Bugün Türkiye’nin ismini dünyanın her köşesine taşıyan büyük sanayi kümelerinin doğduğu kent olan Adana, yaklaşık 170 yıllık endüstrileşme geleneğini ve sermaye birikimini yepisyeni bir boyuta ulaştırmanın eşiğinde. Endüstride birinci adımlarını, Çukurova’nın bereketli topraklarında yetişen başta pamuk olmak üzere ziraî eserleri işleyerek atan kent, bir yandan klasik üretimlerini son teknolojilerle sürdürerek, bir yandan da petrokimya alanında ihtisaslaşmış yatırımlarla yeni atağına hazırlanıyor.
Ham unsura erişim ve lojistik imkanları ile Marmara Bölgesi ile yarışır hale geldiklerini anlatan Adana Sanayi Odası (ADASO) Lideri Zeki Kıvanç, “Tabii Marmara’da yatırım daha değerli, o nedenle biz daha avantajlıyız. Türkiye’nin endüstrileşmeye yanlışsız atılan birinci bahadır adımlarında daima Adana’nın izi vardır. Artık tekrar endüstrinin merkezi olacağız” diyor. Zeki Kıvanç, bu tezli kelamlarını, “Beş yıl sonrasının Adana’sını kimse tanıyamayacak” diye sürdürüyor.
Yatırımlar hızlandı
Lider Kıvanç, savlı lakin bir o kadar da kendinden emin. Çünkü argümanının temelinde başlamış ve günden güne hızlanan yatırımlar var, anlatıyor:
“Adana’da sekiz organize sanayi bölgesi ve yedi küçük sanayi sitesinin kurulması için imar planlamaları tamamlandı. Yakın gelecekte Ceyhan Güç İhtisas Sanayi Bölgesi, Ceyhan Karma OSB, Kimya İhtisas OSB, Varlık Fonu’nun kuracağı rafineri tesisi, Besin İhtisas OSB, Tarıma Dayalı İhtisas Sera OSB, Su Eserleri OSB, AOSB 4. Genişleme Alanı, Tekstilkent, Ayakkabıcılar Küçük Sanayi Sitesi, Mahrukatçılar Sitesi, Mobilyacılar Sitesi, Besin Toptancıları Sitesi, Matbaacılar Sitesi ve Hurdacılar Sitesi’nin kurulmasıyla Adana üretimle dönüşen ve kalkınma yolunda dev atılımlar yapan bir kent olacak.”
Ülke kazanacak
Ceyhan Güç İhtisas Sanayi Bölgesi’nin Ortadoğu ve Doğu Akdeniz hidrokarbon yataklarına yakınlığı ve memleketler arası petrol boru çizgilerinin denize ulaşma noktasında olması nedeniyle güç bölümü için değerli bir yatırım olduğunu vurgulayan Zeki Kıvanç şöyle devam ediyor:
“Irak-Türkiye, Ceyhan-Kırıkkale ve Bakü-Tiflis-Ceyhan ham petrol boru çizgileri aracılığıyla yıllık yaklaşık 100 milyon ton ham petrolü dünya piyasalarına arz eden bölgede petrokimya ve kimya eserleri alanlarında yapılacak yatırımlar yalnızca Adana’nın değil, Türkiye’nin kalkınmasına da değerli katkılar sağlayacak. Bölgede yapılacak bu yeni yatırımlar, yalnızca Adana’ya değil, bölgemize ve ülkemize de çok kıymetli bir kazanım olacak. Endüstriciler olarak, yüksek teknoloji yatırımları, yüksek katma kıymetli üretim, ihracat ve nitelikli istihdam artışı önceliklerimiz. Stratejik manada yanlışsız bir planlama ve iyi bir idareyle Adana, Mersin konteyner limanı ve komşu vilayetlerle birlikte yarattığı ekosistem ile Akdeniz havzasının en büyük üretim merkezi olma yolunda.”
CAZİBESİ DAHA DA ARTTI
ADASO Lideri Zeki Kıvanç, son devirde kendilerini en fazla heyecanlandıran gelişmelerin başında ‘teşvik bölgesi transferinin’ geldiğini belirtiyor. Kıvanç, bu gelişmenin akabinde yatırım heyecanının daha arttığını şu sözlerle lisana getiriyor:
“Adanalı endüstriciler tarafından uzun vakittir talep edilen ilçe bazlı teşvik sisteminin uygulamasına yönelik kararın çıkması hepimizi sevindirdi. Karar ertesinde Adana teşvik uygulamalarında 2. bölgeden 3. bölgeye transfer oldu. Birçok ilçemiz de bir alt bölge takviyesi olan 4. bölge dayanaklarından yararlanma imkanı buldu. Karar, ilimiz ilçeleri olan Yumurtalık, Karataş, İmamoğlu, Karaisalı, Tufanbeyli, Aladağ, Feke, Saimbeyli’nin yanı sıra kararda yer alan tüm ilçelere yeni bir yatırım heyecanı getirecek. Bu ilçelerde OSB ve sanayi bölgeleri kurulmasını da hızlandıracak.”
Nitelikli işgücü için ‘kampüs’
Zeki Kıvanç, ADASO’nun endüstrinin temel sıkıntıları olan ihracat, nitelikli eleman, verimlilik, stratejik idare, Ar-Ge, tasarım ve lise-üniversite-sanayi iş birliği kapsamında projeler ürettiğini belirterek şu bilgileri veriyor:
“Nitelikli işgücü gereksinimini karşılamak, yalın üretim ve dijitalleşme odağında işletmelerin rekabet gücünü artırmak, kurumsal kapasiteyi geliştirmek ve inovasyon odaklı üretim modellerini teşvik etmek gayesiyle Adana’da Sanayi Yerleşkesi Projesi’ni hayata geçiriyoruz. 2021’de Sanayi Yerleşkesi Projesi’ni tamamlayacağız.”
DÜNYA DEVİ OLMA GAYESİ İLE YATIRIMA DOYMUYOR
Adana’daki petrokimya yatırımlarının en kıymetlilerinden birini gerçekleştirecek olan Sasa, birinci kazmayı vurmak için devlet tarafından yapılacak yer tahsisini bekliyor. Sasa İdare Heyeti Üyesi ve Genel Müdürü Mehmet Şeker, “Adana Yumurtalık’ta 6 bin 800 dönümlük alanda şirketimizin ana hammaddelerini ve liman imalini içeren toplam 11.8 milyar dolarlık yatırımlarımızla ilgili ÇED süreci tamamlandı” diyor.
Sasa’nın kelam konusu yatırımı gerçekleştiğinde yılda 5 milyar dolarlık ham husus ithalinin önüne geçilmesinin yanı sıra bu ham unsurun mamule dönüştürülmesiyle 15 milyar dolarlık ek ihracat yapılması planlanıyor. Elbette bu büyük yatırıma ait hazırlık çalışmaları sürerken şirket farklı yatırımlarını bir bir hayata geçiriyor.
4 bin çalışanı var
Türkiye’nin 68’inci, Adana’nın ise en büyük firması olan Sasa’nın, dünya petrokimya devi olma yolunda süratle ilerlediğini vurgulayan Mehmet Şeker şu bilgileri veriyor:
“Adana’da 1.250 dönüm üzerindeki tesislerinde üretim yapmakta olan Sasa’nın yaklaşık 4 bin çalışanı var. Yüzde 84.8’i Erdemoğlu Holding ve iştiraklerine ilişkin olan Sasa payları Borsa İstanbul’da süreç görüyor. 2015 yılında Sasa’nın Erdemoğlu Holding tarafından satın alınması sonrası başlayan yatırım atakları ile Sasa yıllık üretim kapasitesini 4 katına çıkardı. Yeni elyaf tesisi, poy ve tekstürize iplik üretim tesisi ve son olarak da pet tesisi (şişe cipsi-tekstil cipsi) devreye alındı. Son 5 yılda Sasa yaklaşık 1 milyar dolarlık yatırım gerçekleştirdi.”
Pandemide büyüdü
Sanayi 4.0’a uyumlu altyapıya sahip olan ve üretim süreçlerinde dijitalleşmeyi pandemi öncesinde gerçekleştiren şirket, hem bunların avantajıyla hem de eserlerine pandemi nedeniyle artan talep nedeniyle 2020’yi büyüyerek geçirmiş. Mehmet Şeker, “Kısa çalışma ödeneğinden yararlanmayarak bu mühlet zarfında çalışanlarımızın fiyatları tam olarak ödedik. 2019’u 2.7 milyar lira ciro ve 1.1 milyar lira kar ile kapatmıştık. 2020 sonundaki ciro ve karlılık sayılarımızın çok daha iyi olacağını iddia ediyoruz” diyor. Mehmet Şeker şunları söylüyor:
“Sasa’nın eserleri konut dokumacılığından hijyene, medikal eserlerden ambalajlara kadar birçok farklı kesimde kullanılıyor. Bu kesimlere polyester sağlayan kıymetli bir üreticiyiz. Sıhhat, hijyen ve ambalaj üreticilerinin Sasa’nın portföyündeki hissesi yaklaşık yüzde 60. Pandemi tesiriyle artan taleple hem iç piyasadan hem de yurt dışı müşterilerimizden yaklaşık yüzde 20’lik artışla ek siparişler aldık. Mevcut kapasitemizi de süratli bir biçimde bu taleplere yanıt verebilecek halde organize ettik.”
SİYAH-BEYAZ SİNEMADAN ROBOTLAR ALEMİNE
Adana’nın toprakları üzere endüstrisi de bereketli! Yılda birkaç eserin alındığı toprakları üzere sanayi üretimi de bir kümenin bıraktığı yerden öteki girişimcilerce sürdürülüyor, büyütülüyor. İşte son devirde, Türkiye’nin en süratli büyüyen 100 şirketi ortasına giren KSG Makina’nın hikayesi de bu türlü… KSG Makina’nın kurucularından Fırat Karalı anlatıyor:
“Temsa 2002 yılında iş makinaları üretiminden çekilince o güne kadar Temsa ile çalışmış olan bir Japon firma beni aradı. Ben 23 yıldır bu şirkette çalışıyordum ve küme yöneticiliğine kadar yükselmiştim. Japon firmanın yetkilileri, ‘Bizim için bu üretimi siz yapın’ dediler. Yeniden Temsa’da yöneticilik yapan Şener Sezgin’le ortak olarak işi kabul ettik. Ama bu üretim için özel çelik lazım, sermaye lazım. Bir İsveç firmasından özel çeliği borçla almak istedim, kabul etmediler. Kredi için başvurduğum bankanın yöneticisi projeme inandı, krediyi verdi. Japonlarla toplantı halindeyken İsveç firmasının yetkilisi geldi ve ‘Çeliği veriyoruz’ dedi. Siyah beyaz bir Türk sineması gibi! Japonlar da birinci siparişin parasını çabucak gönderdi.”
İhracata çalışıyor
Böylece kurulan KSG Makina, bugün 300 kişinin istihdam edildiği, cirosunun yüzde 98’ini ihracattan sağlayan, dünya devlerine üretim yapan bir şirket. Bu yıl bir yandan pazar çeşitlendirmesi çalışmaları yürütürken bir yandan da 26 milyon liralık yatırım yaptıklarını belirten Fırat Karalı, “Robot yatırımlarımızı artırdık. Kurtlar sofrasında geride kalmamak gerek! Robotik üretimle yanlışları minimize ediyoruz. Mühendislerimizi ve formenlerimizi de bu üretime ayak uyduracak biçimde eğitiyoruz” diyor.
YARIN: BURSA
– BTSO Lideri İbrahim Burkay: “Bursa yatırıma iştahlı. Yerli otonun gurur seyahati buradan başlayacak. Ulusal teknoloji atağının en kıymetli aktörü olacağız. Global ticaretin kilit oyuncuları ortasındayız.”
– Beyçelik Holding CEO’su Baran Çelik: “Otomotiv yüklü yatırıma devam edeceğiz. Rüzgar gücünde 250 megavata çıkacağız.”
– Emko Elektronik İdare Konseyi Lideri Ayhan Ispalar: “Akıllı makinelere yönelik eser ve altyapı geliştiriyoruz. İhracat kilogram bedelimizi 125 dolara çıkarmayı hedefliyoruz.”
Milliyet
