Covid 19 birebir vakitte bir kalp damar hastalığı
”Hemen her gün Kovid-19 ile ilgili yeni bir araştırma ve düşündürücü sonuçlar ile karşılaşmaktayız. Elde edilen datalar, Covid-19’a tek başına bir akciğer hastalığı yahut zatürre (‘pnömoni’) gözüyle bakmanın gerçek olmadığı gösteriyor. Ortaya çıkan sonuçlar bunun tıpkı vakitte bir miyokardit ve damar içi pıhtılaşma ile seyreden bir kalp damar hastalığı olduğunu gösteriyor. Kovid-19’un bedene tesir sürecinde virüs hücrelerin içine ‘ACE2’ ismi verilen özel dikensi proteinler/kapılar yoluyla girer ve bağışıklık moleküllerine bağlanırlar. Bağışıklık sisteminde çok bir yangı (‘enflamasyon’) durumuna yol açabilirler. Bunun sonucunda hücrelerin içinden dışarıya çok seviyede enflamasyon unsurları (‘sitokin’ ve ‘kemokin’) çıkar. Bu hususlar, damarların içindeki tabakayı evvel uyarır, akabinde tahrip edip iş göremez hale getirir. Sonuçta damar içinde kan yoğunlaşır ve farklı boyutlarda kan pıhtıları oluşup damarları tıkar.
Bilinmeyen ve belirtisiz tehlikenin ismi: Miyokardit (Kalp kası yangısı)
Covid-19’u belirtisiz geçirenlerin birçoklarında, yıllarca sinsi biçimde uykuda kaldıktan sonra kendini gösteren miyokardit (‘kalp kası yangısı’) tablosunun ortaya çıkma mümkünlüğü bulunuyor. Miyokardit’e özel belirtiler yoktur ve bu hastalığın gelişmeye başladığı şahısların birçoklarında hiçbir belirti gözlenmez. Miyokardit, kalp kasında çok bağ dokusu artışına (fibrosis) yol açabilir. Bu da yıllar sonra, kalbin kasılma yeteneğini kaybetmesi ile kendini gösteren ‘kalp yetmezliği’ olarak karşımıza çıkar. Geçirilen virüs enfeksiyonlarının bu tabloda rol oynadığına ait somut deliller mevcuttur. Dahası, miyokardit çocuklarda da gelişebilir.
Almaya’daki bir araştırmada, iyileşenlerin %60’ında görüldü
Pandeminin birinci devirlerinden itibaren, Kovid-19’un kalp ve damarları etkilediğine dair bulgular mevcut. Çin kaynaklı bir araştırmada, hastaneye yatırılmış olan Kovid hastalarının %20’sinde kalp hastalığı geliştiği ve ağır bakıma yatırılanların %31’inde damarlar içinde pıhtıların saptandığı gösterilmiştir. Almanya’da 100 hasta üzerinde yapılan bir çalışmada, Kovid-19 geçirip iyileşenlerin %60’ında kalp kasında yangı olduğu bildirilmiştir. Öteki yandan, kalp ve damar hastalığının, Kovid-19’un önemli bir göstergesi olduğu; direkt virüsün yarattığı bir enfeksiyon biçiminde olmadığı; kanın çok yoğunlaşmasına bağlı bir damar tıkanıklığı biçiminde geliştiği söylenmektedir.
Kovid-19 atletlerde bile miyokardite sebep olabiliyor
Yakın devirde, Amerika’da yapılan birtakım çalışmaların sonuçları, değişik bilgileri içermekte. Bir çalışmada, Kovid-19 testleri müspet çıkan atletlerin %15’inde miyokardit tespit edilmiştir. Bunlar genç, çok hafif hastalık belirtileri gösteren yahut belirtisiz bireylerdir. Öteki bir çalışmada, kalp hücrelerinin de ACE2 ürettikleri ve böylece virüse kapı açtıkları gösterilmiştir. Böylece virüsün kalpte, yalnızca damarlar içinde yarattığı pıhtılar yoluyla dolaylı olarak değil, direkt yıkım tesiri yarattığı da kanıtlanmıştır. Farklı bir çalışmada ise, belirti göstermeyen Covid-19 hastalarında da akciğer bulgularının varlığı gösterilmiştir.
Kovid-19’un gerçek tesirlerini vakitle göreceğiz…
Covid-19 konusunda karşımıza her gün çıkan yeni bilgilerin bir kısmı somut datalara dayalı iken, kıymetli ölçüde bilgi kirliliği de mevcuttur. Hastalığın bebeklerde, çocuklarda ve sağlıklı bireylerde görülmediği yahut çok hafif geçtiği tarafındaki birinci açıklamalar, artık geçerliliğini yitirmiş gözükmektedir. Benzeri biçimde, ‘hastalığı hafif geçirip, bağışıklık oluşması ve böylece bir daha Kovid-19 olmama’ tezi de tarihe karışmıştır. Covid-19’un, 5-10 yıllık bir gelecekte yaratacağı tesirleri konusunda kesin yorum yapmak için vakit şimdi çok erkendir. Kalp kası tutulumu da, hastalık sonrası mümkün tesirler ortasında yer alacak gözükmektedir. Bu etapta tek söylenebilecek, covid-19’u geçirenlerde, ortada öbür bir somut neden bulunmazken, rastgele bir tarihte, kalp yetersizliği saptananlarda, sorunun kaynakları ortasında Kovid-19’in düşünülmesi gereğidir.
Milliyet
