BAŞKAN YILMAZ Ankara – Merkez Bankası (MB), ‘Kripto Raporu’nda kripto varlıkların risklerini anlatırken farklı bir tespitte bulunarak, “Yeni kripto varlık ünitelerinin yaratılması (madencilik) imkanı yüksek elektrik tüketimine sebep olmakta ve bu da global ısınmayı artırmaktadır” dedi. Türkiye’de yerli ve yabancı kripto para platformu sayısının 40 olduğunu açıklanan raporda; 6 Mayıs 2021 prestijiyle Türk kökenli alım satım platformlarında 28 milyar TL’lik süreç hacmi gerçekleştiğini kaydetti.
Risklere dikkat
Milliyet’in kamuoyuna duyurduğu ‘Kripto Raporu’nda, kripto varlıkların ‘avantajları ve riskleri’ başka başlık altında incelenirken, Türkiye’deki kripto para platformları ve süreç hacmi hakkında birinci sefer somut bilgiler paylaşılıyor.
Raporda, Türkiye kökenli kripto varlık alım satım platformlarının yanısıra global platformların temsilcilerinin de ülkemizde faaliyet gösterdiği lisana getirilirken, “Türkiye’de faaliyet gösteren platformların rastgele bir yerde kaydı tutulmamakla birlikte, global platformlarla birlikte yaklaşık 40 platformun faaliyet gösterdiği” bilgisi verildi. Kripto süreç hacmine ait 6 Mayıs 2021 prestijiyle gelinen nokta şöyle kaydedildi:
Süreç hacmi 28 milyar
“Verilerine ulaşılabilen Türk kökenli alım satım platformlarında yaklaşık 28 milyar TL’lik süreç hacmi gerçekleşmiştir. En yüksek süreç hacminin gerçekleştiği alım satım platformları 11.1 milyar TL ile Paribu, 7.6 milyar TL ile BTCTürk ve 4.2 milyar TL ile Paritex olmuştur. Global platformlar üzerinden Türk vatandaşlarının süreç hacmi datalarına ulaşılamamakta olup bu süreç hacimleri de eklendiğinde toplam süreç hacminin 28 milyar TL’nin epey üzerinde olduğu düşünülmektedir. Binance, Huobi Küresel, Coinbase Pro ve Kraken dünyanın en önde gelen kripto varlık alım satım platformları olup Türklerin en çok süreç yaptığı platformlar oldukları varsayım edilmektedir.”
Raporda, birçok platformda günlük yatırma ve çekme limitinin 1 milyon TL, aylık yatırma ve çekme limitinin ise 5 milyon TL olduğu tabir edildi.
Raporda, kripto varlıkların, ‘avantajları ve riskleri’ de mercek altına alınıyor. Kiripto varlıkların günümüzde kullanım alanının geniş olmasının, her ülkenin ve toplumun her kısmının kelam konusu varlıklara olan bakış açısının da farklı olmasına yol açtığı tespiti yapılan raporda, “Pek çok ülkede kripto varlıklar geleceğe açılan büyük bir inovasyon kapısı olarak görülse de, barındırdığı risklerden ötürü düzenleme yoluyla denetim altına alınmaya çalışılmaktadır” denildi. Raporda, kripto varlıkların kendine has özellikleri bulunsa da sağladıkları avantajlar şöyle sıralanıyor:
Kolay ve süratli
– Kripto varlıklarla süreçler ekseriyetle öbür finansal kuruluşlara ait sistemler üzerinden yapılan süreçlere kıyasla daha kolay ve süratli gerçekleşmektedir. 7/24 erişim ve süreç yapma kolaylığı, süreç limitlerinin olmaması ve düşük süreç fiyatı bu varlıkları cazip kılmaktadır. Bilhassa hudut ötesi süreçlerde, konvansiyonel finansal sisteme nazaran bu çeşit avantajları ön plana çıkmaktadır.
– İnternet erişimi olan herkes tarafından kullanılabilmekte ve bu açıdan kripto varlıklarla ilgili süreç yaparken lokasyon ya da kimlik bilgisi gerektiren bürokratik süreçlerin birçoklarına gerek kalmamaktadır. Kripto varlıkların bir ülkeye bağlı olmayan yapısı bu varlıkların kullanımını ve varlıklara erişimi kolaylaştırmaktadır.
Ticareti kolaylaştırıyor
– Blok zincir teknolojisinin eşler (kullanıcılar) ortası sistemi kullanılarak, hudut ötesi transferler ve süreçler, döviz kurundaki dalgalanmalar ve benzerleri üzerinde rastgele engelleyici öge olmadan memleketler arası ticareti kolaylaştırmaktadır.
– Kişi çoklukla kripto varlıklara ait genel yahut özel şifreleme anahtarlarının tek sahibi olduğundan ve süreçleri rastgele bir aracı olmadan direkt karşı taraf ile gerçekleştirdiğinden ödeme bilgilerinin çalınması benzerlerine nazaran zorlaşmaktadır.
– Bireylerin rastgele bir aracı kuruluşa muhtaçlık duymadan büsbütün eşler (kullanıcılar) ortası biçimde direkt varlıkları üzerinde tasarruf imkânı bulunmaktadır. Bu kapsamda, sahip oldukları kripto varlıklarını istedikleri biçimde saklayabilmektedirler.
– Kripto varlıklarda kullanılan teknolojiler pek çok FinTek iş modelinin önünü açmış ve birçok yeniliğin geliştirilmesine temel teşkil etmiştir.
Kripto varlıkta risk nedir?
Kripto varlıkların global ısınmayı da artırdığı tespiti yapılan raporda, riskler şöyle sıralandı:
– Kripto varlıkların rastgele bir düzenleme ve kontrol düzeneğine tabi olmaması ve merkezi bir muhatabın olmaması denetim ve kontrol yetersizliğini beraberinde getirmektedir.
– Denetimsiz biçimde gerçekleşen kripto varlık transferleri sonucunda piyasa bedellerinin çok oynaklık göstermesi yatırımcılar için önemli fiyat riski yaratmaktadır.
– Anonim yapıları, yasadışı faaliyetlerde kullanılabilmesini kolaylaştırmakta ve vergi kaçakçılığı, kara paranın aklanması ile terör finansmanı üzere süreçlerin takibini zorlaştırmaktadır. Birtakım durumlarda kripto çeşidine nazaran süreç takibi mümkün olmamaktadır.
– Kripto varlık cüzdanların çalınabilmesi, kaybolabilmesi yahut sahiplerinin bilgileri dışında adapsız olarak kullanılabilmesi riskleri bulunmaktadır. Bu, çoğunlukla platformlarda tutulan cüzdanlar için sözkonusu olsa da platformların dışında soğuk cüzdan olarak nitelendirilenler için de bu çeşit bir risk bulunmaktadır.
‘Zararın telafisi olmaz’
– Kripto varlıklar, siber akınlara ve internet korsanlarının ataklarına karşı açıktır. Bu kapsamda, bilhassa alım satım süreçlerinin gerçekleştirildiği platformların bu cins ataklara karşı daha açık olabildiği görülmektedir.
– Süreçlerin geri dönülemez nitelikte olması, operasyonel kusur yahut suistimaller nedeniyle taraflar bakımından telafisi mümkün olmayan mağduriyete sebep olabilmektedir.
Tüzel müdafaa da yok
– Rastgele bir düzenlemeye tabi tutulmadığı için paranın güvenliği, geri ödeme yahut garanti kapsamındaki hukuksal müdafaadan yoksundur.
– Herkes tarafından kabul edilmiş olan ödeme araçları olmadıklarından, sürdürülebilirlik sorunu taşımaktadır.
– Kâfi süreç gücünün olması durumunda yeni kripto varlık ünitelerinin yaratılması (madencilik) imkanı yüksek elektrik tüketimine sebep olmakta ve bu da global ısınmayı artırmaktadır.
YARIN: SANAL, DİJİTAL VE KRİPTO PARANIN; KAPALI, TEK TARAFLI, ÇOK İSTİKAMETLİ PARA DÜZENEKLERİ NELER?
Milliyet
