HANİFE BAŞ – Kripto paralarla ilgili üzerinde durulan en değerli bahislerden biri yasal düzenlemeler. Zira bu borsalar tam manasıyla regüle edilmiş, inançlı ve sağlam platformlar değiller. Fakat gerek Türkiye’de, gerekse dünyada kripto paralara yönelik vergilendirme ve regülasyon konusunda adımlar atılıyor. Bilhassa Türkiye’de batan borsalar sonrasında bu sürat kazandı. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın ödemelerde kripto varlıkların kullanılmamasına dair yönetmeliği 30 Nisan tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı.
Bu yönetmelik uyarınca kripto varlıklar, ödemelerde direkt yahut dolaylı halde kullanılamayacak. Bu karar birinci bakışta kripto varlıkların hukuksal durumu açısından olumsuz görünse de bu kararla devlet birinci kere kripto para varlığını resmi olarak kabul etmiş oldu. Bu olumlu bir gelişme olarak bedellendiriliyor.
Şimdilerde kripto paralara yönelik olarak daha kapsamlı düzenlemeler bekleniyor. Bunların başında ise Türk borsalarının regüle edilmesi ve kripto para karlarının vergilendirilmesi var. Fakat uzmanlara nazaran, vergilendirme çok da kolay olmayacak. Zira bu sistemin kendine has özellikleri, çıkarların vergi dışı bırakılmasına imkan tanıyor. Lakin bölümün büyük ve sağlam borsaları da bir an evvel sistemin regüle edilmesi ve yasal altyapıya kavuşturulmasını istiyor. Türkiye’de dijital paranın ekonomik, teknolojik ve hukuksal altyapısının 31 Aralık 2021’e kadar hazırlanacağı daha evvel açıklanmıştı.
10 bin TL’ye kuruluyor
Avukat Tevfik Kerem Bilen, kripto para borsalarının artık kripto varlık hizmet sağlayıcıları olarak isimlendirildiğini anımsatarak, “Bu platformlar hala bankalar ve başka sermaye piyasaları üzere mevzuata tabi değiller. 10 bin TL hatta daha düşük sermayelerle limited şirketler olarak kurulabiliyorlar. Bu durum risklerin sürmesine neden oluyor. Devlet bir yandan bu şirketleri MASAK (Mali Hataları Araştırma Kurulu) yükümlüsü haline getirdi. Bununla bu borsalarda terör ve hata gelirlerinin aklanması ve terörün finanse edilmesinin engellenmesi hedefleniyor” dedi.
Toplumsal patlama uyarısı
Kripto para borsalarında türel altyapı olmaması nedeniyle risklerin sürdüğüne dikkat çeken Bilen, şunları söyledi:
“Thodex, Vebitcoin, Sistemkoin üzere borsaların batması sonucu mağdur olan binlerce insan var. Bunların çözülmesi uzun çabalar alacak. Bu öbür platformlara yatırım yapan insanları yıpratıyor. Yatırımcılar nerelere yatırım yaptığına dikkat etmeli. Çok güvenilen borsalarda bile bilgi vermekten imtina ediliyor. Kullanıcı zımnilik kontratlarını okuduğunuzda yatırımcıları esirgeyici hiçbir unsur yok. Bu süreç platformları daha çok kendilerini koruyor. Mağduriyet olasılıkları tekrar devam ediyor. Mağduriyet sonrasında da hak aramak düşünceli süreçler gerektiriyor. Bu borsalara yatırım yapanlar ‘bu param giderse ne yaparım’ niyetiyle yatırım yapsınlar. Yoksa başları ağrıyabilir. Önü alınamaz bir toplumsal patlamaya da neden olunabilir.”
KRİPTO PARADA BİRÇOK TÜZEL SORUN VAR
Avukat Elvan Kakıcı Şimşek, dijital paranın ekonomik, teknolojik ve hukuksal altyapısının oluşturulması için Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bir aksiyon planı oluşturduğunu ve bitiş tarihi olarak 31 Aralık 2021’i verdiğini anımsattı. Şimşek, kripto paranın doğurduğu tüzel sıkıntıları şöyle sıraladı:
– Merkezi bir yapıya sahip olmayan kripto paralara hangi normlar uygulanırsa uygulansın, uygulamada resmi bir muhatap ve otorite olmaması her türlü hukuksal uyuşmazlıkta sorun teşkil edebilecektir. Kripto varlıkların emtia ya da banknot üzere fiziki bir bütünlüğü olmadığı üzere merkez bankası üzere otorite oluşturacak bir merkezleri bulunmamakta ve para trafiği de banka veya elektronik para kuruluşlarının müdahale edebileceği hesaplar ortasında olmamaktadır.
– Resmi bir otoritenin teminatı altında olmayan, dijital ortamlara has, şifrelenmiş sanal paralar denetimsiz bir sistem içerisinde müdahale imkanı olmadan riskleri ve meseleleri ile büyüyen bir piyasa oluşturmaktadır. Kusur ya da makûs niyetli müdahaleleri geri döndürme mümkünlüğü bulunmamaktadır.
– Kullanıcıların kripto para ödeme sistemlerinde gerçek kimlikleri doğrulanmaksızın para transferi yapıyor olmaları, yargı organlarınca tarafların gerçek kimlik bilgilerinin direkt öğrenilmesini imkansız kılıyor. Lakin merkezi İSS’ler bu süreçlerin trafik/log kayıtlarını tutabiliyor.
– Kripto para almak, satmak yahut kripto para alım – satım komisyonculuğu yapmak ülkemizde hata yahut yasak değil. Fakat kripto paraların türel durumunu düzenleyen bir karar bulunmadığı için sahtecilik, dolandırıcılık üzere cürümlere husus teşkil etmesi mümkündür. Kripto paranın SPK kontrolünden uzak olması anonimliği, denetimsiz tedavülü ve tasarruf biçimi nedeniyle pek çok dolandırıcılık aksiyonuna mevzu edilmekte ve kara paranın aklanmasında da risk oluşturmaktadır.
KRİPTO MADENCİLERİ ÇİN’DEKİ FAALİYETLERİNİ DURDURDU
HashCow ve BTC.TOP üzere kripto para madencileri Pekin’in bitcoin madenciliği ve süreçlerine getirdiği kısıtlamaları artırmasının akabinde Çin’deki faaliyetlerini durdurdu.
Kripto paraların bedelleri, kripto varlıklarda kontrolün sıkılaştığına işaret eden bu gelişmelerin akabinde yüzde 60’a varan oranlarda geriledi.
Çin Başbakan Yardımcısı Liu He, kripto para madenciliğini gaye alan yeni kısıtlamaları cuma günü geç saatlerde açıkladı. Dünya kripto para madenciliğinin yüzde 70’inin Çin’de gerçekleştiği varsayım ediliyor.
Kripto paralarla yapılan alışveriş üzere süreçler fakat çok güçlü bilgisayar sistemleri tarafından doğrulandıktan sonra geçerlilik kazanıyor. Süreçlerin doğrulanması madencilik olarak isimlendirilirken doğrulanan her süreç için ufak ölçüde kripto para yaratılıyor, böylelikle kripto para arzı sağlanıyor.
‘Regülasyon tamamlansın’
Türkiye’deki kripto para borsa temsilcileri de dala yönelik regülasyonların bir an evvel tamamlanması gerektiğini vurguluyor. Bunlardan biri Bitci Teknoloji CEO’su Onur Altan Tan. Nisan ayı sonunda birtakım yerli borsalarla ilgili ortaya çıkan olumsuz gelişmeleri takip ettiklerini lisana getiren Tan, şu değerlendirmeyi yaptı:
“İlk günden bu yana altını çize çize regülasyon, sermaye yeterliliği, finansal güç dememizin nedeni işte tüm bu yaşananlar. Dalda yapılacak kapsamlı bir düzenlemenin Türkiye’deki kripto para piyasasını uzun vadede güçlendireceğine, güvenlik ve sermaye yeterliliği üzere hususlarda getirilebilecek kriterlerin kullanıcılar için hakikat ve inançlı yatırım ortamını sağlayacağına inanıyoruz. Bu kapsamda bölümün önde gelen oyuncularının görüşleri de alınarak hazırlanacak mümkün düzenlemeleri destekliyoruz.”
4 milyon yatırımcı
Bu stil gelişmelerin yatırımcılar açısından bir kaygı kaynağı olduğunu da lisana getiren Tan, şunları söyledi:
“Ama şunun da altını çizmemiz gerekiyor. Tahminen birinci günlerde bölümde bir satış baskısı ya da panik havası görülse de bunun kısa mühlet içerisinde dağıldığını, bu gelişmeyle kripto para yatırımcılarının ellerindeki varlıkları satıp kesimden çıkmaktansa daha sağlam, finansal gücü daha yüksek borsalara yöneldiğini gözlemledik. Burada da bizim de ortalarında olduğumuz 4 – 5 borsanın öne çıktığını söyleyebiliriz. Türkiye’de kripto para yatırımı yapan kişi sayısının 4 milyon olduğu varsayım ediliyor. Türkiye bugün dünyada kripto para ilgisi manasında birinci 10 ülke ortasında. Bu doğrultuda, Türkiye’deki kripto para yatırımcı sayısının yakın gelecekte 7 – 8 milyon düzeyine rahatlıkla ulaşabileceğini düşünüyoruz.”
YARIN: GELECEKTE KRİPTO PARAYI NELER BEKLİYOR?
Milliyet
