CNN TÜRK Dış Haberler muhabiri Hilken Doğaç Boran’ın soruları ve Mark Kimmitt’in karşılıkları şöyle:
Amerika 11 Eylül’den beri birçok müdahalede bulundu. Irak, Afganistan ve Suriye üzere. Bu müdahaleler silsilesi hakkında düşüncüleriniz ne? Amerika’nın buradaki çıkarı ne?
KİMMİTT: Amerika 11 Eylül’de hücuma uğradığı için bir karşılık verme muhtaçlığı hissetti. Terörizme ve öteki ülkelerden gelen tehditlere direkt müdahale etmemiz gerekiyordu. Suriye’deki duruma bakıyorum. Yapacak çok işimiz var. Türk ve Amerikan güçleri ortasındaki operasyonel bölge değişimi başarılı oldu bence. Lakin siyasi durum ve insani felakete tüm dünyanın müdahale etmesi gerek.
Amerika Suriye’de Suriye Demokratik Güçleri’yle iştirak kurdu. Türkiye SDG’nin büyük bir kısmını oluşturan YPG’nin PKK terör örgürtünün Suriye kolu olduğunu savunuyor. Fakat Amerika bu bağı reddediyor ve SDG’ye takviyesini sürdürüyor. Sizce bu yanlışsız mu? YPG ve PKK birebir örgüt mü?
KİMMİTT: Bir sefer daha evvel Amerika’nın YPG ve PKK ortasında bağları direkt reddettiğini hiç duymadım. Hatta Obama periyodundaki dışişleri bakanımız bu durumu kabul etmişti. Bence bu ortalık ne yazık ki Türkiye ile ittifakımıza ziyan veriyoruz. Bir orta yol bulunabilmesini isterdim lakin şimdi o evreye gelemedik.
Dışişleri bakanı Blinken Türkiye’nin NATO’da kalmasının hem NATO’nun hem amerikanın hem de Türkiye’nin faydasına olacağını söyledi. Lakin Amerika ve Türkiye ortasında çözülemeyen uyuşmazlıklar var. Bu uyuşmazlıklar hakkında ne düşünüyorsunuz? Bilhassa S-400’ler konusunda?
KİMMİTT: NATO ittifakı 7/24 çalışmalı. İttifaktaki ülkelerin hepsi ortak yarar için çalışmalı. Türkiye NATO’daki en büyük kara kuvvetlerinden birine sahip. İttifakta kalması çok kıymetli. Fakat satın alınan silah sistemleri bizi endişelendiriyor. Rakiplerimize teknolojik data aktaracak elektronik zaafiyetler olma riski var. S-400’lerin radarlarına takılan bilgiler istemeden rakiplerimizin eline geçebilir. Bu mevzuyu çözmemiz gerek. Savunma bakanı Austin ve Hulusi Akar bu durumu çözmeye çalışıyor, biliyorum. Hulusi Akar bir Amerikan dostu, birebir vakitte vatansever bir türk. Şayet ikisi bu sorunu çözemezse kim çözer bilemiyorum. Ordularımızın başında bu türlü uzman kumandanlar olması çok iyi bir şey.
Türkiye S-400’leri aldıktan sonra F-35 programından askıya alınmıştı. Sizce burada Türkiye’ye yanlış mı yapıldı? Zira Türkiye o noktaya kadar programa katkıda bulunmuştu.
KİMMİTT: Buradaki sorun S-400’lerin F-35’lerin içindeki zımnî bilgileri tespit etme ihtimali. Daha evvel de belirttiğim üzere bizi endişelendiren şey füzeler değil, radar sistemi. Radar sistemindeki bilgilerin rakiplerimizin eline geçmesi hem Türkiye, hem de F-35’leri satın alan başka ülke ve şirketler için tehlike teşkil eder. Radar kullanıldığı ve yabancılar tarafından hacklanme riski olduğu sürece Amerika’nın kararının hem Türkiye hem NATO hem de Amerika için gerçek olduğunu düşünüyorum.
F-35’lerin bahsedildiği üzere “en gelişmiş silah sistemi” olduğunu düşünüyor musunuz? Yoksa birçok uzmanın belirttiği üzere çok değerli ve bütçesini aşmış bir program mı sizce?
KİMMİTT: Bence Pentagon F-35 programına ABD kongresinden gelen baskıyla bakıyor. Evet F-35’lerde bütçe aşımı var. Üretim ve geliştirme etapları yüzünden gecikmeler oldu. Kongre’de Pentagon’a F-35 programının iyice gözden geçirilmesi için baskı yapan bir kesim var. Parasının karşılığını veriyor mu 5. ya da en azından 4. buçukuncu jenerasyon bir savaş jeti mi bilmek istiyorlar. Zira NATO müttefiklerimiz, Amerika ve F-35 programına üye olan herkes dünyanın en gelişmiş savaş jetine sahip olmak istiyor.
Amerika-Suudi Arabistan münasebetine değinmek istiyorum. Bildiğiniz üzere ABD istihbaratı tarafından yayınlanan yeni bir raporda veliaht prens Muhammed Bin Selman Kaşıkçı cinayetinin baş şüphelisi ilan edildi. Cinayetle ilişiği olan birçok Suudi isime yaptırım getirildi, lakin veliaht prense dokunulmadı. Bu kararı nasıl değerlendiriyorsunuz?
KİMMİTT: Amerikan hükümetinin yaptırım kararlarını yargılamak bana düşmez. Lakin bence hepimiz kimsenin hukukun üstünde olmadığını ve kabahat işleyen herkesin adaletin karşısına çıkması gerektiğini kabul etmeliyiz. Bu durum Suudi Arabistan’da da Amerika’da da Türkiye’de de geçerli olmalı. Adaletin prensibi budur ve adalet korunmalıdır.
Milliyet
