Tüketicinin sağlıklı, yerli ve inançlı besine ulaşma isteği kimi vakit hüsranla sonuçlanabiliyor. Üzerinde ‘yerli ürün’ yazan besinin ana bileşeni ithal çıkıyor, birtakım eserlerin geldiği ülke dahi etikette belirtilmiyor.
İthal eserlerde bilhassa kuruyemiş ve bakliyat öne çıkıyor. Tescilli Taşköprü sarımsağı çabucak hemen hiçbir markette yok. Sarımsakların büyük çoğunluğu Çin’den ithal. Çok düşük oranda ise Gaziantep etiketi var.
Büyük markaların kabuklu ve iç cevizlerinde çabucak hiç yerli esere rastlanmıyor. Hepsi ABD menşeli. Tüketicinin beklentisi ile eserlerin etiketleri çelişirken, biz de market market gezdik, etiketleri okuduk, derledik.
Gramajı denetim edin
Sepetini doldurmak için daha fazla ödemeye razı olan tüketici, alışveriş torbasında eskiye nazaran daha az eser taşımaya başladı.
Milliyet’in çeşitli marketlerdeki firmalara ilişkin tıpkı eserlerin geçmiş periyotla yaptığı karşılaştırmalarda, eser gramajlarının azaldığını bu sayfalarda okudunuz. Tüketicinin ‘zam’ algısını kullanmak isteyen kimi firmalar, eserlerin fiyatlarını tıpkı tutsa da gramajlarını düşürüyor. Tüketici birlikleri; markette ‘etiket okuyun’ davetini vurgulamaya devam ediyor.
Yerli mercimek az…
Market raflarının bir öteki göz çarpanı ise yeşil mercimek. Çok az oranda yerli etikete rastlanan yeşil mercimek, çoğunlukla Kanada’dan ithal. Pirinçte Myanmar etiketi birkaç eserde görülürken, nohut bu yıl bol olmasına karşın Meksika ithalatı da vardı. Yerli eserde kaliteyi artırmak için çalışılan çekirdekte ise Çin ithalatı sürüyor. Siyah çekirdek özelinde Çin öne çıkıyor.
Etiketlerinde orjin ülkesi belirtilmeyen besin eserleri de var. Türkiye’de üretildiği belirtilen eserin ana bileşeni yani ‘ürünün kendisi’ aslında ithal edilirken, Türkiye’de yalnızca paketlenmesi yapılmış. Lakin etikette, ithal edilen ülke bilgisine yer verilmemiş.
Sarımsakta dönem iyi lakin
Taşköprü Sarımsak Üreticiler Birliği Lideri Abdullah Eligüzeloğlu, bu dönem iyi bir sarımsak hasadı olduğunu kaydetti. Öbür sarımsak üreticisi bölgelerde de sorun gözlenmediğini anlatan Eligüzeloğlu şöyle konuştu:
“Buna karşın Çin’den sarımsak ithalatını üretici ve tüketici açısından problemli buluyoruz. Üretici, ithal eseri markette görüyor ancak kendi kaliteli eseri o kadar ilgi çekmiyor. Taşköprü’de 20 bin ton civarında üretim var. Türkiye’nin bildiğimiz kadarıyla 100 bin ton civarında üretimi ve birebir oranda tüketimi var. Eser açığı yok. Şu anda daha ucuza mal etmek için yapılan ithalat ileride değerliye patlamasın. Türkiye’nin başka kıymetli üreticisi ise Gaziantep, Kahramanmaraş ve Şanlıurfa Birecik. Çin orjinli olan bu sarımsaklar artık bu topraklara yerleşti.”
Yerli cevizde tam randımana 10 yıl
Tarım Muharriri Ali Ekber Yıldırım, son periyotta herkesin ceviz yetiştiriciliği yapmak için harekete geçtiğini ve ekimler yaptığını hatırlatırken, yeni ekilen cevizden birinci eserin 5-7 yıl içinde alınabileceğini söyledi. Yıldırım, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Dolayısıyla cevizdeki yeni ekimlerin randımanının tam toparlanması için 10 yıllık bir öngörüde bulunabiliriz. Mevcutta yüzde 70’i ithal ediliyor. Şirketler de ABD’den yüklü toptan alım yaparak piyasaya veriyor. ABD menşeini bir müddet daha sıkça görebiliriz. Sarımsak ise geçen yıl çok yüksek fiyatlar nedeniyle dikkat çekmişti. 100 lirayı aşan kilo fiyatları vardı. Olağana dönüyor lakin yeniden de 50 lirayı gördüğü oluyor. Bu durumda ithalat daha cazip geliyor.
Cevizde randımanı bekliyoruz ve muhtaçlığa yetemiyoruz fakat sarımsak üzere kâfi bir eserde bunun önüne geçmek lazım. Tüketici yerli eser tüketmek istiyor. Hem de geleceğimizi tarımda görüyorsak; şu anda ithal eseri alabiliyor olmanın kolaylığına aldanmamak lazım. Üretici onunla rekabet edemeyip çekiliyor, açık büyüyor ve daha fazla ithalat yapıyorsunuz. Bu kısır döngüyü kırmalıyız.”
Milliyet
