Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Deniz Hukuku Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Hakan Karan: Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasına nazaran Türkiye’den müsaade alınmadan yapılan bu aksiyon, milletlerarası hukukun tüm kurallarına terstir. 2005 yılında BM Güvenlik Konseyi’nin aldığı 2292 sayılı karar ile, açık denizde savaş gemisinin ticari gemiye ziyareti yalnızca bayrak devletinin isteğiyle gerçekleşebilir. Yani Almanya’nın Türkiye Cumhuriyeti’nden müsaade almadan bu aksiyonu yapması hukuk dışıdır. Denizde yasadışı faaliyetleri ve terörü engellemek için bu karar ek olarak SUA protokolü düzenlendi. Bu protolde de cürüm ögesi bulunduğu tezinde dahi gemiye çıkma hakkı için bayrak ülkelerinin istek göstermesi kuralı koşuldu. Bayrak devleti müsaade vermeden ticari gemiye çıkılması tazminat talep etmeyi beraberinde getirir. Geminin donatanı, armatörü, yük sahibi hatta gemi adamları Almanya’dan tazminat isteyebilir. Tıpkı formda karşılık verilerek bir Alman gemisi durdurularak teğe bir uygulama yapılabilir.
Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz: Yapılanın bir üstü savaş ilanıdır. 4 Temmuz 2003 tarihinde yaşanan çuval olayından farksız. Türkiye’nin üyesi olduğu NATO’da ki ittifak ve müttefiklik ruhuna büsbütün alışılmamıştır ve bu unsurları sorgulaması gerekir. Çok saygın ve tüm kurallara uyan bir şirketin yönetimindeki ticari gemiye yapılan açıkça düşmanca bir harekettir. Denizde haydutluk denilebilen bir olay gerçekleşmiştir. G-20 tepesinin gerçekleştiği ve AB ile ABD bağlarının konuşulduğu günlerde bunun yapılması manidardır. Türkiye’ye stratejik bir bildiri verilmek isteniyor. Doğu Akdeniz, Libya ve Azerbaycan-Dağlık Karabağ üzerinden verilen siyasi ve stratejik ileti ile Almanya arabuluculuk vasfını yitirmiştir.
Bahçeşehir Üniversitesi Denizcilik ve Küresel Stratejiler Merkezi Yöneticisi Doç. Dr. Cihat Yaycı: Bayrak Yasası denilen bir gerçek vardır. Denize kıyısı olsun olmasın, her devlet kendi bayrağını taşıyan gemileri açık denizde seyrüsefer ettirme hakkı vardır. SUA mukavelesi 2005 değişikliklerinde bayrak devleti isteği temeldir. Bayrağı Türk olmasa, donatanı yahut mürettebatı Türk ise bile bu durum kabul edilemez.
Emekli Tümamiral Mustafa Özbey: BM Güvenlik Konseyi’nin kararlarına karşın Alman-Yunan işbirliğiyle kotarılmış süreç tüzel değil, siyasaldır. Ay sonunda Türkiye’yi konuşacak AB’nin bize ileti vermesi, Yunan’ı yatıştırması, Yunanistan’ın Türkiye’yi sıkıntı duruma sokmaktan alacağı haz diyebiliriz. Açık denizde ticaret gemileri; esir ticareti, korsanlık, yasal olmayan radyo yayını ve kimliksiz ticaret gemisi dışında bayrak devletinin kontrolündedir. Libya yaklaşma suları olan açık denizde, tanınmış Trablusgarp Hükümeti ile istişarelerde bulunarak bu türlü bir arama yapılabilir. Ancak, gemi o denli bir yerde değil, Mora’nın 30 mil güney batısında. Milletlerarası hukuka alışılmamış hareket eden devletlerin hukuka uygun yola sokulması için reprisal yani mukabele uygulanır.
Maltepe Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Memleketler arası Bağlantılar Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Ünal: Yapılan korsanlıktır ve kesinlikle karşılığı verilmelidir. Sorunun iki boyutu var. Bu aramanın hukuksuzluk olduğunu anlatmak için kesinlikle iki ülkeye diplomatik teşebbüste bulunulmalı. Hatta nota verilerek iki ülkeden de izahat istenmelidir. İstek göstermeden arama yapılmasının nedeni öğrenildikten sonra özür dilemeleri sağlanmalıdır. Geminin sahibi Türk devletinin takviyesiyle tazminat talep edebilir. Gibisi münasebetlerle Yunan ticari gemileri limanlara çekilmedi 24 saat varan bekleme müddetlerinin akabinde bırakılmalıdır.
Milliyet
