Türkiye’de son 24 saatte 5 bin 811 kişinin Kovid-19 tedavisi ya da karantinasının sona ermesiyle iyileşen sayısı 2 milyon 301 bin 861’e yükseldi. Haftalık datalara nazaran, bu hafta hastalarda zatürre oranı yüzde 5,1, yatak doluluk oranı yüzde 45,5, erişkin ağır bakım doluluk oranı yüzde 59,8, ventilatör doluluk oranı yüzde 31,2, ortalama temaslı tespit mühleti 8 saat, filyasyon oranı ise yüzde 99,9 olarak gerçekleşti.
Pandemide mevcut durum böyleyken hadise sayıları hangi sayılara düşerse restoran-kafelerin açılabileceğine çevrildi. Hürriyet gazetesinden Meltem Özgenç, kademeli olağanlaşmanın hangi kurallarda başlayabileceğini uzmanlara ve Bilim Heyeti üyelerine sordu. İşte karşılıklar…
KADEMELİ AÇILMA İÇİN 2 BİN MAKSADI
Toplum Bilimleri Konseyi üyesi Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan: Sokak kısıtlamalarının hem hadise sayısında hem de hasta sayısının azalmasında tesirinin çok olduğunu hepimiz gözlemledik. O yüzden kısıtlamaların kalkması için ivedi etmemek gerekiyor lakin peyderpey hadise sayısı, hasta sayısı daha aşağıya yöneldiğinde elbette bunların kalkması gündeme gelebilir.
Tahminen binli sayıları görürsek Türkiye genelinde kısıtlamaların biraz daha gevşetilmesi kelam konusu olur. Restoranların ve kafelerin ne vakit açılacağının kararını İçişleri Bakanlığı veriyor. Şu an net bir şey söyleyemesek de binli, 2 binli olay sayılarını görmemiz daha gerçek olacaktır. Vatandaşlarımız hadiselerin aşağı düşmesi için önlemi elden bırakmasın. Fakat bu formda bir an evvel olağan hayata dönebiliriz.
Prof. Dr. Levent Akın: Lokanta ve kafelerin açılmasıyla ilgili dünyada olmadığı üzere ülkemizde de özel bir kriter yok. Yalnızca okullar için kimi kriterler var. En değer verdiğimiz şey, yüksek ölçüde aşının kullanılması ve toplumun güvenliği. Bulunduğumuz durum ağustos ayındaki üzere bile değil.
O devirde hasta sayısı 200’lerde giderken, kurallar hafiflediğinde olay sayısı 10 binlere geldi. Lokanta ve kafelerin açılması fakat testte müspetlik oranları yüzde teğin altına düştüğünde gözden geçirilmeli. Alışılmış toplumun 15 milyonunun aşılanmasının da büyük kıymeti var. Bunlara katiyetle uyulması gerekiyor.
Prof. Dr. Mustafa Hasöksüz: Hadise sayısı düşmüş olsa da hasta ya da vefat oranları yüksek olabiliyor. Zira beşerler birkaç hafta ağır bakımda oluyor ve tedavi devam ediyor. Biliyoruz kimi meslek kümelerindeki beşerler ekonomik olarak sıkıntı durumdalar. Lokanta ve kafe çalışanlarını anlayabiliyoruz. Lakin dünyada tesirini arttıran mutant virüslerin geldiği durum, bu kısıtlamaların gevşetilmesi konusunda tesirli olacaktır.
Mutantlar gelecekte tedbir alınmazsa, olay sayısını yükselteceği üzere vefatları de arttırabilir. O nedenle ülkemizde şu ana kadar başarılı halde yürütülen kısıtlamaların bir müddet daha devam edeceği görülüyor. Mart ayına kadar olay sayılarında yaşanacak önemli düşüşler, yetkili makamlarca kesinlikle değerlendirilecektir.
GÖZLER PAZARTESİDE
Öte yandan Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) ile uğraş kapsamında, ülke genelindeki aşı uygulamasının 25 Ocak Pazartesi’den itibaren vilayet bazında canlı takip edilebileceğini bildirdi. Bakan Koca, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, uygulanan aşı sayısının 81 vilayet için farklı ayrı gösterildiği grafiğe yer verdi. Şu ana kadar 1 milyon 200 binden fazla kişinin aşı olduğunu belirten Koca, “Türkiye’de vilayetler bazında aşı dağılımını görebilirsiniz. Pazartesi gününden itibaren bunu canlı olarak takip edebileceksiniz. En çok sıhhat çalışanımızın bulunduğu İstanbul’da 224 binden fazla kişi aşı oldu.” bilgisini paylaştı.
AŞININ AKTİFLİĞİNİ AZALTABİLİYOR
Sıhhat Bilimleri Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Cevdet Erdöl, sigara ve alkol kullanımının, bedenin bağışıklık sistemi üzerinde olumsuz tesir yaptığını ve bunun grip ve yeni tip koronavirüs (Kovid-19) aşılarının aktifliğini azaltabileceğini belirtti.
Prof. Dr. Erdöl, AA muhabirine yaptığı açıklamada, tütün eserleri ile alkol kullanımının sıhhat üzerinde olumsuz tesir yaptığına, tedaviyi olumsuz etkileyebildiğine işaret ederek sigara dumanının bağışıklık yansılarını değiştirdiğini söyledi.
Sigara kullanımının aşılar üzerindeki tesirini de kıymetlendiren Erdöl, “40 yıldan daha uzun müddet evvel yapılan ve günümüzdeki tekniklere nazaran daha kolay prosedürlerin kullanıldığı çalışmalarda, sigara kullanan bireylerde aşılama sonrası bağışıklık karşılığının zayıf olduğu gözlemlenmiştir.” dedi.
Bu bahiste Avustralya’da yürütülen bir çalışma hakkında bilgi veren Erdöl, şunları söyledi: “Yürütülen mukayeseli kümelerin yer aldığı bilimsel çalışmada, sigara içmenin grip aşılamasında (subünit aşı ve canlı zayıflatılmış aşı) bedenin verdiği karşılık üzerindeki tesirleri araştırıldı. Çalışmada, antikorlardaki değişimlere nazaran sigara içenlerin, sigara içmeyenlere nazaran salgına yol açan gribe (epidemik influenza) kıymetli ölçüde daha hassas olduğu bulundu.
Bu ve gibisi çalışmalarda, sigaranın immün cevap yansılarını zayıflattığına dair güçlü delillere ulaşılmaktadır. Bir diğer yerde yapılan farklı bir çalışmada da sigara dumanına maruz kalmanın, CD4 T hücre efektör üretimini etkilediği gösterildi. Çalışma sonuçları, sigara dumanının, hücre bölünmesini azaltarak ve hücre mevtini artırarak direkt CD4 T hücreleri üzerinde tesirli olduğunu gösterdi.
Tıpkı çalışmada ayrıyeten, sigara dumanına maruz kalmanın, aşıların uyardığı hami immün karşılığın devamlılığı için kritik ehemmiyete sahip olan hafıza hücrelerini oluşturma yeteneğini bozduğu gösterildi.”
Bedendeki CD4 T hücrelerinin, Kovid-19 ile başka enfeksiyonlarda kritik misyonları olan hücreler olduğunun altını çizen Erdöl, “Yani bu hücrelerin vazifeleri bozulursa antikor aşıların gözetici etkinliğinde kritik değeri olan B hücrelerin vazifeleri de bozulacaktır.
Üstüne sigara dumanının hafıza hücrelerinin oluşmasına verdiği ziyan eklendiğinde ve sigaranın direkt hastalık şiddeti ile alakalı riski artırması da eklendiğinde durum daha da önemli olmaktadır.” diye konuştu.
HASTALIĞIN SEYRİNİ OLUMSUZ ETKİLİYOR
Prof. Dr. Erdöl, alkol kullanımının da aşılar üzerindeki tesirine ait araştırmalar yapıldığını anlatarak, “Alkol kullanımımın aşılarla elde edilmesi hedeflenen bağışıklık uyarılmasını bozduğu da bilimsel olarak kanıtlanmıştır.” dedi.
Prof. Dr. Erdöl, yurt dışında yapılan bir çalışmanın, tüberküloz aşılaması öncesi devirde alkol alan bireylerde bağışıklık yansısının gelişiminin köreldiğini gösterdiğini aktardı.
Cevdet Erdöl, “Bağışıklık sistemlerindeki bu bozulmalar, temel işlevlerde olduğu için birebir sonuçlar, Kovid-19 aşılama süreci için de geçerlidir. Alkol kullanımı, karaciğer yağlanmasına neden olmakta ve karaciğer işlevlerini da bozmakta olup her iki durum da Kovid-19 seyrini olumsuz olarak etkilemektedir.” bilgisini verdi.
Milliyet
