Bağışıklık sistemi birebir kara, hava ve deniz kuvvetleri üzere çeşit çeşit sınıflarda hizmet eden devasa bir ordu misyonu görür. Bu ordunun ciltten tutun bağırsaklara, kandan tutun dalağa kadar her doku için özelleşmiş farklı asker, tabur ve alayları vardır. Bu taburlar ve alaylar her daim tetikte bekleyip karşılaştıkları her hücreyi an be an taramadan geçirirler. Fakat bedene bir bakteri yahut virüs girdiği vakit hücuma geçerler, savaş ilanı verip ordunun öbür taburlarını da o bölgeye çağırırlar. O bölgeye lojistik takviye sağlayıp kan akımını arttırırlar. İltihaplanma dediğimiz savaş bölgesindeki bu tepkidir. İltihap bölgesinin şişmesi ve kızarması da o bölgedeki kanlanmanın ve lojistik dayanağın bir sonucudur. Bağışıklık sisteminden beklentimiz kendi hücresine dokunmayıp, yabancı hücreye de çoka kaçmadan istikrarlı bir tepki göstermesidir.
Bağışıklık sisteminin çoka kaçıp kendi hücresine tepki başlatmasına ‘Otoimmün hastalıklar’ diyoruz. Bağışıklık sisteminin kendi beden hücresine saldırma hali örneğin tiroide karşı olursa haşimato, cilde karşı olursa vitiligo (ala hastalığı), pankreasa karşı olursa tip 1 diyabet, ince bağırsağa karşı olursa çölyak hastalığı, ekleme karşı olursa romatoid artrit, beyefendisine karşı olursa multiple skleroz üzere hastalıklar gelişir. D vitamini şu ana kadar otoimmün hastalıklar ve enfeksiyonlara yatkınlık açısından 2 alanda incelendi. D vitamini bağışıklık hücrelerini düzenleyerek çok tepki vermelerini mahzurlar. Bu yüzden otoimmün hastalıklara tesiri birçok araştırmada incelenmiştir. Multipl skleroz ile D vitamini eksikliği için net ispatlar mevcuttur. D vitamini seviyesi 20 ng/ml altında olduğunda multipl skleroz riski 2 kat artar.
D vitamini bağışıklık üstündeki düzenleyici tesirlerinden ötürü pandemi sürecinde özel ilgi görüyor. Birtakım çalışmalarda ağır bakım hastalarında D vitamini düzeyinin daha düşük olduğu gösterildi. Bununla birlikte yapılan daha geniş araştırmalarda Covid-19 riskini yahut şiddetini azalttığına dair kesin bir bulgu saptanamadı. Daha büyük araştırmalar ile desteklenene kadar kanda D vitamini düzeyi azamî 30 ng/ml olacak formda, günde 800-1000 IU D vitamini kullanımı mantıklı görünüyor.
Bedende D vitamini temel olarak deride güneşten üretildiği halde yüksek ölçüde güneşe maruz kalınsa, hatta güneş yanıkları olsa bile D vitamini zehirlenmesi gelişmez. Bunun sebebi ciltte D vitamini kâfi düzeye geldiğinde fren sistemlerinin devreye girmesidir. D vitamini zehirlenmesi temel olarak çok uzun mühlet yahut çok dozda D vitamini kullanmaya bağlı olarak gelişir. Ülkemizde D vitamini zehirlenmesinin en sık sebebi yüksek doz (300.000 IU gibi) D vitamini içeren ampullerin fazla ölçüde ağız yoluyla alınmasıdır. D vitaminin fazla ve çok yüksek alımı kalsiyumda yükselme, idrarda çok kalsiyum ve kanda yüksek D vitamini seviyelerine sebep olur.
Kalsiyum yüksekliği bulantı, kusma, karın ağrısı, kabızlık, halsizlik, şuur değişiklikleri, kaslarda zayıflık, yüksek tansiyon, sık idrara çıkma ve susamaya sebep olur. Ayrıyeten yüksek dozda D vitamini K2 vitamini aktivitesini bozarak kemik kaybına yol açabilir. Çok doz D vitaminine bağlı gelişen kalsiyum yüksekliğinin sebep olduğu en değerli meselelerden biri ise böbrek yetmezliğidir. Kanda kalsiyum fosforla birleşerek böbrekte kristaller biçiminde böbrekte birikir. Bu halde gelişen böbrek yetmezliği birtakım hastalarda düzelebilse de birçok hastada kalıcı böbrek hasarına ve kronik böbrek yetmezliğine sebep olabilir. Kalsiyumun çok yükselmesinden olumsuz etkilenebilecek başka bir organ kalptir. Kalpte sistemsiz atımlar, göğüs ağrısı ve kalp damarlarında kalsiyum birikimi oluşabilir.
Milliyet
