İyot, tiroid bezinden salgılanan T3 ve T4 hormonlarının üretimi için, özel kıymete sahip esansiyel bir eser elementdir. Esansiyel, bedende üretilemeyen, dışarıdan alınması gereken manası taşır. Bedene gereğince iyot alınmazsa, tiroid bezi bu hormonları üretemez. Halbuki bu hormonlar, güç metabolizmamız, kalp ritmimiz, kan basıncımız, hatta kendimizi iyi hissetmemiz bakımından değerlidir. Kendimizi fit hissetmek için, spor yapanların performansı için, bebeklerin önlenebilir zeka geriliğini engelleyerek sıhhatle dünyaya gelmeleri için, okula giden çocukların iyi öğrenebilmeleri için değerli bir eser elementtir. Günümüzde dünya nüfusunun üçte biri, iyot yetersizliğine bağlı bozukluklar için risk altındadır. Bu emelle; 21 Ekim günü tüm dünyada Global İyot Eksikliği Günü ilan edilerek iyot eksikliğinin sonuçları halka anlatılmakta, kâfi iyot kullanımı şuuru oluşturulmaya çalışılmaktadır.
“HAMİLE VE YAŞLILARIN DİKKAT ETMESİ GEREKİYOR”
İyot eksikliği, düşük ya da erken doğum, meyyit doğum riskini artırır. Bu nedenle, hamile bayanların iyot içeren besinleri daha çok tüketmesi gerekmektedir. Dünya Sıhhat Örgütü (WHO), günlük 150 mikrogram altında iyot alımını yetersiz bulmaktadır. Yetişkin bireylerin 200, çocukların 100-200, hamilelik ve emzirme dönemindekilerin 230-260, yaşlıların 180 mikrogram iyot almaları tavsiye edilmektedir. Sigara dumanındaki tiyosiyanat, anne sütü ile iyotun taşınmasını engellediği için anne sütündeki iyotu azalttığından, gebelik ve emzirme devrinde sigaranın bırakılması kıymetlidir. Artan yaşla bir çok beşerde güç harcama azalır, fakat vitamin, mineral ve eser elementlere ihtiyaç tıpkı kalır. Bu yüzden yaşlılarda da beslenme yetersizliği ve bu çerçevede iyot eksikliği olmaması için dikkat etmelidir.
“VEGANLAR DA RİSK KÜMESİ İÇERİSİNDE”
Gençler; fast food, atıştırmalıklar, süt yerine öteki sıhhatsiz içecekler tüketiyorlar. Bilhassa genç kızlar, kilo vermek ya da ince kalabilmek ismine balık ve inek sütü üzere besinlerden uzak duruyorlar. Laktoz ve glutene hassas olanlar ya da balık, et, süt tüketmeyen veganlar da tıpkı halde iyot muhtaçlığını karşılamadığından risk kümesi içerisinde yer alıyor.
5 gram iyotlu tuz, 100 mikrogram iyot içerir. İyotlu tuz, içindeki iyot ölçüsünü korumak maksadıyla koyu renkli kavanozlarda, serin yerde, ışık ve güneş ışığından uzakta koruma edilmeli, yemeklere pişirme sonrasında eklenmelidir.
“HAFTA 1-2 KERE DENİZ ESERİ TÜKETİN”
Her gün gereğince süt ve süt eserleri tüketmek, bazen et yemek, iyot ihtiyacını karşılamada kıymetli kaynaklardır. Vejetaryen ve veganlar, iyot eksikliğine bilhassa dikkat etmelidir. Deniz suyundaki iyot nedeni ile denizden tutulmuş balık ve deniz mahsulleri, midye ve yosunlar iyot istikametinden zengindir. Bu nedenle, haftada bir ya da iki defa deniz balıklarının sofraya getirilmesi faydalıdır.
“FAZLASI DA ZARAR”
İyotun eksikliği üzere fazlalığı da sıhhatimiz için ziyanlı. Bu nedenle, denetimli halde kullanılmalıdır. Kimi tiroid hastalarının, örneğin Graves Hastalığı, Hashimoto Tiroiditi ve sıcak nodülü olan hastaların iyotlu tuz kullanmaları sakıncalıdır. Bu cins hastaların iyotsuz sofra tuzu tüketmesi gerekir.
Milliyet
