Ölçmek ve tartmak, tarih boyunca gündelik hayatta ticaretten yemek tanımlarına, eczacılıktan mimariye kıymetli bir yer tutarken bu hareketler gündelik işlevlerinin yanında farklı kültürlerde karşımıza çıkan “ruhların tartılması” ile ilâhî bir boyut da kazanır. Pera Müzesi de Suna ve İnan Kıraç Vakfı’nın üç ana koleksiyonundan biri olan Anadolu Tartı ve Ölçüleri Koleksiyonu’ndan yeni bir seçkiyle farklı uygarlıkların ekonomik, kültürel ve toplumsal dinamiklerine yük ve ölçü aletleri üzerinden bakmaya imkân tanıyor.
“Ağırlık ve Ölçü Sanatı” isimli koleksiyonda M.Ö 2. binyıldan günümüze dek uzanan tartı ve ölçü aletleri bulunuyor. Tartının tarihi, Mezopotamya’nın bereketli topraklarında yetişen tohumlardan başlıyor. Bir arpa adedinin yükünün temel alınmasıyla başlayan seyahat, tarih boyunca değişip zenginleşerek devam ediyor.
Le Grand K2
Koleksiyondan ilhamla sanatçı Avşar Gürpınar’ın ürettiği Le Grand K2 de tartı ve ölçü tarihine yeni bir bakış kazandırıyor. Dünyadaki kilogramlar uzun yıllar boyunca, Paris’te saklanan, platin ve iridyum elementlerinden yapılmış 1 kg’lık bir cisim temel alınarak kalibre ediliyordu. Kütlesinin değişmemesi için özel olarak korunan ve “Le Grand K” (Büyük K) olarak isimlendirilen bu cisim, 2019 yılında kullanımdan kaldırılmış, kilogramın tarifi “Planck sabiti”ne bağlanmıştı. Sanatkarın, kilogramı tekrar fizikî bir kütleye dönüştürmek maksadıyla ürettiği Le Grand K2, hassasiyetle yontularak
1 kg’a getirilen bir barit taşı. Gürpınar “Bizim dünyamız mükemmellikten uzak, kusurlarla ve yanılgı hisseleriyle dolu. Hasebiyle kusurluluğumuza ayak uyduracak, bize kendimizi inançta hissettirecek, fizikî olarak görüp hissedebileceğimiz, gerçek bir objeye endeksli yeni bir
Le Grand K’ya muhtaçlık var” diyor.
“Tarihî ağırlığınızı” öğrenin!
Pera Müzesi’nin birinci katında ziyaret edilebilen stantta interaktif kısımlar de var. Stantta bir vakitler ticaretin vazgeçilmezi olan el terazisini kullanmayı deneyimleyebiliyor, tarih boyunca kullanılan farklı tartı ünitelerine nazaran kilonuzu da öğrenebiliyorsunuz.
19. yüzyıla tarihlenen İkinci Geliş ve Son Yargı Sahnelerini Tasvir Eden Kağıt İkona, birinci kere ziyaretçilerle buluşuyor. İkonanın merkezinde yer alan adalet terazisi, insanların öldüklerinde aksiyonlarına nazaran yargılanacakları inancına atıfta bulunuyor. Son Yargı kompozisyonlarında istikrar terazisinin odağa alınması, adil ve gerçek tartmanın ilahın bir buyruğu olduğunu hatırlatıyor.
Milliyet
