Edirne’de kış mevsiminde gündüz Hatay’da ise gece avcılığıyla yakalanan kurbağalar ihracat kalemleri ortasında yer alıyor.
Meşakkatli avcılıkta ustalığını babalarından öğrenen yeni kuşak avcılar çeşitli nedenlerle azalan kurbağa popülasyonuna karşın mesleği sürdürmek ismine gayretlerine devam ediyor.
Kilogramı 30 lira
Edirne’de çeltiğin ağır olarak yetiştirildiği İpsala ve Meriç ilçelerinde tarla ile sulama kanallarından avcılar tarafından toplanan kurbağalar Avrupa mutfaklarının menülerinde yer buluyor.
Meriç’in Kadıdondurma köyü de kurbağa toplayıcılığının ağır olarak yapıldığı yerler ortasında bulunuyor. Sabahın birinci ışıklarıyla köy meydanında toplanan avcılar, minibüse binerek çeltik topraklarının yolunu tutuyor.
Belirledikleri bölgede araçtan inen avcılar, kasık çizmelerini giyip kepçelerini ellerine alarak çeltik yerlerindeki su kanallarında nasiplerini aramaya başlıyor.
Kanala kurbağa yakalamada kullandıkları kepçeyi sokan avcılar, bir yandan da suyu ayaklarıyla karıştırarak tabandaki kurbağaları kepçeyle almaya çalışıyor.
Kurbağacıların avlanması yaklaşık 5 saat sürüyor. En az 30 kurbağa 1 kilogram geliyor. Yakalanan kurbağalar, köyde kilosu 30 liradan aracıya satılıyor.
Aracı tarafından havuzlarda toplanan kurbağalar, uzunluklarına nazaran ayrılıp canlı olarak filelere doldurularak ihracatçı firmaya gönderiliyor.
Kimi günler hiç yakalayamıyorlar
Köyde yaşayan evli ve 2 çocuk babası Beyti Aydın (65), AA muhabirine, 30 yıldır kurbağa avcılığı yaptığını söyledi. Kurbağa avcılığını kışın yapmayı tercih ettiğini belirten Aydın, yaz periyodunda çeltik tarlalarında yamaklık yaptığını tabir etti.
Topladıkları kurbağa ölçüsünün her gün değişiklik gösterdiğini söyleyen Aydın, “Bazen 5 kilo tutuyor, bazen hiç tutamadan geliyoruz. Bazen 20-30 kilo alanlar var. Yerini buldun mu çok oluyor.” dedi.
Aydın, kurbağa avcılığının kuvvetli bir iş olduğunu, çamurun içinde bilinmedik yerlerde çalıştıklarını belirtti. Hava durumunun şimdiye kadar avcılığa uygun olduğunu tabir eden Aydın, “Şimdiden sonra hava berbata masraf. Durumu iyi olan soğukta gitmeyecek. Lakin muhtaçlığı olan tekrar çıkacak ekmeğini aramaya. Soğukta kanaldaki su buz tutuyor. O vakit nereye vuracaksın kepçeyi? Kepçeyi sokamazsın çıtır çıtır buz. Yapsak bir ay daha yaparız.” diye konuştu.
“Su bülbülü” ismiyle kimi lokantalar pişmiş kurbağa servis ediyor
Kurbağa bacağının bölgedeki birtakım işletmelerde talebe nazaran servis edildiğini belirten Aydın, “Ben hiç kurbağa yemedim. Arkadaşlar yiyor. Çok lezzetliymiş eti. Şoklanmış olarak satıyorlar, ‘su bülbülü’ ismiyle anılıyor.” dedi.
Avcı Mehmet Ali Esmer de babasının vefatı sonrası başladığı toplayıcılığı 1994 yılından beri sürdürdüğünü söyledi. Havanın hoş olduğu günlerde bol ölçüde kurbağa topladığını belirten Esmer, ortalama 7-8 kilo kurbağa avladığını söz etti.
İşlerinin göründüğü kadar kolay olmadığını söyleyen Esmer, “Bu işin zorluğu su içerisinde olması. Kamışı var, ayrığı var. Uğraş koşul. Soğuk havalarda bulmak güç.
Bir de tulumun delinirse çok kahır. Geçenlerde bir arkadaşımız tulumunu patlattı, hastalandı. Ayrıyeten çeltik tarlalarına atılan ilaçlar kurbağa kuşağını tüketiyor. İlaç kutuları da kanallara yüzeysel atılıyor.” diye konuştu.
Fransa ve İtalya’ya gönderiliyor
Subaşı köyünden Hüseyin Erhan da avcılardan topladığı kurbağaların ihracatçı firmaya ulaştırılmasına aracılık ediyor.
Kurbağa avcılığının bölgede 1970’li yıllardan beri yapıldığını söyleyen Erhan, “Ben bu işe 1990 yılında babamın yanında başladım. Avcılar kurbağaları çeltik tarlalarında su kanallarında toplayıp bana getiriyorlar.
Ben de burada gereken paklığı yaptıktan sonra beşer kiloluk filelere koyup klimalı ortamda koruma ediyorum. Haftada 2 kez firmanın soğutuculu kamyonu gelip benden alıyor. Beş derece sıcaklıkta 10-15 gün yaşıyorlar. En büyük müşterimiz Fransa ve İtalya’daki alıcılar.” diye kaydetti.
Erhan, yıllar içerisinde tarımda artan ilaç kullanımının kurbağa popülasyonunu azalttığını savundu. “Eskiden kurbağamız daha çoktu, fazla tarım ilacı yoktu” diyen Erhan, “Şimdiki tarım ilaçları daha sert, daha kuvvetli olduğundan kurbağayı etkiliyor. Bir epey azalma oldu. Günlük ortalama 600-700 kilo, haftada ise 4-5 ton kurbağa gönderiyorum.” tabirlerini kullandı.
Dedelerinden miras “kurbağa avcılığı” mesleğiyle geçimlerini sağlıyorlar
Türkiye’de kurbağa ihracatının bir kısmının karşılandığı Hatay’ın Kırıkhan ilçesinde kurbağa avcıları, babadan oğula geçen mesleklerini sürdürüyor.
İlçeye bağlı Gölbaşı Mahallesi’ndeki Gölbaşı Gölü’nde gün batımında bir ortaya gelen kurbağa toplayıcıları, havanın kararmaya başlamasıyla birlikte ateş yakıp hazırlıklarına başlıyor.
Yanlarında getirdikleri çizme, tulumlarını giyen kurbağa avcıları, kepçe, gaz lambası ve fenerlerle kurbağa avlayacakları bölgeleri belirleyip dağılıyor.
“Ya nasip” diyerek soğuk ve karanlık gecede göl içerisinde bedenlerinin yarısına kadar suya girip kurbağa aramaya başlayan avcılar, bir yandan da ayaklarını suda savurarak kurbağaların yüzeye çıkmasını bekliyor.
Buldukları kurbağaları elleriyle ve kepçe aracılığıyla sudan çıkaran avcılar yakaladıkları kurbağaları bellerine bağladıkları bidonlara yahut çuvallara dolduruyor.
Sabahın birinci ışıklarına kadar kurbağa toplamaya devam eden avcılar, topladıkları kurbağaları tüccarlar aracılığı ile yurt dışına ihraç ediyorlar.
“Bazen suda neyle karşılaşacağımızı bilemiyoruz”
Çocukken babasından öğrendiği kurbağa avcılığını 30 yıla yakın vakittir sürdüren 4 çocuk babası Seyfettin İpek (37), mesleği, kendisinin babasından, babasının da dedesinden öğrendiğini anlattı.
Türkiye’nin birçok bölgesinde kurbağa topladıklarını aktaran İpek, şöyle konuştu: “Diyarbakır, Ağrı, Antalya, Aydın, Ankara üzere Türkiye’nin çeşitli bölgelerine gidiyoruz. Tehlikeli derelere giriyoruz. Bazen suda neyle karşılaşacağımızı bilemiyoruz. 2-3 günde 500 lira civarı para kazanıyoruz.
Kurbağa avlamaya yazın geceleri, kışın ise genelde gündüzleri gidiyoruz. Yaz aylarında kişi başı 30 kilo civarında topluyoruz kışın ise havaların soğuk olduğundan günde 10 kilo kadar kurbağa avlıyoruz. Kışın en sert geçtiği 3 ay da ise konutumuzda kalıyoruz.
Topladığımız kurbağaları tüccara satıyoruz, onlar da Fransa başta olmak üzere çeşitli ülkelere ihraç ediyorlar. Topladığımız kurbağaların kilosunu 30 liradan satıyoruz. Yazın havalar sıcak olunca kurbağa daha fazla oluyor, o vakitte kilosunu 25 liradan satıyoruz. Tüm geçimimi kurbağa avlayarak sağlıyorum.”
Kurbağa toplamanın soğuk havalarda daha güç olduğunu belirten İpek, bazen kilometrelerce yol kat ederek gittiği avcılıktan eli boş döndüğü vakitler olmasına karşın mesleğini sevdiğini kelamlarına ekledi.
“Evimi bu işle geçindiriyorum”
Çocukluğundan bu yana kurbağa avcılığı yaptığını söyleyen Duran Hakan (36) ise mahallelerindeki birçok kişinin geçim kaynağının kurbağa avcılığı olduğunu söyledi.
Hakan, 8 kardeş olduklarını tabir ederek, “Babam üzere bende konutumun geçimini kurbağa toplayarak sağlıyorum. Yaz mevsiminde kurbağa daha fazla oluyor bazen 60 kiloya yakın kurbağa avlıyoruz. Genelde tüccar bizden talep ediyor biz de onların talebi doğrultusunda kurbağa avlamaya çıkıyoruz.” diye konuştu.
Hakan, kurbağa toplamanın kış aylarında gece soğuktan ötürü çok sıkıntı olduğunu kelamlarına ekledi. Kurbağa avcılığının kimi kesitler tarafından enteresan bulunduğunu belirten Mahmut İpek ise çeşitli kurbağalar olduğunu genelde pak suda yaşayan kurbağaları avladıklarını kaydetti.
Milliyet
