Samsun’da, yaklaşık iki ay evvel azalan koronavirüs hadiseleri ile birlikte Hayat Meskene Sığar (HES) uygulamasındaki risk haritasında kent merkezi, yeşil renge dönmeye başlamıştı. Lakin olay sayılarının yine yükselmesi ile birlikte 2 ay sonra HES uygulamasındaki risk haritasında kent merkezi yüksek riski temsil eden kırmızı renk ile kaplandı. Vaka sayısındaki artış risk haritasına da yansıdı.
Görevlilerin ve uzmanların ‘Evde kalın davetlerine karşın kentteki cadde ve sokaklardaki yoğunluk da devam ediyor. Grupların maske ve toplumsal uzaklık konusundaki kontrolleri ise ağır olarak sürüyor.
‘SOKAKLARDA HERKES İÇ İÇE’
Sanem Melisa Çelik, koronavirüs hadiselerinin artmasında dışarı çıkan insan sayısının fazla olmasının tesirli olduğunu belirterek, “Sokaklarda herkes iç içe. İşi olan da olmayan da dışarı çıkıyor. Bu halde hadise sayısı ister istemez artıyor. Herkes tatile, kent dışına gidiyor. Caddeler çok kalabalık. Herkes taban tabana. Birçok kişi de maskesini burnunu altına indiriyor. Bu formda olay sayısı artıyor. İşi olmayanlar dışarı çıkmamalı olanlar da süratli bir biçimde halledip geri konutlarına dönmeliler” dedi.
‘SAVUNULACAK BİR TARAFI YOK’
Konutta kalması gerekenlerin de işi olmamasına karşın dışarı çıktıklarını söyleyen Kenan Ölmez, “Vatandaşların dışarı çıkmamaları lazım. Bunun savunulacak bir durumu yok. İşi olan mecbur dışarı çıkıyor, fakat ‘Gezeyim, tozayım’ diye çıkıldığı vakit bu kalabalığı artırıyor, bu da riski yükseltiyor.
Bunun savunulacak bir tarafı olamaz, bu beşerler çıkmayacaklar, mümkün olduğu kadar beşerler zorunlu gereksinimleri için dışarı çıkmalı, aksi halde meskeninde kalmalı. Bizde ‘Bana bir şey olmaz, aman ne olacak’ niyeti maalesef çok var. Bu fikir ile beşerler dışarı çıkıyor, bu nedenle Karadeniz Bölgesi’nde olaylar yüksek. ‘Bir şey olmaz’ diye bir şey yok, oluyor, beşerler ölüyor” formunda konuştu.
‘MASKE VE MESAFAYE UYULMAZSA DEVAM EDER’
Esnaf Recep Tezel, cadde ve sokakların dolu olduğunu bu nedenle koronavirüs olaylarının artmasının da olağan bir sonuç olduğunu belirterek, “Caddeler kalabalık, beşerler ortasında aralık olması lazım biraz.
Bazen ben vatandaşları uyarıyorum, ‘Mesafeyi koruyun’ diyorum, bana aykırı ters bakıyorlar. Maske ve araya uyulduğu vakit koronavirüs masraf, yoksa bu türlü devam eder. Biraz da halkta olması lazım, beşerler önlem alması lazım” dedi.
Öte yandan 100 bin şahsa düşen hadise sayısında bir evvelki hafta birinci sırada yer alan Ordu, bu hafta da birinciliği kimseye kaptırmadı. Ordu 100 bin bireye düşen 301.76 olay ile birinci sırada yer alırken, Ordu’yu 264.71 hadise ile Giresun, 262.17 olay ile Samsun takip etti. 100 bin şahsa düşen olay sayısının en az olduğu vilayet ise 2.29 ile Şırnak oldu. Şırnak’ta bir evvelki hafta bu sayı 4’tü.
Bakanlığın açıkladığı tabloya nazaran, İstanbul’da 100 bin şahısta görülen olay sayısı 68.23’den 89.90’a yükseldi. Bu yükseliş, İstanbul’un haftalık hadise sayısını yaklaşık 3 bin 350 artırarak 10 bin 550’den 13 bin 900’e yükseltti.
HAFTA İÇİ AKŞAM YASAĞI NEDEN KALKMADI? İŞTE SEBEBİ
Bilim Şurası üyesi, Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sıhhati Uzmanı Prof. Dr. Levent Akın, yeni periyotta hafta içi 21.00-05.00 saatleri ortasında uygulanan sokağa çıkma kısıtlamasına devam edilmesinin nedenini DHA’ya kıymetlendirdi. Akın, akşam sokak kısıtlaması uygulanmasının vakit zaman “Gündüz virüs ortada yok, akşam sokağa çıkıyor” diye espri konusu olduğunu hatırlatarak, “Güzel bir espri olmakla birlikte gerçek bir bilgi değil; zira akşam en büyük kasvet bilhassa lokanta, kafe, pastane ya da restoran buralarda uzun mühlet oturarak yemek yenmesi, sohbet edilmesi. Buralar kapalı olduğu için bu toplantılar ekseriyetle büyük salonlarda yahut meskenler içinde yapılmaya başlandı. O vakit 21.00 saatini hudut koyduğunuz vakit çoklukla mesken içerisindeki o büyük toplantıları engellediğimizi düşünüyoruz. Buna ilişkin de elimizde çok fazla ispat var. Önemli olan konut içindeki toplantıları engelleyebilmek; çok büyük aile toplantılarının yapılması, bir anda hastalığın kümeleşerek etrafa yayılmasına sebep oluyor. Bu nedenle 21.00’den sonra sokağa çıkmanın durdurulmuş olması ya da kısıtlanması değerli bir nokta” diye konuştu.
‘AŞILAMA PROGRAMINA BAĞLI’
Prof. Dr. Akın, tüm vilayetlerin rahatlama sürecine ait, “Enteresan bir virüsle karşı karşıyayız. Mikrobiyolojide öğrendiğimiz temel bilgiler bu virüsle uyumlu değil. Pek çok viral hastalıkta hastalığı geçirdikten sonra hastalığa yakalanmazsınız. Ancak bunda hastalığı geçirenler de hastalığa tekrar yakalanabiliyor. Bu, virüsün kendine ilişkin özelliklerinden kaynaklanıyor. Başarılı olan vilayetlerin bir mühlet sonra çok makûs duruma düşebileceğini düşünebiliriz. Şu anda çok sorunlu olan vilayetlerin bir müddet sonra çok rahat duruma geçebileceklerini de düşünebiliriz. Biz bilhassa toplumdaki bağışıklığı aşıyla kısa müddette sağladığımız vakit çabucak hemen vilayetlerin tamamının sarı ya da mavi seviyesinde kalacağına inanıyorum. Bu büsbütün aşılama programı ve toplumun kurallara uyması ile ilgili bir sorun” dedi.
‘AŞIDA ARA KAT EDERSEK YAZA RAHAT GİRERİZ’
Akın, toplumun 1 yıldır çok sıkıldığına dikkat çekerek, “Toplum kurallara uymak istemiyor; lakin hastalık da ‘insanlar kurallara uymasın’ diye bekliyor yayılabilme özelliğini korumak için. O vakit elimizdeki 4 müdafaa aracından en sonuncusu aşı. O vakit aşının yaygınlaştırılması lazım. Sıhhat Bakanlığı aşıyı önemli ölçüde artırmaya çalışıyor. Bunun yanında çeşitliliği de artırmaya çalışıyor. Zannederim biz Mart ve Nisan ayında değerli bir uzaklık kat edersek, yaz ayına rahat gireriz; lakin bir tek aşıya bağlanmamak lazım. Maske, ara ve hijyene dikkat etmek lazım. Bakın burada çekim yapıyoruz. Üçümüzün de yüzünde maske var. Biz aslında burada iki tane bildiri veriyoruz; ben kendimi korumak istiyorum, sizi korumak istiyorum.
Ben iki doz aşı olmuş beşerim. Bir oburunu enfekte etmemem lazım ve toplumda bir model oluşturuyor olmam lazım bir bilim heyeti üyesi olarak. Onun için her türlü toplantıda ben sistemli olarak maskemi takıyorum, aralığımı de muhafazaya çalışıyorum” değerlendirmesinde bulundu.
REKOR SİNOP’TA
Başşehir Ankara’da geçen haftaya nazaran 4.45’lik artış yaşandı. Hadise sayısı geçen hafta 2 bin 4 olan Ankara’da haftalık hadise sayısı 2 bin 256’ya yükseldi. Geçen haftaya nazaran, en yüksek artış oranı Sinop’ta görüldü. Sinop’u Ordu, Samsun, Balıkesir, Giresun takip etti.
Oran artışında dikkati çeken öbür vilayetler de Kırklareli, Kütahya, Çanakkale, Edirne, Sakarya, Trabzon oldu. Vilayet nüfusu bazında İstanbul’un dışında, hadiselerde en fazla artış, Samsun’da yaşandı.
Samsun’da haftalık hadise sayısı geçtiğimiz haftaya nazaran yaklaşık 803 kişi artarak 3 bin 555 oldu. Nüfusuna nazaran olay sayısı artışında Samsun’u, Balıkesir, Ordu, Giresun ve Sinop takip etti.
100 bin şahsa düşen haftalık olay sayısında düşüş sağlayan 23 vilayet ortasında Karaman, Ardahan, Çorum, Kırşehir ve Şanlıurfa başı çekti. İbreyi aşağı çeviren öbür vilayetler ise Adana, Adıyaman, Ağrı, Antalya, Ardahan, Batman, Bingöl, Çorum, Diyarbakır, Elazığ, Erzurum, Hatay, Kahramanmaraş, Karaman, Kırşehir, Mardin, Nevşehir, Siirt, Sivas, Şanlıurfa, Şırnak, Tunceli, Van oldu.
Sıhhat Bakanlığı’nın datalarına nazaran “çok yüksek riskli” kentler olarak “kırmızı” kategoride yer alan Edirne, Balıkesir, Sakarya, Burdur, Konya, Aksaray, Sinop, Samsun, Amasya, Ordu, Tokat, Giresun, Gümüşhane, Trabzon, Rize, Osmaniye ve Adıyaman’ın yer aldığı 17 vilayette denetimli olağan hayata geçiş için resmi kurumlar ve halk teyakkuza geçti. Lakin birtakım vilayetlerde olay artışlarına karşın cadde ve sokaklardaki yoğunluk dikkat çekti.
TAM KAPANMA TALEBİ
Ordu: Sıhhat Bakanlığı’nın bilgilerine nazaran, yüz bin nüfusta 301,76 oranıyla 81 vilayet ortasında tekrar birinci sırada yer alan Ordu’da, olay sayılarında yaşanan artışa karşın cadde ve sokaklardaki yoğunluk dikkat çekti.
Güvenlik güçleri, yoğunluk yaşanan caddelerde Hayat Meskene Sığar (HES) kodu uygulaması yaparken, vatandaşlar tam kapanma talebinde bulundu. Vatandaşlardan Yekta Tulum “Her şeyi devletten beklemeyeceksiniz. Önlemlere uyulmuyor. Bana nazaran tam kapanma olmalı” diye konuştu.
Trabzon: En çok hadise görülen vilayetler ortasında 1’inci sıradan 4’üncü sıraya gerileyen Trabzon’da, dün yeniden cadde ve sokaklardaki insan yoğunluğu yaşandı. Tokat: Kentte geçen hafta olay sayısı yüz binde 149,20 olurken, bu hafta 166,50 olarak tespit edildi. Koronavirüs hadiselerinin artış göstermesine karşın, gün içerisinde cadde ve sokaklarda yoğunluk yaşanırken, vatandaşlar ek önlemler alınması istedi.
Edirne: Vatandaşlar kurallara sıkı sıkıya uyup, düşük riskli kentlerin bulunduğu sarı kategoriye geçmek için kararlı olduğunu belirterek, herkesi kurallara uymaya davet etti. Belediye Lideri Recep Gürkan, “Evet Edirne Kırmızısı bizim aşkımızdır fakat kovid kırmızısını sevmiyoruz. Lütfen el birliğiyle kovid kırmızısından bir an evvel kurtulmamızı sağlayalım ki esnafımız da derin bir nefes alsın” diyerek, vatandaşlara davette bulundu.
‘Gizli ekip’
Samsun: Olay oranında Türkiye’de dördüncü sırada yer alan kentte önlemler için teyakkuza geçildi. Vali Zülkif Dağlı’nın yakın muhafazaları ile fotoğrafçılardan oluşan sekiz kişilik “gizli ekip”, koronavirüs olaylarındaki artış üzerine kentteki işlek cadde, sokak, meydan ve pazar yerlerini tek tek dolaşıp buralardaki insan yoğunluğunu fotoğraflıyor. Fotoğrafların ulaştırıldığı Vali Dağlı tarafından kalabalık olan bölgelerde yoğunluğunun azaltılması ve önlemlere uyulmasını sağlamak için ilgili gruplar görevlendiriliyor.
Konya’da ceza yıldırmıyor
Konya: Kentte, restoran, lokanta ve kafeterya üzere işletme sahipleri, kapılarını müşterilerine açamamanın kederini yaşıyor. Fakat birtakım yerler cümbüş düzenliyor. Kapalı olması gereken bir cümbüş yerine operasyon düzenleyen polis, 60 bireye koronavirüs önlemlerine uymadıkları için toplam 243 bin lira para cezası uyguladı.
Burdur’a kırmızı kart
Burdur: Batı Akdeniz’de çok yüksek riskli durumdaki tek vilayet olan Burdur’da kent sakinleri üzgün. Esnaf Abdullah Çağan, “Tedbirleri elden bırakmamalıyız. Halkımız önlemlere uymuyor. Halkımız önlemlere uysa bu durum yaşanmaz” derken, Mesut Bekir Gözütok ise, “Burdur kırmızı kartı gördü. Önlemler zayıf. Biraz daha dikkatli olalım” dedi.
Sıhhat Bakanlığı’nın açıkladığı Kovid-19 risk kıymetlendirme haritasında, mavi renkle tanımlanan düşük riskli vilayetler ortasında Uşak batıda bu renkteki tek vilayet oldu. Haritada İç Ege’de adeta nazar boncuğu üzere parlayan tek vilayet Uşak’ın ise ‘düşük riskli’ mavi renkte yer alması toplumsal medyada gündem oldu.
Pekala Uşak, pandemide “sağlıklı” kalmayı nasıl başardı? Bu başarıda büyük hissesi olan kentin yöneticileri anlattı. Uşak’ı alınan önlemler sayesinde düşük riskli kentler ortasına soktukları için keyifli olduğunu söyleyen Uşak Valisi Funda Kocabıyık, “Öncelikle tüm hassas vatandaşlarımıza teşekkür ediyorum.
Ayrıyeten bu süreçte özverili çalışmalarından ötürü sıhhat görevlilerine, güvenlik güçlerine, çalışmalarını sürdüren tüm gruplarımıza minnettarım. Vilayetimizde azalan hadise sayılarında tekrar artış yaşanmaması için birebir hassaslıkla rehavete kapılmadan maske kullanımı, toplumsal aralık ve paklık kurallarına uymaya devam edelim” diye konuştu.
Durakta hijyen
Hükümetin aldığı kararlar ışığında hem belediye hem de sıhhat işçisiyle fedakarca çalışıp, özveriyle çaba ettiklerini belirten Uşak Belediye Lideri Mehmet Çakın, “Vatandaşlarımız da bu uğraşta bizlerin yanında oldu. ‘Panik yok tedbir var’ sloganıyla çıktığımız bu yolda bilhassa dezenfektan konusunu çok önemsedik.
Otobüs duraklarının yakınına yerleştirdiğimiz hijyen noktaları sayesinde vatandaşımızın her an dezenfektana ulaşılmasını sağladık. Kamu kurum ve kuruluşlarında, tüm sıhhat ocaklarında dezenfekte çalışması yaptık.
Vatandaşın bulunduğu toplu alanlarda riski en aza indirdik. Adım atılan her yeri pak tutmaya kentimizin ve ülkemizin bir an evvel sağlıklı günlere kavuşmasını temenni ediyoruz” diye konuştu.
Uşak Esnaf ve Sanatkâr Odaları Birlik Lideri Atalay Savaş da, “Uşak pandeminin birinci devirlerinde büyük külfetler ve acılar yaşadı. Buradan iyi bir ders çıkardı ve işin ciddiyetini anladı. Maske, ara ve paklık üzere kurallara sıkı sıkıya uydu. Mükâfatını da maviye boyanarak gördü” dedi.
Vatandaş ve devlet iş birliği
Düşük riskli vilayetler ortasında yer alan Uşak’ta, vatandaşlar, denetimli olağanlaşma sürecinin memnunluğunu yaşıyor. Kentte birtakım kısıtlamaların kaldırılmasının akabinde vatandaşlar, cadde ve sokaklarda yürüyüş yaptı, restoran ve kafelere gitti.
Vilayet Emniyet Müdürlüğü grupları, kontrollerini sürdürerek vatandaşları kurallara riayet etmeleri ve rehavete kapılmamaları konusunda uyardı. Kısıtlamaların kalkmasıyla arkadaşlarıyla dışarı çıktığını kaydeden 19 yaşındaki Cüneyt Aydın da rehavete kapılmadan, önlemlere uyarak bu günleri büsbütün atlatmayı hedeflediklerini belirtti.
Uzun vakitten sonra dışarı çıktığını söyleyen 80 yaşındaki Güngör Şenlier ise “Sokağa çıkma yasağımız kalkınca çocuklar bayramda ne kadar sevinirse biz de o kadar sevindik” diye konuştu. Gazeteci Halil Kökez de “Vatandaş ve devlet iş birliğinin en üst seviyede gerçekleştiğine şahit oldum. İlçe sıhhat takımları de gece gündüz çalışarak virüsü yenmeyi başardılar” tespitini yaptı.
Haftalık yaklaşık 60 olayın görüldüğü Uşak’ın Vilayet Sıhhat Müdürü Sedat Kavas, Milliyet’in, “Uşak nasıl başardı” sorusuna şu karşılığı verdi: “Başarıda en büyük etkenlerden biri vilayetteki bütünlük. Valisiyle, öbür yönetici konumundaki arkadaşlarımızla, sıhhat çalışanlarımızla bir bütünlük oldu.
Ticaret odası, sanayi odası, organize sanayi… Hadiseler arttığında, araç gereksinimi olduğunda birebir gün araç gönderdiler. Aşılama oranımız da şu anda Türkiye ortalamasının üzerinde. Bu da başarıyı etkilemiş olabilir. Birinci günden itibaren aşıya bir istek oldu. Biz de meskende olsun, sıhhat kuruluşlarımızda olsun aşıları yaptık.
Aile doktorlarımızın çok büyük katkıları oldu. Hastaları takip ettiler. Onlara ve tüm sıhhat çalışanlarımıza şükran borçluyuz. Herhalde birçok etken bir ortaya gelince muvaffakiyet da tabiatıyla geliyor.” Aşılama oranının yaş kümelerinde yüzde 65’i geçtiği bilgisini veren Kavas, şöyle devam etti:
“Uşak insanı hareketli, lakin insanımız kendisini müdafaayı başarıyor. İlimiz mesken dışı maske mecburiliği kararını en erken alan vilayetlerden birisi. Bu da farkındalığı artırdı. Uşak’ta vatandaşımızın maskeye ahengi yüzde 100. Çarşıya pazara çıktığınızda maskesiz insan göremiyorsunuz. Burada sıhhat çalışanlarımızın sahiden fevkalâde uğraşları oldu.”
Bayan valilerin korona başarısı
Türkiye’nin iki bayan valisinin misyon yaptığı Uşak ve Nevşehir, koronavirüsle çabada başarılı bir tablo çizerek, kısıtlamalarda esnemeye giden vilayetler ortasında yer aldı. 8 Mart Dünya Bayanlar Günü arifesinde, koronavirüsle gayrette bayan valilerin başarısı göz doldurdu.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın denetimli olağanlaşma sürecini açıklamasının akabinde, dört farklı risk kategorisine ayrılan kentlerden ikisi dikkati çekti. Türkiye’de Uşak ve Nevşehir olmak üzere yalnızca iki vilayette bayan valiler vazife yapıyor.
Valiliğini Funda Kocabıyık’ın yaptığı Uşak, batıda tek düşük riskli vilayet (mavi) olarak öne çıktı. İnci Sezer Becel’in vazife yaptığı Nevşehir de, orta riskli vilayet (sarı) kategorisinde yer alarak, kısıtlamaların gevşetildiği vilayetler ortasında yer aldı.
İçişleri Bakanlığı’nın kovid önlemleri için vilayetlere gönderdiği genelgelerin uygulanmasında valilik çalışmaları kıymetli bir tutuyor. Denetimli olağanlaşma ile eş vakitli yerinden karar devrinin de başlamasıyla, önümüzdeki süreçte valiliklerin koronavirüs uğraşındaki aktifliği daha da artacak.
İlhan’dan tebrik ve ihtar
CNN Türk canlı yayınına katılan Bilim Konseyi üyesi Prof. Dr. Necmi İlhan da Uşak’taki durumu şu sözlerle açıkladı: “Bütün işimiz sayılar bizim. Uşak’ta aşılama süratimiz yüksek bu birincisi. Bir oburu de 65 yaş ve üstü daha fazla ve daha fazla konutta kalıyorlar.
Ayrıyeten vatandaşların da kurallara daha dikkatli uyduğunu belirterek burada onları tebrik etmek gerekiyor. Afyon’dan Kütahya’dan Denizli’den vatandaşlarımız hafta sonu Uşak rahat diye oraya akın etmemeli ya da Uşak’taki vatandaşlarımız ‘ben maskemi çıkartayım’ üzere bir hareket gerçekleştirmemeli.”
Milliyet
