Gonca Kocabaş – Milliyet.com.tr
Merhaba, 2 yıldır yollardasınız ve dünyayı geziyorsunuz. Bize anlatır mısınız Derya Deniz kimdir?
Derya Deniz dağların gerisinin merakıyla yola çıkan, “Artık gidip ülkelerin hoş yerlerini görmek istemiyorum, konutları nasıl, nasıl hayatları var” diyen, “Ben gittiğim ülkelerin köylerine bile gidip o insanların meskenlerinde kalacağım, onlar nasıl yaşıyorsa ben de o denli yaşayacağım “diyen biri. Nasuh Mahruki “Kendi Everest’inize tırmanın” demişti, işte ben de kendi onu yapıyorum.
Bu türlü bir dünya çeşidine nasıl karar verdiniz ve hazırlandınız? Öncesinde nasıl bir hayatınız vardı?
14 yaşımda Kıbrıs’a, 17 yaşımda da Moğolistan’a gittim. Aslında her şey o vakit başladı aslında. Bademciklerimiz şişer, hastalanırız diye Türkiye’de yalnızca yazın dondurma yeriz, kışın dolaplar bile kaldırılır. Bir de daima atlet giyeriz -ben hiç giymedim, daima rahatsızlık verirdi lakin annem hudut olurdu giymememe-, Moğolistan’a bir gittim eksi 40 derece!
Sokakta bir anne, 4 yaşlarında bir çocuk, kucağında 2 yaşlarında öteki çocuk dondurma yiyorlar! Başımı bir çevirdim, herkes yiyor! Bu ortada hava sıcaklığı -40! “Hani hasta olacaktık” diye diye yürüdüm. Sonra Moğol arkadaşlarım oldu, atlet giymeyi bırakın, atlet diye bir şey bilmiyorlar. “Nasıl yani? Hani teri emecekti, hani hasta olmayacaktık!” diye söylenerek bir vakit da o denli geçti.
Anne, baba, her bir çocuk 10-12 yaşında bile olsa konutta çamaşırını kendi yıkıyor. Anne her şeye koşmuyor. Konutlarda halı yok, var lakin duvarda, yerde değil. Hayat öbür akıyor burada. 17 yaşında çocuğum daha aslında lakin o vakit anladım ki hayat her yerde bizdeki üzere değil. İşte benim bunu görmem gerekliydi ve görüyorum şu an.
Türkiye’de değerli bir öğretmendim. Yani aylık yaklaşık 30 bin TL kazanıyordum. Okul müdürü, milletlerarası sınıflar koordinatörü ve öğretmendim. Beni değerli yapan şey, Finlandiya eğitim sistemini öğrenmek için 5 defa Finlandiya’ya gitmemdi. Derslerini izledim, atölyelerine katildim. Helsinki Üniversitesi’ndeki dersleri gözlemledim. Okul öncesi derslere katıldım ve bunları öğrenmek için çok para harcadım.
Akabinde da Türkiye’ye dönüp Finlandiya eğitim sistemi ve kendi metotlarımı harmanlayarak bir program geliştirdim. Ortaya çıkan sonuçta 4-5 yaşındaki çocuklar 6 ay içinde yabancı ülkede eğitim almış üzere İngilizce konuşabiliyorlardı. Cümle kurmak falan değil, tam manasıyla konuşmaktan bahsediyorum. İşte bu Derya Deniz sistemim beni değerli yapmıştı. Sonra her şeyimi sattım ve yola çıktım. Artık yalnızca bir çantam, iki yıldır giydiğim birebir kıyafetlerim, 20 kiloya sığdırdığım bir hayatım var.
Şu anda hangi ülkedesiniz? Geçiminizi nasıl sağlıyorsunuz?
Şu anda Amerika’dayım, Meksika’da param bitince bir mucize oldu ve buraya gelip para kazanmaya başladım. Babası Türk, annesi Koreli 4 yaşındaki ABD’li bir çocuğa konutta eğitim veriyorum.
Size en çok sorulan sorulardan biri sanırım lisan konusu. Nasıl bu kadar çok lisan konuşabiliyorsunuz?
Gittiğim ülkelerde halkla yaşadığım için sokakta öğreniyorum. Zira birincisi gittiğim ülkelerde uzun kalıyorum, 5-6 ay yaşıyorum. Mesela İngilizceyi bir köşeye koyup, onlarla onların lisanında konuşmak çok keyifli ve itibarlı geliyor bana. Kırık bir Türkçeyle sizinle konuşmaya çalışan bir yabancıyla tanıştığınızı düşünsenize! Bu formda konuşmaları, çok sempatik geliyor. Bu türlü daha çok yardım edesiniz geliyor değil mi? İşte ben bunu Moğolistan’da keşfettim.
Çok iyi Moğolca konuştuğum için arkadaşlarım herkesle tanıştırmak isterlerdi. Zira bu onlar için gururdu. Kilometrelerce öteden birinin gelip onların lisanını konuşuyor olması şahaneydi. O vakit dedim ki kilit nokta işte bu. Benim lisanlara olan seyahatim o denli başladı. Bizde herkes lisan bilgisi öğrenir evvel. Zira birincisi yanılgı yapmaktan, rezil olmaktan utanırız. İkincisi lisanları konuşacak ortamımız yok. Ben eksik, yanlış konuşmaya odaklanmam. Türkçe de bile vakit zaman yanılgı yapıyoruz.
Ben yalnızca irtibata odaklanırım, o yüzden irtibat kuracak kadar bile Arapça ve Farsça konuşabilirim. Sır daima şu: Ne kadar çok maruz kalırsak o lisana kadar çok öğreniriz, lisan öğrenmek isteyenler o lisanla yaşamalılar. Mesela 2 yıldır telefonumda yalnızca 3-4 Türkçe var. Her ülkede, insanlara bu müzikleri öğretip, onunla dans ettiriyorum.
O lisanla yaşamak bu demek; maksat lisanda müzik dinlemek, okumalar yapmak, o lisanı hayatınızın bir modülü haline getirmek çok kıymetli. İnsanların yaşayış hallerini, kültürlerini öğrenmek için lisanlarını bir ölçü dahi olsa bilmem gerekiyor. Bir ülkeye gidip onlarla oturup kalkmadan, iki söz kendi lisanlarında konuşmadan bir ülkeyi gezmiş sayamıyorum kendimi.
Tipinizi nasıl planladınız? Şu anda bu programın hangi basamağındasınız?
Planlamadım. Hayatımda plan yok, yola çıkmadan evvel “Hangi ülkeyi çok seversem istediğim kadar kalacağım, o kültürü yaşayacağım” demiştim, o denli oldu. Lakin rotam ya da planım yok. O an ne getirirse onu yaşıyorum. Aksi takdirde Afrika’dan Karayipler’e ve Küba’ya, Küba’dan tabanındaki ülkeler dururken en uzaktaki Arjantin’e geçmezdim. Fakat siz plan yapın, bu türlü olunca param çabuk bitti.
Instagram hesabınızda ‘2 yıldır evsiz birinin hikayesi’ yazıyor. Nasıl bir hayatınız var? Gittiğiniz ülkelerde konaklama ya da ulaşımınızı nasıl sağlıyorsunuz?
Evet, 2 yıldır evsizim. Gittiğim ülkelerde halkın meskeninde kalıyorum, bazen ‘couchsurfing’ (otel yerine tanıdıkların meskeninde kalma) meskenlerinde kalıyorum. Bazen sokakta birileriyle tanışıyorum ve onların konutlarında kalıyorum. Mesela Fas’ta bir kızla sokakta tanıştık. Onların köy konutunda 2 ay boyunca kaldım. Köylülere İngilizce öğrettim. Ailenin kızı oldum, giderken eşyalarımı onlara bıraktım. Hâlâ beni Fas’a bekliyorlar. Bu anlattığım şu içinde bulunduğumuz vakitte çok tehlikeli üzere görünse de tek başına gezen bir bayan için, hoş beşerler daima var ve sanırım bana şu ana kadar daima hoş beşerler denk geldi. Ulaşım için de bazen otostop çekiyorum, bazen en uygun neyse onu kullanıyorum.
Dünya çeşidi, evinizden 1 valizle çıkıp 10 gün bir ülkeyi ziyaret etmek üzere bir seyahat değil. Bu tipe nasıl başladınız ve devamında da programınızı şekillendirdiniz? Aslında belirli bir program var mı yoksa spontane mi gelişiyor?
Değil evet, yani dönecek bir yuvam yok ya da genel olarak hiçbir şeyim yok. Hiçbir vakit bir programım olmadı, ben yalnızca insanları ve hayatlarını, farklılıkları görmek için yola çıktım. Vikingler de bu merakla Vikingler olmuşlardı. Ragnar Lothbrok dağların arkasını merak etmeseydi hiçbir vakit diğer hayatların olduğunu. bilemeyeceklerdi. Beni sürükleyen de bu işte.
Sonra ne olacak bilmiyorum, geleceğe dair planım yok. Bana daima, “Paran bitecek, sonra ne olacak? Ortada kalakalacaksın” dediklerinde “Yol her şeyi getirir” derdim. Meksika’da olan mucize, tam bu inancımın beden bulmuş haliydi.
Bir hafta evvel cebimde yalnızca 100 dolarım kalmıştı, bir hafta sonra aylık 4 bin dolar kazanmaya başlamıştım. Ben bu hayatta mucizelere inanırım. Kalbimiz bizim mabedimiz, onu hoş tutarsak hoş şeyler olduğuna, olacağına inananlardanım.
Şimdiye kadar kaç ülke gezdiniz? Bunlar ortasında sizin en sevdiğiniz ülke ya da kent hangisiydi?
48 ülke oldu. Alışılmış hepsini bu iki yılda gezmedim. Zira gittiğim ülkelerde artık uzun kalıyorum, yaşıyorum. En sevdiğim ve kalbimi bıraktığım ülke Küba. Küba’ya gitmeden ve halkla yaşamadan, yalnızca turistik seyahat yaparak bu dediklerimi hissetmek biraz sıkıntı olur lakin Küba’da nefes alışınız bile farklılaşır.
Hayati bedelleri, cenneti, cehennemi, sevinci, coşkuyu, üzüntüsü Küba’da farklı yaşarsınız. Hiç aklımdan çıkmayan kent ise Aswan. Bu kentin üstüne peri tozu serpilmiştir. En zengininden en yoksuluna herkes huzur doludur. Bu huzur kente adımınızı atar atmaz sizi de içine alıverir. “Bir gün Aswan’a gidip en az bir yıl orda bayanlara ve çocuklara İngilizce öğreteceğim” diye kendime kelamım vardır yıllardır. Büyülenirsiniz.
Eminim çok vardır lakin yollarda başınıza gelen en farklı şey neydi?
Pablo Escobar’in yeğeniyle Arjantin’de 4 ay yaşadım! Arjantin birinci hadiseden sonra kapılarını bir anda kapattı ve 8 ay boyunca da hiç açmadı. Kimse sokağa çıkamazken “Soy Escobar” yani “Ben Escobar’ım” diye bana yiyecek ve kıyafet bulmak için o yasaklarda bile sokağa çıktı. Kışlığım yoktu ve donuyordum. Annesi annem oldu, o devir bize para gönderdi. “Senin sonsuz ve içten sevgin var, gereksinim duymuyorum artık” diyerek makus alışkanlıklarını bıraktı. Annesi o yüzden beni çok farklı sever ve “Ben senin annenim, artık benim iki kızım var” der. O vakit bir defa daha anlamıştım ki bu hayatta her şey sevgiyle oluyor ve her acı sevgisizlikten geliyor.
Bu seyahate çıktığınız için hiç pişmanlık duydunuz mu? ‘Ben ne yapıyorum burada’ dediğiniz bir an oldu mu?
İki yıldır elimde çamaşır yıkıyorum. Bazen Meksika’da ya da Arjantin’de ya da Küba’da leğene bakarak buldum kendimi: “Bu muydu dağların arkası? Bunu mu merak ettin? Al buyur dağların ardı” diye konuşurken bulduğum çok oldu lakin yok, hiç pişman olmadım.
Dünya çeşidi diyoruz lakin güya siz bir çeşitte değil üzeresiniz. Yani aslında bu cinsin bir sonu yok. ‘Dünya tipimi tamamladım haydi artık konutuma döneyim’ sizden duyacağımız bir cümle değilmiş üzere. Siz ne düşünüyorsunuz?
Beni tanıyor üzere, konuştunuz! Gerçek, bunun sonu yok. Her ülkede en az 6 ay yaşıyorum. Hasebiyle bütün dünyayı nasıl gezeceğim bu kendi gezme formumla bilmiyorum. Lakin her gittiğim yer meskenim oluyor. Üç beş kıyafetim Meksika’da, koca bir çantam Fas’ta, birkaç kesim eşyam Arjantin’de, birkaç modül eşyam Paris’te. Hepsi güya meskenim…
Dünya tipi yapmak, ya da üniversiteden sonra Avrupa’yı gezmek isteyen gençlere neler önerirsiniz?
Avrupa çok kıymetli. Onun yerine Latin Amerika vizesiz, pasaportlarını alıp yola çıksınlar. İnsanları çok hoş, Avrupa’ya nazaran çok daha ucuz ve harika varlıklı bir kültür var. Lütfen bir ölçü kendi kendilerine -kursa filan giderek değil-dil öğrensinler. Beşerlerle minicik kalbe dokunacak kadar sohbet edebilmek için öğrensinler. O minik bir cümleyle çok hürmet görürler.
Öğretim yalnızca okulda olmuyor. Kendileri öğrensinler, merak etsinler, kendilerini eğitsinler. Gülümsesinler ve gördüklerini, olanı olduğu üzere kabul etmeyi, hürmet duymayı, “Elleriyle nasıl yiyorlar, iğrenç, böcek yenir mi?” üzere cümlelerden uzak durmayı öğrensinler. Biz o kültüre doğmuş olsaydık, biz de şu an piknikte çekirdek yemek yerine kızartılmış hamam böceği ya da çekirge yiyor olacaktık. “İğrenç” değil, “değişik” diyebilmek harika bir huzur getiriyor.
Lütfen evvel kendilerini tanısınlar; Ne beni delirtiyor, ne beni geriyor, neye tahammül edemiyorum, neyi seviyorum, güçlü taraflarım ne, zayıf taraflarım ne bunları bulduktan sonra üstüne çalışsınlar. Yol size aklınızdan bile geçirmediğiniz binbir türlü şey getiriyor.
Kendimizi tanımazsak yol çok güç. Dünya çeşidi zati güç kendimizi tanımazsak çekilmez bir hale geliyor. En son fakat en değerlisi, okul biter bitmez Amerika’ya gelip 6 ay çalıştıktan iş hayatlarına o denli başlasınlar. Bu husus ve nasıl kolaylıkla lisan öğrenilir hakkında Instagram’da bildiklerimi her vakit paylaşıyorum. Yardıma daima hazırım. Bir kişi değişirse, dünya değişir.
Milliyet
