Mükellefleri, 2021 yılındaki vergi ve yükümlülükler hakkında bilgilendirdiğimiz bu dizimizde, son günü mükelleflerin beklentilerine ayırdık. Çünkü Türkiye’de tesirini 2020 yılında göstermeye başlayan Kovid-19 salgınıyla ilgili aşı haberleri başta olmak üzere olumlu gelişmeler yaşansa da salgın devam ediyor.
Devlet geçen yıl, Türkiye’de birinci olay görülür görülmez birbiri gerisine pek çok takviyesi devreye alarak işletmeleri, münasebetiyle da istihdamı korumak üzere adımlar attı. Bununla birlikte bu takviyelerin bir kısmında son tarihler yaklaştı. Bu da dayanağın sona ermesinin yanı sıra ertelenen ödemelerin başlayacağı manasına da geliyor. Meğer salgının, günlük hayata ve de bir dizi iş koluna tesiri sürdükçe mükelleflerin, hem ertelenmiş hem de aktüel yükümlülüklerini yerine getirmekte zorlanacaklarına ait telaşları gündeme geliyor.
Sistem Küresel Danışmanlık Kurucu Ortağı Yeminli Mali Müşavir Necmi Ulus, alandan izlenimlerle mükellef beklentilerini, dizinin son gününde kaleme aldı. Öncelikle Türkiye’de vergi sisteminin nasıl işlediğine ait bilgi veren Necmi Ulus, şunları kaydetti:
“Türk vergi sisteminde tahakkuk temeli geçerlidir. Bu şu manaya geliyor: Firmalar mal ve hizmet teslimlerinde fatura kestikleri anda, bu fatura gelir kayıtlarına yansır ve KDV’si de izleyen ayın 24’ünde beyan edilir. 26’sında ödenir. Yani örneğin KDV hariç 100 TL’lik bir satış yapıldığında ve yüzde 20’lik bir karlılık varsa satış gerçekleştiği anda yaklaşık 18+4=22 TL’lik bir vergi ödenmek zorunda kalınmaktadır.”
Ödemeler 1 yıl sonra
Salgının iktisada tesiriyle bu işleyişin aksadığını belirten Necmi Ulus şöyle devam etti:
“Oysa koronavirüs salgını süreci ile birlikte tahsil mühletleri ortalama bir yıla kadar uzadığı için, satışın tahsilatı yaklaşık 12 ayda gerçekleşmektedir. Bu durum, şirketleri finansal açıdan çok zorlamaktadır. Şimdi kazanılmayan paranın vergisi veriliyor, tahsil edilmeyen KDV’nin ödemesi yapılmak zorunda kalınıyor. Yapılmakta olan ıslahat çalışmalarında bu konu dikkate alınmalı ve vergi mevzuatı bu sorunu çözecek biçimde revize edilmelidir.”
Mükelleflerden edindiği izlenimler ışığında, “Durgun sulara çıkmak için önerilerini” lisana getiren Necmi Ulus, bu teklifleri dört başlıkta sıraladı.
Piyasalara can suyu
Yerli eser ve üretimi desteklemek için yerli eserlerde KDV ve ÖTV oranları düşürülebilir.
Geçen yıl uygulanan koşullarda Kredi Garanti Fonu kredileri tekrar verilip, ödeme kolaylıkları sağlanabilir.
Motorlu taşıtlar vergisinde ÖTV indirimi, piyasada kıymetli bir hareketlilik sağlayacaktır.
Ar-Ge ve Ar-Ge’ye dayalı üretime sağlanan teknoloji odaklı dayanaklar motamot devam ettirilmeli… Teknoloji Odaklı Sanayi Atağı programına yük verilebilir.
İstihdamı artırıcı yatırım ve üretim takviyeleri çoğaltılarak devam ettirilebilir.
Kayıtlı iktisat, mutlaka!
Kayıtlı iktisada geçiş kelamda değil, özde yapılmalı. SGK prim yükleri hafifletilerek, ağır kontroller ile kayıt dışı istihdamın önüne geçilmeli. Firma sahiplerinin şahsi harcamaları da dahil özel de olsa yaşamsal sarfiyatlar, belli ve kısıtlı kurallarla sarfiyat olarak kabul edilmeli ve böylelikle kayıtlı iktisadın önü açılabilir.
Nakit hareketleri mümkün olduğunca kısıtlanmalı. Banka ödemeleri ve kartlı ödeme sistemleri yaygınlaştırılmalı.
Çekle ödemelerde suistimalin önüne geçilmesi için gerekli düzenlemeler yapılabilir.
Tapu harçları toplam yüzde 1’e düşürülüp, nakit ve elden ödeme kaldırılarak, banka ödemesi mecburî hale getirilebilir.
Hizmetler, tarım ve turizm kritik
Ulusal savunma sanayiinde sağlanan yerli ve ulusallaşma oranlarımızı, her dalda sağlamak üzere, teşvik ve takviyeler düzenlenerek, bilhassa Türkiye’nin dünya ölçeğinde en fazla rekabet gücüne sahip olduğu ve katma bedeli yüksek olan hizmet bölümüne daha fazla ehemmiyet verilip, ön plana çıkarılabilir.
Tarım kesimimize daha fazla değer verilerek, ölçek büyüklüklerini artıracak düzenlemeler yapılıp, bölgesel ve ürünsel planlamalarla bölüme zarurî bile olsa istikamet verilebilir.
Turizm kesimi önemli manada ele alınıp, kesimi yönlendiren ve planlayan sistem ve mevzuatlar geliştirilebilir.
Mevzuat değişimi gerekli
Vergi kanunları, SGK mevzuatı ve başka mevzuatlardaki indirim, istisna ve teşviklerin tamamı elden ve gözden geçirilerek sonuç ve tesirleri ölçümlenip emele ve gayeye ulaşmamış olanlar kaldırılıp, tamamı tek merkezde toplanarak, bir dayanak, teşvik, takip ve uygulama merkezi oluşturulabilir. Sık sık gözden geçirilip sonuçları kıymetlendirilebilir.
Stok, Kasa ve Ortak Cari Hesap düzeltmeleri ile matrah artırımı getirilmesi, hem piyasalardaki ve mükelleflerdeki olumsuz havayı dağıtacak ve hem de bütçeye kıymetli kaynak girdisi sağlayacaktır.
Daha evvelki yıllarda gündeme gelen, devreden KDV meblağlarının, firmalara olan yükü ölçümlenip, üretim firmaları öncelikli olmak üzere, devreden KDV’nin doğacak vergi ve SGK fiyatlarına mahsup imkanı getirilebilir.
BİTTİ
Milliyet
