AYLİN RANA AYDİN – İskoçya’nın Glasgow kentinde iki hafta süren Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP26) tamamlandı. Konferans ‘dünya için son şans’ olarak tanımlandı. COP26’daki kararlar, birtakım itirazlara karşın imzalandı. Glasgow İklim Anlaşması’yla, kömür kullanımının azaltılması planlanıyor. Uzmanlar, taahhütlerin takipçisi olunması ve ülkelerin dönüşüme ayak uydurması gerektiğini tabir etti.
Tepedeki taslak metinde ‘kömürün basamaklı olarak sonlandırılması’ taahhütü, Hindistan’ın itirazları sonucu ‘kömürün kademeli olarak azaltılması’ olarak değiştirildi. Kimi ülkeler hayal kırıklıklarını lisana getirse de tabir ‘aşamalı olarak azaltmak’ halinde tekrar düzenlendi. COP26 Lideri Alok Sharma ise muahedeyi müdafaanın hayati kıymet taşıdığını söyledi.
Mutabakat, kömür kullanımını azaltmayı hedefleyen birinci muahede oldu. Amaçlara ulaşmak için ülkeler ve ilgili kuruluşların süratli bir formda emisyon azaltımına yönelmeleri gerekiyor. COP26’nın muvaffakiyetinin ise gelecek yıl ülkelerin global sıcaklık artışını 1.5 dereceyle sonlandırma amacına uygun adımları belirleyecek. Global ısınmayı 1.5 dereceyle sonlandırmak hedefleniyorsa karbon emisyonlarının 2030 yılına kadar yüzde 45 azaltılması gerekiyor.
Tepede birebir vakitte iklim değişikliğiyle gayret kapsamında 100’ü aşkın önder 2030’a kadar orman kaybını durdurmayı, bu alanda 12 milyar dolar kamu ve 7.2 milyar dolar özel bölüm finansmanı sağlamayı da taahhüt etti.
İklim finansmanı
Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin iklim kriziyle çaba için finansal yardıma gereksinimi bulunuyor. Gelişmiş ülkeler, her yıl 100 milyar dolar iklim finansmanı sağlanması konusunda anlaşmış olsa da şimdiye kadar maksat karşılanamadı. Tepenin kapanış konuşmasını yapan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ise fosil yakıt sübvansiyonlarının sona ermesi, kömürün etaplı olarak kaldırılması ve gelişmekte olan ülkeleri desteklemek için 100 milyar dolarlık iklim finansmanı taahhüdünün yerine getirilmesi gerektiğini kaydederek, konferansta bu maksatlara tam ulaşılamadığını söyledi. Global ısınmada 1.5 derece gayesini canlı tutmak için harekete geçmek gerektiğini vurgulayan Guterres, “Kırılgan gezegenimiz pamuk ipliğine bağlı. Hala iklim felaketinin kapısını çalıyoruz” diye konuştu.
‘Taahhütler çok değerli’
UN SDSN Türkiye Koordinatörü Bahar Özay, tepede verilen taahhütlerin uzun vakittir konuşulduğunu belirterek, “Taahhütlerin en değerli takipçileri bizleriz. Taahhütlerin yerine getirilmesi için çocuklar, gençler de bilinçlendirilmeli” dedi. Özay, şöyle konuştu:
“Türkiye verilen taahhütler konusunda akılcı hareket ediyor. Her ülke kendi çıkarlarını düşünmek zorunda. Türkiye de elindeki imkanları ortaya koyuyor. Bütün ülkeler bu dönüşüme zorlanıyor.”
Boğaziçi Üniversitesi ögretim üyesi Prof. Dr. Fikret Adaman ise iklim doruğunda verilen taahhütlerin uygulanabilir olması için belli sivil toplum kuruluşlarının hususun gerisinde durması gerektiğini söz etti.
Pak güce geçiş
Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, geçtiğimiz günlerde Glasgow İklim Paktıyla alınan kararların, daha adil bir dünya için, birebir sorumluluk ve şuurla tüm taraflarca uygulanmasını ve taahhütlerin hassasiyetle yerine getirilmesini beklediklerini açıklamıştı. Bakan Kurum, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Bu pakt ile iklim değişikliği ahenk finansmanının artırılması, pak güce geçişin hızlandırılması ile verimli olmayan fosil yakıt teşviklerinin sonlandırılması davetinde bulunuldu. Ayrıyeten, Paris Anlaşması’nın uygulama kurallarını içeren Kural Kitabı’nda daha evvel tahlile kavuşturulamayan piyasa sistemleri, piyasa dışı sistemler, ulusal katkı beyanlarının ortak vakit çerçevesi, raporlama ve tablo formatları üzere hususları da Glasgow’da uzlaşı ile karara bağladık. Bununla birlikte müzakerelerde en geç 2040 yılına kadar kara yolu ulaşımında elektrikli araçlara geçiş, 2030 yılına kadar da ormansızlaşmanın sonlandırılması bahisli deklarasyonlara ülke olarak taraf olduk.”
Milliyet