Fatih sondaj gemisiyle Karadeniz’deki Sakarya Gaz Alanı’nda toplamda 540 milyar metreküp doğal gaz keşfeden Türkiye, büyük hidrokarbon keşfinin akabinde denizlerdeki varlığını devam ettiriyor.
Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in, 9 Kasım’da yaptığı açıklamada, Türkiye’nin Karadeniz’de keşfettiği doğal gaz rezervlerine atıfta bulunarak, “Karadeniz’deki keşiflerimizin ölçüsünü ve pahasını artıracak yeni muştular için gün sayıyoruz.” sözlerini kullanmasının akabinde gözler Türkiye’nin denizlerdeki güç filosuna çevrildi.
Türkiye’nin deniz araştırma, arama ve işletme ruhsat alanlarında sismik bilgi toplama projeleri sürüyor. Daha evvel hizmet alımı biçiminde gerçekleşen bu faaliyet, 2012’nin sonunda Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’nın (TPAO) envanterine katılan Barbaros Hayreddin Paşa sismik araştırma gemisi sayesinde yerli imkanlarla yürütülüyor.
31 Aralık 2012’de 130 milyon dolara satın alınan Barbaros Hayreddin Paşa gemisi, denizin 8 kilometre altındaki jeolojik yapıları inceleyebiliyor, iki ve üç boyutlu sismik bilgi toplayabiliyor. Brüt 4 bin 711 ton tartısındaki gemi, istikamet ve durum tayinini uydu haberleşmesiyle otomatik olarak yapabiliyor. Uzunluğu 84, genişliği 21,6 metre olan gemide bir helikopter pisti bulunuyor.
Buzullarda çalışma özelliğine de sahip gemi, dizel itici gücüyle çalışıyor. Barbaros Hayreddin Paşa, sismik ses kaynağı, yüksek özellikli katalitik çeviricileri, çift gövdesi ve su temizleme sistemleriyle en çevreci gemilerden biri olarak nitelendiriliyor.
Barbaros Hayreddin Paşa gemisi şu an Karadeniz’deki araştırma çalışmalarına devam ediyor.
Oruç Reis, Akdeniz’de çalışıyor
Başka sismik araştırma gemisi MTA Oruç Reis’in inşasına ise 2012’de büsbütün yerli imkanlarla başlandı. 23 Haziran 2017’de süreksiz kabulü yapılan gemi, 2017 yılı Ağustos ayı içinde operasyon test, eğitim ve deneyim faaliyetlerine başladı.
Açık denizlerde iki ve üç boyutlu derin sismik araştırmalar yapabilecek kapasitede çağdaş sevk ve hareket sistemleriyle donatılan Oruç Reis gemisiyle, petrol ve doğal gaz araştırmalarının yanı sıra kara alanlarının deniz altındaki devamlılıklarının izlenmesi bağlamında kıta sahanlığı üzere stratejik değere sahip bilimsel araştırmalar da faal bir halde icra edilebiliyor.
Oruç Reis ile deniz tabanından itibaren 15 bin metre derinlikteki jeolojik yapılar görüntülenebiliyor. Çağdaş uzaktan kumandalı su altı aracıyla 1500 metre su derinliğindeki deniz tabanı detaylı olarak izlenebiliyor, deniz suyundan ve tabanından numune alınarak ölçüm ve tahliller anında yapılabiliyor.
Uzunluğu 86, genişliği 22 metre olan gemi, yakıt ve su depolarıyla erzak depoları tam dolu formda misyona çıktığında 35 gün boyunca denizde kalabiliyor. Ekonomik ömrü 30 yıl olan gemide, 28’i araştırmacı, 27’si gemi adamı olmak üzere 55 işçi vazife yapıyor. Gemide değişik açılarda etkin 35 kamera bulunuyor.
Oruç Reis gemisi Mersin Körfezi’nin güneybatısında, Deniz Kuvvetleri ögelerinin refakatinde faaliyetlerine devam ediyor.
Türkiye’nin sondaj gemileri
Türkiye’nin birinci ulusal sondaj gemisi olan Fatih, 2017’de TPAO envanterine katıldı. Çeşitli bakım çalışmalarının akabinde basınç denetimli sondaj sistemiyle donatılan Fatih, 29 Ekim 2018’de Alanya-1 derin deniz kuyusu sondajına başladı.
Gemi, İstanbul’un fethinin 567. yıl dönümü olan 29 Mayıs 2020’de Karadeniz’deki birinci ulusal sondajı gerçekleştirmek üzere Haydarpaşa Limanı’ndan uğurlandı.
Fatih, 20 Temmuz 2020’de Zonguldak açıklarındaki birinci olarak Tuna-1 olarak isimlendirilen lokasyonda 3 bin 500 – 4 bin metre derinlik maksadıyla Karadeniz’deki birinci ulusal derin deniz sondajına başladı.
Uzunluğu 229 metre, genişliği 36 metre olan ve 51 bin 283 groston yüke sahip 6. kuşak teknolojiye sahip gemi, Güney Kore’de 2011’de inşa edilerek denize indirildi.
“Upgrade (Yükseltme)” edilme sürecinde, sondaj ekipmanları, kuyu denetim sistemleri, dinamik pozisyonlama sistemleri, gemi iticileri ve gemi jeneratörlerine varıncaya kadar gerekli tüm teknik aksamı yenilenen Fatih, kendi sınıfında dünyanın en yüksek teknolojisine sahip birinci 5 gemisi ortasında bulunuyor.
Faal pozisyonlandırma sistemi sayesinde 6 metre yükseklikteki dalga uzunluğunda bile sabit kalarak operasyonlarını sürdürebilme özelliği bulunan Fatih, bu üst seviye teknolojik özellikleriyle en sıkıntı operasyon şartlarında çalışarak kendini ispatlamış bir gemi.
Fatih’le Karadeniz’de yapılan Türkiye tarihinin en büyük doğal gaz keşfi, birebir vakitte 2020’de denizlerdeki en büyük keşif olarak kayıtlara geçti.
Yapılan keşfin akabinde konuşan Bakan Dönmez, “Bu cins aramacılık faaliyetlerinin bilinmezliği çok, birtakım kestirimlerle yapılıyor fakat şu anda Karadeniz’de rahatız. Oradaki kaynak yapısına hakimiz, sismik datalarla elde ettiğimiz sonuçlara nazaran sondaj yapmadan önemli bir öngörülebilirlikle ilerleyebiliyor arkadaşlar. Karadeniz’de, düne nazaran ek rezervler bulacağımız istikametinde çok daha ümitliyiz. Çalışmalarımız, planladığımız takvime uygun olarak ilerliyor. Çok büyük bir aksilik olmadığı takdirde inşallah 2023’te bu gazı kullanıyor olacağız.” değerlendirmesinde bulunmuştu.
Fatih, 5 Kasım’da Karadeniz’deki Türkali-6 kuyusunda başladığı sondaj çalışmalarına devam ediyor.
Yavuz sondaj gemisi
Türkiye’nin “Milli Güç ve Maden Politikası” kapsamında, denizlerdeki arama ve sondaj faaliyetlerinin artırılması maksadıyla TPAO tarafından satın alınan Yavuz da 2018’de envantere katıldı.
Fatih üzere 6. kuşak ultra derin deniz sondaj gemisi olan Yavuz, 230 metre uzunluğa ve 36 metre genişliğe sahip. Gemi, çift kuleli dizaynla hem asıl hem yardımcı işlerin yapılabildiği eş vakitli operasyona imkan sağlıyor.
İmali 2011’de tamamlanan Yavuz, daha evvel Tanzanya, Kenya, Malezya ve Filipinler başta olmak üzere farklı ülkelerde misyon aldı.
Dünya genelinde bu konseptteki 16 gemiden biri olma özelliğini taşıyan Yavuz’da, spor ve sinema salonu, dinlenme odaları bulunuyor. Gemide tam vakitli bir tabibin misyon aldığı 4 yataklı küçük bir hastane yer alıyor.
Karadeniz’de sondaj faaliyetleri gerçekleştirmek üzere Haydarpaşa Limanı’ndan uğurlanan Yavuz sondaj gemisi de 7 Ekim’de Zonguldak’ın Filyos Limanı’na geldi. Burada geminin, kule montaj süreçleri ve birtakım teknik hazırlıkları tamamlanıyor.
Yasal sondaj gemisi
Türkiye’nin hidrokarbon potansiyelini açığa çıkarmak için mavi vatanda çalışmalara devam edecek son gemi ise Yasal.
Ülkemizin üçüncü sondaj gemisi olan Yasal, 2020 başında filoya katıldı. 2012’de inşa edilen gemi 227 metre uzunluğa ve 42 metre genişliğe sahip.
Yasal de şu anda Batı Karadeniz’de çalışmalarına devam ediyor.
Türkiye, yakın vakitte dördüncü sondaj gemisini de filosuna katmak için çalışmalarına devam ediyor.
Milliyet
