Türkiye’nin koronavirüsle çabasında olay sayılarının yer aldığı turkuaz tablo, tekrar 20 binlere dayandı. Mutasyonla birlikte, denetimli toplumsal hayattaki denetimsiz toplumsallaşma, olay sayılarının tekrar tırmanışa geçmesine neden oldu.
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Anabilim Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Deniz Çalışkan, Milliyet’e olay sayılarındaki artışı kıymetlendirdi. Olay sayılarının arttığı bu durumu “tsunami” olarak isimlendiren Çalışkan, “Koronavirüs genetik bir kırılma yaşadı. O kırılmaya bağlı olarak zelzele sonrası tsunami oldu. Bu bir tsunami. Virüs tabiatı gereği değişiyor. Bu değişiklikleri piklerle karşımıza çıkıyor. Artık buna tsunami demekte fayda var. Bu mutasyonun yarattığı sarsıntının tusunamisi. Mutasyona bağlı bir tsunami yaşıyoruz. Mutasyon bir dalga yarattı ve o dalga bütün kıyılara ulaştı” dedi.
‘İkiye katlanabilir’
Dünyayı tesiri altına alan mutasyonun yarattığı bu tsunamiden, Türkiye’nin Avrupa’ya nazaran daha az etkilendiğini kaydeden Çalışkan, “Bunun birçok nedeni olabilir. Bunlardan bir tanesi; bize mutasyonlu virüs, biraz daha gecikmeli geldi. Tıpkı koronavirüste olduğu üzere. Biz bu esnada riskli kümeleri aşılamayı, ikinci doz aşılarını yapmayı başardık. O yüzden de bu tsunamiyi mevt sayıları manasında daha iyi, denetimli götürüyoruz. Ancak olay sayıları arttı. Bunu kabul etmek gerekiyor. Katlandı. Benim öngörüm ikiye katlanması halinde. Yani 15 bindeyken tsunami başladı. Öngörüm tsunaminin tesiriyle 30 binlere kadar çıkacak” diye konuştu.
‘Yüzde 3 çıktı’
Ağır bakım yataklarının doluluk oranlarının çok artmaması için Bakanlar Kurulu’nda, vilayetlerin yerinde karar devri noktasında daha iyi desteklenmesine karar verildiğini, İçişleri Bakanlığı’nın temalı kontroller yaparak, kontrollerini biraz daha ağırlaştırdığını hatırlatan Çalışkan, şöyle devam etti:
“Yoğun bakımlarda üste hakikat yüzde 3’lük bir hafif kıpırdanma var fakat İtalya’daki üzere, Almanya’daki üzere bir kapasite aşılması yaşamadık. Yaşamayız diye de öngörüm var. Olay sayıları 30 bine çıksa bile olay yükleri biraz azaldı.
Zira 65 yaş üstünde daha ağır görüyorduk olayları. İkinci doz aşılarımız tamamlandığı için bu kümelerde enfeksiyon olsa bile ölümcüllüğü daha az gördüğümüz için, artışa karşın yatak doluluk oranını denetim edebileceğiz diye düşünüyorum. Fakat olaylar katlanacak.
Bu denetimi elden kaçırırsak ister istemez mutasyonun da yarattığı bir rüzgarla hadise sayıları daha da artar. Zira evvelden bir insanı hasta etmek için 100 virüsün geçmesi gerekirken, şu anda 30 ila 50 virüs geçtiğinde hastalık oluşturabiliyor. Bulaştırıcılık arttı. Hastalığın ağrılığında çok büyük bir değişiklik yok.”
Hadise sayıları tırmanışta
Yeni yıla 12 bin 203 olay ile başlayan Türkiye, Ocak ayının sonlarına gerçek hadise sayılarını düşürmüş, 31 Ocak itibariyle günlük hadise sayısı turkuaz tabloya 6 bin 562 olarak yansımıştı. Ocak ayında hadise sayılarındaki umut veren düşüş, şubat ayına ise yansımadı. 7 bin 719 hadise ile başlayan Şubat’ta hadiseler 7 bin ile 9 bin ortasına şıkışıp kaldı. 1 Mart prestijiyle başlayan yerinde karar devrinde, vatandaşların önlemlere uymaması ve mutasyonun tesiri tablodaki turkuaz oku yükseltti. 1 Mart prestijiyle 9 bin 891 olan günlük hadise sayısı, 2 Mart’ta 11 bin 837’ye, 9 Mart’ta 13 bin 755’e, 12 Mart’ta 14 bin 941’e, 15 Mart’ta 15 bin 503’e ve 18 Mart’ta 20 bin 49’a yükseldi.
1 Mart: 9 bin 891
2 Mart: 11 bin 837
3 Mart: 11 bin 520
4 Mart: 11 bin 322
5 Mart: 11 bin 302
6 Mart: 11 bin 770
7 Mart: 11 bin 187
8 Mart: 13 bin 215
9 Mart: 13 bin 755
10 Mart: 14 bin 556
11 Mart: 14 bin 46
12 Mart: 14 bin 941
13 Mart: 15 bin 82
14 Mart: 13 bin 378
15 Mart: 15 bin 503
16 Mart: 16 bin 749
17 Mart: 18 bin 912
18 Mart: 20 bin 49
‘3 ‘K’ dan uzak durun’
Vatandaşların 3 “K” dan uzak durması gerektiğinin altını bir defa daha çizen Prof. Dr. Deniz Çalışkan, “Kapalı yer, kalabalık ve berbat havalandırma… Kapalı yer, kalabalık ve makûs havalandırma = hastalık. Biz bunlardan uzak durabilirsek denetimli toplumsal ömür mümkün” dedi. Önümüzdeki 15 gün içerisinde risk haritasında, kırmızı renkli vilayetlerin sayısında artış öngördüğünü belirten Prof. Dr. Çalışkan, şunları kaydetti:
“Bunun nedeni de kuluçka müddeti. Kuluçka müddeti ortalama 5-7-14 güne kadar değişebiliyor. Belirtilerin ortaya çıkması için 5 gün bir ortalama müddet var. Bu denetimsiz ömrün tesirleri, mutasyonla birlikte katlanmaya başladı. Bir evvelki haftanın artışı yalnızca mutasyonun artışıydı, fakat artık mutasyon artı bizim kontrolsüzlüklerimiz, karnemizi ortaya çıkaracak. Vilayetlerin karnesinde geçen haftaki makus davranışlar bu haftaya yansıyacak. Bu haftaki toparlanmalar da bir hafta sonra ortaya çıkacak. ‘Toparlandık, çeki tertip verdik’ dediğinizde olay sayınız hemen düşmüyor. En az bir hafta 10 gün beklemeniz gerekiyor.”
Milliyet
