Hayvan üretim merkezlerinde yetişen özel ırk köpek yavrularının internet yoluyla yüksek fiyata satılması, merdivenaltı çiftlik sayısını artırdı.
5996 sayılı Kanuna nazaran, mesken ve süs hayvanlarının üretim, satış, barınma ve eğitim yerleri için Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan müsaade alınması kural. Lakin bakanlıktan habersiz kurulan merdivenaltı çiftliklerde, mesken ve süs hayvanları çoğaltılarak satışa sunuluyor. Köpek çiftliği denilen işletmelerde, kendi ırkları dışındaki köpeklerle bile çiftleştiriliyor. Çiftliklerin çoğunluğu takip edilmesi gereken program ve kuralları uygulamazken, ‘hayvan fabrikaları’nda dişi köpekler, üst üste doğum yapmaya zorlanıyor. Yavru köpekler ise olağandan erken sütten kesildikleri için anneler daha çabuk kızgınlık devrine giriyor ve yılda 3-4 defa çiftleştiriliyorlar.
Toplumsal medyadan satış
İnternette ve toplumsal medyada binlerce ilan ve sayfaları olan bu merdivenaltı köpek çiftlikleriyle karşılaşmak epey mümkün. Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan müsaade yahut ruhsat almayan kelamda üreticilerden kimileri köpekleri satarken para almadığını göstermek için mama dayanağı istediği, daha sonra bu mamaları da pet shoplara sattığı öne sürülüyor.
‘Bin 500 liraya sahiplendirebilirim’
Facebook üzerinden irtibat kurduğumuz ‘Köpek Üretim Çiftliği’ ismiyle köpek üretim ve satış yapan işletme sahibi sorularımıza şöyle karşılık verdi:
Muhabir: Facebook’ta sayfanızı gördüm Golden Retriever sahiplenmek istiyorum. Elinizde var mıdır?
Satıcı: Şu anda golden yok. Birkaç gün evvel elimde vardı.
Muhabir: Anladım. Pekala üretimi kendiniz mi yapıyorsunuz.
Satıcı: Benim kendi özel mülküm, kendi köpeklerim eğitime gelen köpekler de var.
Muhabir: Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan müsaadeniz var mı?
Satıcı: Hayır yok. 60 arkadaş faal olarak alandayız. Kendimize ilişkin köpeklerimiz var. Eğitim ve üretim yapıyoruz. Elimde Alman Kurdu var. Bin 500 TL’ye sahiplendirebilirim.
Muhabir: Bakanlık onaylı değilse malesef sizden alamayacağım.
Satıcı: Istırap yok. Bizim emelimiz burada para kazanmak değil. Diyeceksiniz ki köpek satışından kâr ediyor musunuz? Köpek üretimi yahut satışından bin 500 TL alıyorsam, 5 bin TL kadar para harcıyorum.
Yasaklı ırk lakin üretim yapıyor
‘Yavru Köpek Üretim Çiftliği’ ismi altındaki internet sitesinde yasaklı ırklar ortasında yer alan Dogo Argentino üretimi yapan bir öteki çiftlik sahibiyle yaşadığımız diyalog ise şöyle:
Muhabir: Merhabalar. Dogo Argentino cinsi köpek almak istiyorum. Fiyatları nedir?
Satıcı: Bin 500 dişi, 2 bin 500 erkek yavrular. 1.5 aylık yavrularımız mevcut. Aşıları tam ve karneli.
Muhabir: Kendiniz mi üretiyorsunuz?
Satıcı: Evet burası üretim çiftliği.
Muhabir: Pekala 1.5 aylık köpeklerin satılması zahmetli değil mi? 2 aylık olmadan evvel satılması yasak.
Satıcı: Yok sorunlu değil.
Muhabir: Dogo Argentino’lar yasaklı ırklar içerisinde değil mi?
Satıcı: Rastgele bir yasak kelam konusu değil. Türkiye’de 20 bin civarında Dogo Argentino besleyen insan var.
Muhabir: Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan müsaadeniz var mı?
Satıcı: Kardeşim biz üretim yapıyoruz. Çiftliğimiz var. Boş boş konuşuyorsun.
Yurt dışından da getirtiliyor
Köpek çiftliği sahibi öteki bir satıcı ise ellerinde Golden retriever yavru kalmadığını belirterek, orjinalini yurt dışından 2-3 bin euro karşılığında bize getirtebildiklerini söyledi. Tarım Bakanlığı onaylı üretim ve satış yaptığını sav eden satıcı, “Genelde Golden Retriever’i şahsa özel siparişle getirtiyoruz. Piyasada bir sürü merdivenaltı yerler var. Neden yurt dışından getirtiyorum. İşte bu söylediğiniz nedenlerden ötürü. Türkiye’de safkan golden retriever bulmanız mümkün değil. 2 bin TL’ye orjinal Golden olmaz” dedi.
Cins kediler de satışta
Ruhsatsız ve damızlık olarak kullanılan çiftliklerde yüksek para karşılığında üretimi ve satışı yapılan hayvanlar ortasında köpeklerden sonra en çok cins kediler geliyor. Kedi çiftliklerinin sayısının da bir oldukça fazla olduğu Türkiye’de, çiftleştirilen hayvanlar pet shoplarda yüksek fiyatlara satılıyor.
‘Kanun revize edilmeli’
Uzmanlar ise merdivenaltı köpek üretim yerlerinin fazlalığına dikkati çekiyor. Türkiye Veteriner Doktorları Kurulu Lideri Ali Eroğlu hususa ait olarak Milliyet’e şunları söyledi:
“İnternet aracılığıyla değil, belediyelerin bakım merkezi ve barınaklarındaki merkezler aracılığıyla hayvan sahiplenilmeli. Hayvanları Müdafaa Günü’nde de belirttiğimiz üzere bilinçsiz vatandaşlarımız yüzünden bu türlü üretim çiftliklerinde hayvan satanlara fırsat tanınıyor. Merdivenaltı üretim çiftlikleri aslında yasak. Fakat kontrol ve denetim eksik. Hayvan Hakları Kanunu revize edilemedi. Edilirse rastgele üretim ve satışlar olmayacak. Köpeği paraya endeksli çiftleştirmeler üzere uygulamaların önüne geçilecek. Para kazanmak için daima yapılan çiftleştirmeler hayvana zulümdür.”
‘Denetim yok’
Hayvan Hakları Federasyonu (HAYTAP) Lideri Avukat Ahmet Kemal Şenpolat da şu bilgileri verdi:
“Her önüne gelen çiftlik açabiliyor. Büyük bir kısmı da bunu kaçak olarak yapıyor. Olağanda bunu yapabilecek yerler cins hayvanlar için yapıyor, onlarda müsaadeli ve ruhsatlı. Ama Türkiye’de denetim ve kontroller yapılmadığı için kapanma bir yana para cezası bile kesilmiyor. Üretim çiftliklerini tarlalarda etrafı kümes üzere çevrilmiş yerler olarak düşünmeyin. İnternette istediğiniz hayvanı yurt dışından kargo ile alabiliyorsunuz. Maliyeti düşürmek için yurt dışından insanlara uçakla otobüs ve trenle kaçak köpekler getiriliyor. Bu hayvanlar doğuruyor, ürüyorlar. Bir anne köpek, merdivenaltı üretim çiftliklerinde doğum makinesi üzere kullanılıyor. Petshoptaki hayvanların birçok o formda.”
Fiyat tarifesi değişiyor
Satışı yapılan köpeklerin fiyatları ise toplumsal medyada ve internette satıcıdan satıcıya değişiyor. Ortalama fiyatlar ise şöyle:
Golden retriever: 2 bin TL
Maltese-Terrier: 3 bin 500 TL
Alman Kurdu: Bin 500- 4 bin TL
Rotweiller: 2 bin 500 TL
Yorkshire: Bin 500- 3 bin 500 TL
İngiliz Bulldog: 6 bin TL
Dogo Argentino: 2 bin TL
Milliyet
