Hanife Baş – Kripto para dünyasında son günlerde ‘NFT’ furyası yaşanıyor. 2021’de yatırımcılar ve sanatkarların NFT’lere ilgisinde artış var. NFT yani Non-Fungible Token. İçerisinde fotoğraf, ses evrakı, görüntü yahut fizikî bir varlığın dijital karşılığının delilini bulunduran eşsiz dijital varlıklar.
En son komedyen Cem Yılmaz’ın çizimlerini NFT olarak satışa sunması ve Galatasaray’ın NFT çalışmalarının ikinci ayağını başlatması da bu alana ilgiyi patlattı. Sanat dışında farklı alanlarda uygulamaları da artıyor. Futbol kulüpleri, müzeler, sanat meskenleri, oyun firmaları hatta işletmelerin de kendilerine nazaran farklı iş modelleri geliştirmesinin önü açılıyor. Türkiye’de de başarılı örneklere şahit olduk.
2.5 milyar dolara çıktı
Huobi Küresel Bölge Genel Müdürü Alphan Göğüş, dünyada NFT piyasasındaki satış hacminin 2020’nin birinci yarısında 13.7 milyon dolardan 2021’in tıpkı devrinde 2.5 milyar dolara ulaştığını aktardı.
Göğüş, “NFT’leri her geçen gün sanat dışında moda dünyası üzere pek çok farklı alanda görüyoruz. Türkiye’de de NFT dünyasına ilgi 2021’de artış gösterdi. Tarık Tolunay’ın yapıtı mart ayında Türkiye’nin NFT olarak satılan birinci yapıtı oldu. Galatasaray’ın 1 Ekim’de arz ettiği Ali Sami Yen NFT Koleksiyonu 59 saniyede tükendi. Cem Yılmaz’ın çizimlerini satışa çıkarması NFT’yi tekrar gündeme taşıdı. 2012’den beri hayatımızda olan NFT’nin gelecek devirde hayatımıza daha çok entegre olacağı öngörüyoruz. NFT’lerde bugüne kadar gördüklerimiz gerçek potansiyelin tam olarak yansıması değil. Bu pazarın klâsik finansal sistemlerin dönüşümüne ve verimliliğe tesirleri dikkat cazibeli olabilir” tabirlerini kullandı.
Yerli pazaryerleri
Yerli NFT pazaryeri Artiox’un kurucusu Tuncay Dakdevir, NFT pazaryerlerinin birer borsa olmadığına dikkat çekerek, “Merkeziyetsiz uygulamalardır. Aşikâr blockchain zinciri üzerinde çalışıyorlar. OpenSea, Rarible, SuperRare, Foundation üzere dünyada tanınan olan kimi platformlar var. Bizim üzere yerli pazaryerlerinin sayısı da artıyor” bilgisini verdi.
Dakdevir, NFT alırken dikkat edilmesi gerekenleri şöyle aktardı: “Pazaryerlerine üye olarak kullanıcılar çeşitli koleksiyonların modüllerine ulaşabiliyor. Fakat alırken dikkat etmek lazım. Çok yeni bir alan ve her şey çok süratli parlayıp sönüyor. Önemli kayıplar yaşanabilir. Kullanıcılar almak istedikleri NFT’lerin ikincil piyasasının oluşup oluşmadığına baksın. İlgilendikleri projeyle ilgili bir topluluk oluşmuş mu, oluştuysa ne kadar gerçekçi üzere bahislere dikkat etmek gerekiyor.”
Ses getiren satışlar
NFT’de son periyodun en ilgi çeken satışları şöyle. ABD’li sanatçı Beeple, yapıtlarından oluşan bir kolajı, müzayede konutu Christie’s tarafından düzenlenen açık artırmayla 69.4 milyon dolara sattı.
NBA Top Shot uygulaması aracılığıyla satılan Lebron James’in smaç görüntü NFT’si 77 bin dolara alıcı buldu. Twitter CEO’su Jack Dorsey’in tweet’i 2.9 milyon dolara Türk asıllı bir kişi tarafından satın alındı. Türkiye’de birinci NFT satışını mart ayında Tarık Tolunay yaptı. Geçtiğimiz günlerde Refik Anadol’un NFT koleksiyonu 5.1 milyon dolara satıldı.
Alırken bunlara dikkat edin
Blockchain araştırmacısı Ahmet Usta, kripto paralar üzere NFT’lere ilginin giderek arttığını belirterek, bu dijital varlıkların vakitle arz ve talep istikrarı içinde kıymet kazanabildiğini ve bu bedelin yatırımcıların ilgisini çektiğini söyledi.
Türkiye’de NFT’lerin daha çok birer sanat yapıtı ve koleksiyon olarak ele alındığını, oyunda kullanılmaları üzere yenilikçi modellerin de görüldüğünü aktardı. Usta, “Dikkat edilmesi gerekenler var. Uydurma satışlar, cazip görünen tekliflerle cüzdan bilgilerini ele geçirmek için kurulan tuzaklar, anonim takımların aslında ardını getirmeyeceği projeler için çıkardığı NFT’ler üzere pek çok risk sayabiliriz. Projeler bazında iyi araştırma yapmak ve dikkatli hareket etmek gerekiyor” dedi.
Milliyet
