Karabük’ten İstanbul’a seyir halindeyken Kuzey Marmara Otoyolu Çiftalan mevkiinde üst geçidin duvarına çarpan 5 kişinin hayatını kaybettiği, 3’ü çocuk 10 kişi ağır olmak üzere, 25 kişinin yaralandığı kazayla ilgili soruşturmada, çarpıcı tespitler yer aldı. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığının soruşturma evrakında takometrenin sürücü ismine kayıtlı olmadığı ortaya çıktı. Hareket halindeki aracın suratını, kilometresini, kat ettiği arayı ve şoförün çalışma müddetlerini ve sistemdeki arızları kaydetmeye yarayan takograflarda çeşitli hileler yapılıyor. Sürücü maliyetini azaltmak ve cezalardan kaçmak isteyen kimi firmalar takografların sürat parametrelerini değiştiriyor, sensöre mıknatıs koyuyor ya da takografı çizen sürat ibresine sigara izmariti üzere modüller yerleştiriyor.
“TAKOGRAF YETKİLİ SERVİSLERİNİN YARDIMI OLMADAN MÜMKÜN DEĞİL”
Sürücülerin hile yapmasının yanı sıra takograf yetkili servislerinin de bu hileye ortak olduğunu tabir eden takograf uzmanı Elektrik Elektronik Mühendisi Bilal Yeşil,, “Analog takografları kullanmak kolaydır. Manipülasyon yapmak da kolaydır. Dijital takpograflarda da müdahale yapılır lakin çok daha karmaşıktır ve uzman değilseniz o manipülasyonları tespit etmeniz de zordur. Şu anda Türkiye’de takograf takılı araçların yüzde 50’si analog, dijital fark etmeksizin müdahaleli. Takografın müşürü dediğimiz sürat sensörü ve takograf ortasındaki sisteme müdahale edilir. Irtibatın kesilmesi ya da sisteme yanlış bilgi gönderilmesi sağlanır. Bu niyetle müşür manipüle edilir. Ortaya devre kesici takılır. İkinci bir düzmece ye da yedek müşür takılır. Bunlar çok daha kolay teknikler. Daha ayrıntılı usuller var. Takograf yetkili servislerinin yardımı olmadan mümkün değil. Aracın kara kutusuna müdahale ediliyor. Bunlar çok spesifik manipülasyonlardır. Bunları bulmak için serviste 1-2 hafta uğraşılabiliyor” diye konuştu.
“FREN, ABS, ŞANZIMAN ÇALIŞMAZ”
Takograftaki hilenin çok ağır sonuçlar doğurduğunu tabir eden Bilal Yeşil, “Takograf her ne kadar şoförün çalışma mühletini denetim etse de teknik olarak yerine getirdiği çok kritik bir misyonu var. Aracın üzerindeki onlarca beyinden birisidir. Başka beyinlere aracın suratı, vakti ve kilometre bilgisini sağlar. Bu bilgiler öbür beyinlere gitmediği vakit araç düzgün çalışmaz. Fren, ABS, şanzıman çalışmaz. Bunlar uzun vadede arızalanır ve aracın kaza yapmasına neden olur” dedi.
Yapılan kontrollerin kâfi olmadığını lisana getiren Yeşil, “Şu anda Türkiye’de faal ve daima bir denetlemeden bahsetmek mümkün değil. Zira dijital takografları polisin denetleyebilmesi için özel data indirme aygıtlarının olması lazım. Tahlil yazılımların olması lazım. Şu anda polisin elinde bunlar yok. Polisin, şoförün son 28 gününü denetlemesi bu kurallar altında mümkün değil” sözlerini kullandı.
İĞNELERİ EĞİYOR, SÜRAT İBRESİNE SİGARA İZMARİTİ KOYUYORLAR
Takograf yetkili bayii olan Serdar Akyüz de sürücüler ve firmalar tarafından yapılan hileleri anlattı. Akyüz, ” Analog ve dijital takograflar var. Analog takograflarla oynamak daha kolay. Örneğin çift sürücü gidiyor, kağıt değiştiriyorlar. İğnelerini eğiyorlar. 80 kilometre süratle giderken 70’le gidiyor üzere gösterebiliyorlar. Analogların kağıtlarını elle yazıyorlar. Kağıtları değiştiriyor, öteki isimlere düzenleniyor. Kağıdı çizen sürat ibresinin içine plastik kesim ya da sigara izmariti koyuyorlar. Şanzımana mıknatıs koyarak istirahat gösteriyorlar. Otobüs seyahate devam etse takograf iptal oluyor. Muavine ehliyet çıkaranlar var. Muavin geride yatarken muavinin ehliyeti ile çift sürücüymüş üzere gidiyorlar” dedi.
Milliyet
