başlı, şunları söyledi:
Panik atak, mantıklı bir nedenden bağımsız olarak birkaç dakika içinde kendi gösteren telaş ve endişe ataklarıdır. Atak müddetince şahısta çeşitli fizikî değişimler meydana gelir ve kişi denetimini kaybedebilir. Şahıslarda hayat uzunluğu birkaç defa; gerilimli, tehlikeli, travmatik olaylardan sonra panik atak görülmesi olağan kabul edilebilir. Gerilimli durumun ortadan kalkmasıyla bu bireyler eski hallerine geri döner. Fakat panik atakların sık sık ve beklenmedik bir halde görülmesi, kişinin endişe ve telaş içerisinde uzun vakit geçirmesi üzere durumlar; panik bozukluğun bir işaretidir. Panik atak, birçok vakit kendi başına hayatı tehdit edecek ölçüde önemli bir durum olmasa da hayat kalitesini olumsuz tesirler dedi.
Bu belirtiler panik atağın habercisi olabilir
Panik atağın hiçbir işaret vermeden rastgele bir vakitte meydana gelebileceğini söyleyen Başlı, atak sona erdiğinde kişi kendini yıpranmış ve yorgun hissedebileceğini söyleyerek, Panik atak sırasında, vefat korkusu, kendini tehlikede hissetme, denetimi kaybetme, terleme, nabızda hızlanma, titreme, nefes darlığı, kişinin boğazı sıkılıyormuş üzere hissetmesi, karın krampları, sıcak basması, baş dönmesi, sersemlik, baş ağrısı üzere belirtiler görülebilir. Panik atak ile ilgili en düşünceli durumlardan birisi atak geçiren bir kişinin tekrar atak geçireceğine dair ağır bir endişe duymasıdır. Kişi, tekrar panik atak geçirmemek için atağı tetikleyebilecek durumlardan kaçınır diye konuştu.
Psikolojik ve toplumsal birçok etken bulunuyor
Panik atağın riskini artıracak pek çok ruhsal, toplumsal, ekonomik, çevresel etken sayılabileceğini söyleyen Dr. Başlı, “Sevilen bir yakının önemli bir hastalık geçirmesi yahut hayatını kaybetmesi. Cinsel taarruz, trafik kazası üzere travmatik bir olay yaşanması. Bebek sahibi olmak, boşanmak, üniversiteden mezun olmak üzere ömrü büyük ölçüde değiştirecek durumların ortaya çıkması. Çocukluk devrinde ruhsal ve fizikî istismara maruz kalmak. Zelzele, yangın, sel üzere doğal afetleri yaşamak, afetlerden ziyan görmek. Pandemi sürecinde olduğu üzere daima hastalık kapma yahut ölme korkusu taşımak üzere olaylar, panik atak gelişimini tetikleyebilir” dedi.
Başlı, koronavirüs endişesinin yanına zelzele üzere bir doğal afetin eklenmesinin telaş düzeyini iyice artıracağına dikkat çekerek, Panik bozukluk gelişimde tesirli olan çeşitli genetik, toplumsal ve fizikî farklılıklar vardır. Kimi şahıslar, olaylar karşısında daha telaşlı ve karamsar hisler besleyebilir. Bu şahıslar, panik atak geçirmeye daha eğilimlidir. Bahsi geçen şahıslar, gerilimle karşı karşıya kaldığında olayın üstesinden gelemeyeceğini düşünerek paniğe kapılır. Bu sebeple görece kolay ve tahlili kolay bir olay karşısında bile çok reaksiyon gösterebilir sözlerini kullandı.
Pandemi ve sarsıntılar korkuyu artırdı
Bilhassa 2020 yılında tasa bozukluğunun beşerler ortasında yaygınlaştığını söyleyen Uzm. Dr. Başlı, Panik atak, ortada bariz bir neden yokken ani başlangıçlı ağır kaygı ve korku hissidir. Bu durum ekseriyetle tetikleyici bir olaydan sonra meydana gelir. Tetikleyici olaylara örnek vermek gerekirse son devirlerde yaşanan İzmir zelzelesi ve hala içerisinde bulunduğumuz pandemi süreci bu olaylar ortasında. Şiddetli bir sarsıntı sonrası korkmak ve kaygılanmak epeyce doğaldır. Lakin olay üzerinden makul bir müddet geçtikten sonra hala panik halinin devam etmesi, kişinin yardıma muhtaçlığı olduğunu gösterir dedi.
Panik atağın üstesinden nasıl gelinir?
Panik atak hastalarına psikoterapiyi öneren Uzm. Dr. Başlı, kelamlarını şöyle tamamladı: Panik atak sürecinin yönetilmesinde temel adım kişinin durumu fark etmesidir. Dert ve endişelerini belirleyen kişi, bu hislerin üzerine giderek durumla yüzleşebilir. Ayrıyeten gerilim idaresini kolaylaştıracak yoga, nefes antrenmanları üzere uygulamalar da telaş seviyesini azaltabilir. Kendi başına panik atak sorununu aşamayan kişinin profesyonel bir yardım alması yararlı olur. Panik bozukluk tedavisi, atak sıklığının ve şiddetinin azaltılmasını sağlar. Tedavide en sık başvurulan prosedür psikoterapidir. Psikoterapi, atakların hangi durumlar sonucu geliştiğini ve ataklarla nasıl başa çıkılabileceğini anlamaya yardımcı olur. Şahısta panik atağa sebep olan tetikleyici olayların bir çeşit provası yapılarak, kişinin atak yönetme kabiliyeti kazanması sağlanır. Psikoterapinin kâfi olmadığı ya da psikoterapiye ek bir tedavi alması gereken şahıslarda çeşitli ilaçlar kullanılabilir.
Milliyet
