ANKARA Milliyet – Afganistan’daki Taliban Süreksiz Hükümetinin Dışişleri Bakan Vekili Emirhan Muttaki’nin başkanlık ettiği heyet, dün Ankara’da temaslarda bulundu. Katar’daki görüşmelerinin akabinde sürpriz formda Ankara’ya gelen Taliban heyetiyle Dışişleri Bakanlığı’nda yapılan görüşmelerde ülke protokolü uygulanmadı. Bu nedenle salonda Afganistan bayrağı yer almadı.
Afganistan’daki Taliban hükümetinin Dışişleri Bakan Vekili Emirhan Muttaki ve beraberindeki heyeti taşıyan uçak, dün saat 14.20’de Ankara Esenboğa Havalimanı’na indi. Havalimanının VIP kısmından çıkan Muttaki ve beraberindekiler daha sonra kendilerini bekleyen araca bindi. Muttaki, dışarıda bekleyen basın mensuplarına el sallayarak selam verdi.
Yalnızca Türk bayrağı
Heyetin, Ankara’daki birinci adresi Dışişleri Bakanlığı oldu. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu başkanlığındaki Türk heyeti ile Afganistan Süreksiz Hükumeti Dışişleri Bakan Vekili Emirhan Muttaki başkanlığındaki heyet, bakanlıkta bir ortaya geldi. Hükümetin süreksiz niteliği nedeniyle Çavuşoğlu, konuğunu bakanlık binasının dış ana kapısı yerine toplantının yapıldığı salonun kapısında karşıladı. Ayrıyeten heyetlerarası görüşmelerin yapıldığı salonda da, yalnızca Türk bayrağı yer aldı. Salonda, Afganistan bayrağına yer verilmedi. Taliban Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Abdul Qahar Balkhi, yaptığı paylaşımda; heyette Dışişleri Bakanı Mawlavi Amir Khan Muttaqi’nin yanı sıra Mullah Khairullah Khairkhah, Mullah Abdul Haq Wassiq, Mawlavi Noor Jalal Jalali, Sheikh Shahabuddin Delawar, Suhail Shaheen ve Haji Mohammad Ibrahim’in bulunduğunu söz etti. Heyetin Dışişleri Bakanlığı’ndaki görüşmelerinde Türk tarafına Dışişleri bakanlığı yetkililerinin yanı sıra İçişleri Bakanlığı Bakan yardımcısı İsmail Çataklı ile askeri yetkililerin de katıldığı görüldü.
‘Ekonomi çökmemeli’
Çavuşoğlu, Muttaki ve beraberindeki heyetle yaptığı görüşmenin akabinde basın açıklaması yaptı.
Heyetin, Katar’ın başşehri Doha’da ABD başta olmak üzere farklı ülke temsilcileriyle görüştükten sonra Türkiye’ye gelme isteğini dün (önceki) akşam ilettiğini belirten Çavuşoğlu, heyette Muttaki’nin yanı sıra farklı bakanlıklardan bakan vekili ve bakan yardımcısı vekillerinin de bulunduğunu söyledi. Afganistan’daki son duruma ait bilgi aldıklarını söyleyen Çavuşoğlu, “Bu bilgileri aldıktan sonra Türkiye olarak kardeşçe niyetlerimizi paylaştık. Biz bugüne kadar memleketler arası topluma şu andaki Taliban idaresi ile angajmana girmenin kıymetini anlatıyorduk ve şu anda memleketler arası toplum, taraflı tarafsız aslında bu pozisyonda” tabirlerini kullandı. Afganistan iktisadının çökmemesi gerektiğinin altını çizen Çavuşoğlu, “Özellikle Afganistan’ın yurt dışındaki hesaplarını, paralarını donduran ülkelerin de maaşların ödenmesi bakımından daha esnek davranmaları gerektiğini söylüyorduk. Bu mevzuda son gelişmeler hakkında kendilerinden bilgi aldık” dedi.
Tüm kümeleri kapsamalı
Çavuşoğlu, terörle gayret konusunun da görüşmede ele alındığını anlatarak, şunları söyledi: “Özellikle DEAŞ’ın Afganistan’da güçlü olduğunu görüyoruz. Son terör akınlarında mescitlere, havaalanına yaptığı taarruzları da gördük. Öteki taraftan da başından beri şu andaki Taliban idaresine tavsiyelerde bulundum. Biz Batılılar üzere üst perdeden, ders verir nitelikte, ön koşullar koşarak değil ancak kıymetini anlatarak tavsiyelerde bulunduk. Her şeyden evvel ülkenin birliği ve beraberliği için kapsayıcı olmaları gerektiğini bugün bir sefer daha söyledik. Birinci baştan beri söylüyoruz. Taliban dışındaki tüm etnik kümelerden, dini kümelerden bireylerin de idareye dahil edilmesinin değerini bir sefer daha anlattık. Bilhassa şu sıkıntı vakitlerde ülke içinde birliğin, beraberliğin tesis edilmesi bakımından kıymetli.”
Kızlara eğitim tavsiyesi
Kız çocuklarının eğitimi ve bayanların iş hayatına katılması konusunda tavsiyelerin de iletildiğini vurgulayan Çavuşoğlu, bu hususun yalnızca Batılıların değil, İslam dünyasının da beklentisi olduğunu söz etti. Çavuşoğlu, Türkiye Maarif Vakfı’nın Afganistan’da 14 kız okulu bulunduğuna dikkati çekerek, “Kızların eğitimi ve bayanların iş hayatında çalışabilmesi konusunda tavsiyelerimizi bugün bir defa daha paylaştık. Bilhassa sıhhat kesiminde bayanların tamamının işine döndüğünü de kendileri bugün söylediler. Doğal bizim orada yaşayan vatandaşlarımız, dönmek isteyen vatandaşlarımızla ilgili hususları gündeme getirdik” diye konuştu.
‘Göç akını konuşuldu’
“Mezarı Şerif ve Herat başkonsolosluklarımızın tekrar açılabilmesi için beklentilerimizi lisana getirdik” diyen Çavuşoğlu, Taliban heyetinin, Türk İşbirliği ve Uyum Ajansı Başkanlığı, Kızılay, Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı ve Diyanet İşleri Başkanlığıyla ve bu kurumların liderleriyle görüşeceklerini söyledi.
Havaalanı konusu
Çavuşoğlu şöyle devam etti: “Havaalanlarının işletilmesi için, bilhassa sistemli uçuşların başlayabilmesi için güvenlik konusundaki beklentilerimizi, yani yalnızca bizim değil tüm memleketler arası sivil havacılık topluluğunun beklentilerini bir kez daha kendilerine bugün anlattık. (Taliban heyeti) Kendileri de bizden bilhassa insani yardımlar, oradaki yatırımların devam etmesi konusunda, iktisat konusunda yani kalkınma yardımları konusunda başka kurumlarımızın bugüne kadar gerçekleştirdiği, yardımlarımızın devam etmesi konusunda ricalarını ilettiler.”
Heyetle görüşmede terörle çaba ve Afgan göçmen bahislerini ele aldıklarını kaydeden Çavuşoğlu, “Ayrıca göçmenler, çok sayıda Afgan göçmen, yalnızca bizde değil farklı ülkelerde, komşu ülkelerde var. Bizde de muhakkak sayıda Afgan göçmen var, nizamlı ya da sistemsiz. Bunlardan kimileri Afganistan’a geri dönmek istiyor. Taliban idaresi de şayet bunlar ülkelerine dönmek isterlerse, gelip şu anda ülkede kalan herkes üzere, şu anda devlet kurumunda çalışan herkes üzere ülkelerine dönmeleri konusunda ellerinden gelen takviyesi vereceklerini de söylediler. Lakin bundan sonra ek göç akınının olmaması konusunda da neler yapabileceğimizi bugün kendileriyle görüştük” diye konuştu.
‘Libya’ya takviye veriyoruz’
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Libya Dışişleri Bakanı Leyla Manguş ile yaptığı görüşmeye de değinerek, “Dışişleri Bakanı Leyla Manguş bugün bizi ziyaret etti. Kendisiyle verimli bir görüşme gerçekleştirdik. Baş başa ve heyetler ortası bir görüşme gerçekleştirdik. Bu görüşmelerde iki ülke ortasındaki alakaları enine uzunluğuna ele aldık. Ayrıyeten 2. Yüksek Seviyeli Stratejik İşbirliği Kurulu Toplantısı’nın ön hazırlıklarını gözden geçirdik. Değişik alanlarda, güç alanında, kıta sahanlığı konusunda ve askeri eğitim, polislerin eğitimi, İçişleri Bakanlığından da bir heyet gelmişti, kapasitenin güçlendirilmesi konusunda atılabilecek adımları da değerlendirdik” dedi.
Libya’da ilerleyen süreçte seçimlerin olacağını ve bu bahis hakkında Manguş’tan bilgi aldıklarını lisana getiren Çavuşoğlu, şunları söyledi: “Libya’ya her mevzuda Türkiye olarak dayanak veriyoruz. Bu dayanaklarımız doğal ki devam edecek, Libya ile angajmanımızda da devam edecek. Bilhassa halkın beklentisi olan alanlarda, yani temel hizmetler konusunda da nasıl takviye verebileceğimizi kendilerine bir defa daha anlattık. Ayrıyeten güç konusunda elektrik ve öteki hidrokarbon konusunda imzalayacağımız mutabakat zabıtları ve iş birliğimizi de gözden geçirdik.”
Milliyet